Parathormon – PTH (od ang. parathyroid hormone) to hormon wydzielany przez gruczoły przytarczyczne. Jego główną rolą jest zwiększanie wydalania fosforanów przez nerki oraz zwiększanie stężenia wapnia we krwi. Narządami docelowymi dla tego hormonu są kości oraz nerki. Poważnym problemem klinicznym są wszelkie zaburzenia czynności przytarczyc, jako że parathormon w odpowiednim stężeniu jest niezbędny do życia.
Spis treści
Parathormon – charakterystyka
Ludzki parathormon jest liniowym polipeptydem o masie cząsteczkowej 9500. W swojej budowie posiada 84 reszty aminokwasowe. PTH jest syntezowany jako fragment większej cząsteczki zawierającej 115 reszt aminokwasowych (tzw. pre-proPTH). Po wejściu do siateczki śródplazmatycznej sekwencja wiodąca odłącza się od fragmentu N-końcowego i powstaje polipeptyd zawierający 90 aminokwasów. 6 dodatkowych reszt aminokwasowych ulega usunięciu w aparacie Golgiego. Gotowy hormon przedostaje się do komórek wewnątrzwydzielniczych, skąd jest uwalniany jako zasadniczy produkt komórek głównych.
Prawidłowe stężenie parathormonu w osoczu wynosi 10-55 pg/ml, zaś okres jego półtrwania określa się na około 10 minut. Wydzielony parathormon szybko rozszczepia się wskutek działania komórek Kupffera w wątrobie – jego części są prawdopodobnie biologicznie nieczynne. PTH wydalany jest z organizmu przez nerki. Dodatkowo warto wiedzieć, że wzrost stężenia magnezu we krwi wywiera hamujący wpływ na produkcję PTH, przy czym katecholaminy delikatnie podwyższają tę produkcję.
Parathormon – za co odpowiada?
Parathormon działa bezpośrednio na tkankę kostną, zwiększając resorpcję kości oraz mobilizując jony wapniowe. Poza zwiększaniem stężenia wapnia we krwi i obniżaniem poziomu fosforanów, zwiększa wydalanie tych ostatnich z moczem. Jest to spowodowane obniżeniem ich reabsorpcji w nerkowych kanalikach bliższych. Mało kto wie, że PTH dodatkowo stymuluje produkcję 1,25-dihydroksycholekalcyferolu oraz zwiększa wchłanianie wapnia pochodzącego z produktów spożywczych w jelitach. Witamina D wspomaga utrzymanie wysokiej puli wapnia w organizmie.
Mechanizm działania parathormonu poznano bardzo dobrze. Wyróżnia się 3 receptory dla PTH, z czego jeden wiąże także tzw. białko podobne do parathormonu. Pozostałe lokalizują się w mózgu, łożysku, trzustce. Wiele receptorów znajdziemy również na powierzchni osteoblastów (komórek kościotwórczych). Znajdujący się w krążeniu ustrojowym wapń działa bezpośrednio na gruczoły przytarczyczne regulując wydzielanie PTH na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Gdy stężenie wapnia w osoczu jest duże, wydzielanie omawianego hormonu ulega zmniejszeniu, a wapń odkłada się w kościach. Z kolei jeśli pojawia się niskie stężenie wapnia w osoczu sekrecja hormonu zwiększa się, a wapń mobilizowany jest z kości.
Niedobór parathormonu
Niedobór parathormonu obserwuje się między innymi po przypadkowym usunięciu przytarczyc, w konsekwencji czego dochodzi do stopniowego obniżania się wapnia w osoczu. Początkowo pojawiają się objawy drażliwości nerwowo-mięśniowej, które przechodzą w pełnoobjawową tężyczkę. Objawami tężyczkowymi są:
- objaw Chvostka – gwałtowne skurcze mięśni mimicznych twarzy;
- objaw Trousseau – wymuszone ułożenie palców dłoni.
Dodatkowo przy niedoborze parathormonu pojawiają się:
- drżenia mięśniowe;
- skurcze mięśni;
- parestezje przebiegające z nieprzyjemnym uczuciem kłucia;
- zmęczenie;
- bóle kostne;
- bóle stawów;
- bezsenność;
- pogorszenie samopoczucia.
Do przyczyn niedoboru parathormonu, poza usunięciem przytarczyc, zalicza się również ich niedoczynność lub uszkodzenie wskutek zakażeń ogólnoustrojowych czy nowotworów.
Parathormon – nadmiar
Nadmiar parathormonu bardzo często nie daje żadnych objawów, nawet u pacjentów z gruczolakami wydzielającymi PTH. Między innymi dlatego, stan ten rozpoznaje się wówczas przypadkowo podczas rutynowych badań kontrolnych. Niemniej u niektórych osób mogą pojawić się łagodne zmiany zachowania oraz wapniowa kamica nerkowa. Poważnym problemem przy nadmiarze parathormonu jest postępująca osteoporoza i osteomalacja, a także częstomocz.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
Zostaw komentarz