Progestageny

Aktualizacja: 13 lutego 2023

Progestageny to grupa hormonów steroidowych, zaliczanych do grona hormonów płciowych. Pozyskiwane syntetyczne znajdują wszechstronne zastosowanie we współczesnej medycynie. Ich działanie opiera się na uzupełnianiu działania progesteronu, którego z różnych powodów może brakować. Błędne stosowanie progestagenów ma wiele skutków ubocznych.

Działanie progestagenów

Budowa cząsteczki progestagenu warunkuje między innymi działanie proandrogenne lub antyandrogenne, powinowactwo do receptorów progesteronu, aldosteronu oraz do białka wiążącego hormony płciowe. Na tej podstawie wyróżnić można „generacje” progestagenów o zbliżonych właściwościach. Przykładowo, do pochodnych 17-alfa-hydroksyprogesteronu zalicza się między innymi octan cyproteronu, który wywiera działanie antyandrogenne i jest bezpośrednim antagonistą receptora androgenowego. Z kolei chlormadynon stanowi chlorowcowaną pochodną 17-hydroksyprogesteronu. Jest kompetycyjnym inhibitorem testosteronu i dihydrotestosteronu, jak również hamuje aktywność 5-alfa-reduktazy, wykazując właściwości antyandrogenne.

Korzystne i pożądane działania progestagenów obejmują:

• wpływ antyproliferacyjny w stosunku do błony śluzowej macicy;
• antyosteoporotyczne działania estrogenów na metabolizm tkanki kostnej;
• obniżenie stężenia trójglicerydów we krwi.

Aktywność gestagenna progestagenów wynika głównie z ich zdolności do wiązania się z receptorem progesteronowym. Idealny progestagen powinien wykazywać profil działania biologicznego jak najbardziej zbliżony do naturalnego progesteronu.

Progestageny w medycynie

W Polsce dostępnych jest 48 leków zawierających w składzie progestageny, z czego aż 47 dostępnych jest wyłącznie na receptę. Przykłady leków:

• orgametril – doustne tabletki wykorzystywane w zaburzeniach miesiączkowania, endometriozie i nowotworach błony śluzowej trzonu macicy. Mogą być przepisywane również przy łagodnych zmianach w obrębie gruczołu piersiowego i w okresie pomenopauzalnym celem łagodzenia dolegliwości;
• luteina – tabletki dopochwowe stosowane w zaburzeniach cyklu miesiączkowego, niepłodności z niedoboru progesteronu i w endometriozie;
• duphaston – lek doustny stosowany w leczeniu wszelkich problemów zdrowotnych przebiegających z niedoborem progesteronu, jak również wspomagająco w hormonalnej terapii zastępczej;
• provera – tabletki hamujące owulację, wykorzystywane między innymi w terapii wtórnych zaników miesiączkowania, z endometriozie oraz przy bezowulacyjnych krwawieniach z macicy;
• prolutex – lek przeznaczony do iniekcji, stosowany w przypadku kobiet, które potrzebują dodatkowych dawek progesteronu podczas leczenia technikami wspomaganego rozrodu.

Tego typu leków jest znacznie więcej, są one powszechnie wykorzystywane we współczesnej medycynie, w szczególności w endokrynologii, położnictwie oraz ginekologii.

Wskazania

W skrócie, wskazaniami do stosowania progestagenów są przede wszystkim:

• PMS – zespół napięcia przedmiesiączkowego;
• zaburzenia miesiączkowania;
• łagodne zmiany sutka i gruczołu piersiowego;
• rozrosty endometrium, endometrioza;
• zaburzenia naczynioruchowe;
• antykoncepcja;
• osteoporoza;
• androgenizacja;
• HTZ – hormonalna terapia zastępcza;
• nowotwory endometrium, jajnika lub sutka;
• amputacja nadszyjkowa trzonu macicy.

Leki tego typu najczęściej przepisuje ginekolog.

Progestageny – skutki uboczne

Przyjmowanie progestagenów nie jest pozbawione ryzyka działań niepożądanych, do których zaliczamy przede wszystkim:

• przyrost masy ciała;
• nudności i wymioty;
• tendencję do gromadzenia wody w organizmie;
• acykliczne krwawienia;
• zaburzenia nastroju i depresję (u 1% pacjentek).

Progestageny błędnie przyjmowane wpływają negatywnie na:

• układ sercowo-naczyniowy (mikrokrążenie, tętnice i żyły);
• gruczoł piersiowy (wzrost ryzyka zachorowania na raka tego narządu);
• ośrodkowy układ nerwowy (wahania nastroju).

W związku z tym wszelkie nieprawidłowe reakcje organizmu i niepokojące objawy należy zawsze zgłosić lekarzowi, który przepisał przyjmowany lek. Często zmiana jednego progestagenu na inny likwiduje nieprzyjemne dolegliwości.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
2. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
3. Tomaszewski J., Baranowski W., Progestageny w hormonalnej terapii zastępczej, Przegląd Menopauzalny, 1/2003.
4. Stelmaszyk A., Domagała J., Dworacka M., Znaczenie składu hormonalnych środków antykoncepcyjnych dla ich skuteczności i tolerancji, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2017.