Leptyna – hormon sytości

Leptyna, zwana również hormonem sytości, jest ważnym peptydem uczestniczącym w długoterminowej kontroli przyjmowania pokarmów. Ponadto pełni w organizmie człowieka wiele innych funkcji, dlatego uznaje się ją za kluczową do prawidłowego funkcjonowania ustroju.

Leptyna – hormon sytości

Leptyna jest białkiem zbudowanym ze 167 aminokwasów. Za syntezę i wydzielanie tego hormonu odpowiadają komórki białej tkanki tłuszczowej, a także w mniejszym stopniu mięśnie szkieletowe, przysadka, mózg, żołądek, łożysko, serce i gruczoł sutkowy. Synteza ulega zwiększeniu pod wpływem czynników:

• hormonalnych – insulina, estrogeny, prolaktyna;
• dietetycznych – dieta bogata w węglowodany;
• chorobowych – podczas ostrych infekcji i stanów zapalnych.

Natomiast zmniejsza się pod wpływem czynników:

• hormonalnych – m.in. adrenalina, noradrenalina czy hormon wzrostu;
• dietetycznych – głodówki, dieta obfitująca w tłuszcze;
• fizycznych – ćwiczenia fizyczne;
• innych – etanol, połączenie kofeiny z choliną i karnityną.

Poziom leptyny

W warunkach zdrowia jej stężenie w osoczu jest wprost proporcjonalne do ilości tkanki tłuszczowej. W efekcie u osób cierpiących na otyłość zauważa się większe stężenie tego hormonu. Dodatkowo 2-3-krotnie większą ilość peptydu zauważa się u kobiet niż u mężczyzn o podobnym wskaźniku masy ciała, co można tłumaczyć ogólnie wyższą zawartością tkanki tłuszczowej u kobiet.

Wydzielanie podlega rytmowi okołodobowemu. W efekcie, jej najwyższe stężenie odnotowuje się w godzinach między 24:00 a 02:00, zaś najniższe w godzinach porannych, między 08:00 a 09:00.

Poziom leptyny a ciąża

W okresie ciąży stężenie leptyny we krwi kobiety znacznie wzrasta, zwłaszcza w II trymestrze, kiedy osiąga szczytowe wartości. Wiąże się to między innymi z faktem, że hormon syntezowany jest także przez łożysko. Poziom leptyny gwałtownie spada tuż po porodzie.

Jak działa leptyna?

Działanie leptyny w kontekście biologicznym wiąże się z jej oddziaływaniem na swoiste receptory. Jeśli leptyna się z nim zwiąże, dochodzi do uruchomienia syntezy odpowiednich neuroprzekaźników biorących udział w procesie łaknienia oraz regulacji masy ciała. Jeśli dojdzie do uszkodzenia swoistych receptorów lub upośledzenia produkcji leptyny, dochodzi do rozwoju otyłości.
Leptyna wpływa na metabolizm lipidów w tkankach obwodowych, działając poprzez ośrodkowy układ nerwowy oraz bezpośrednio na tkanki. Zwiększa lipolizę, obniżając lipogenezę. Dodatkowo uczestniczy ona w regulacji wrażliwości tkanek na insulinę. W wyniku działania hormonu dochodzi do zahamowania glukoneogenezy wątrobowej i obniżenia stężenia glukozy we krwi.

Poza opisanymi wyżej funkcjami leptyny, hormon ten:

• utrzymuje homeostazę ciśnienia krwi;
• nadzoruje różnicowanie się komórek krwi;
• zwiększa proliferację komórek śluzowych żołądka;
• oddziałuje na komórki układu odpornościowego, np. poprzez aktywację makrofagów czy monocytów;
• wpływa na procesy naprawcze skóry, np. gojenie się ran oraz syntezę i uwalnianie innych hormonów, np. FSH (folitropina) czy LH (lutropina);
• reguluje angiogenezę;
• wpływa na dojrzewanie płciowe;
• reguluje gęstość mineralną kości;
• wspiera płodność.

Należy jednak wiedzieć, że wbrew pozorom, osoby otyłe (a tym samym z wysokim stężeniem leptyny) nie odczuwają zmniejszenia sytości i odczucia głowy, a często wręcz przeciwnie.

Jak zwiększyć poziom leptyny w organizmie?

Aby zwiększyć poziom leptyny w organizmie należy zadbać o zdrowy tryb życia. Dieta powinna zawierać odpowiednią ilość owoców i warzyw oraz produktów pełnoziarnistych. Należy unikać tłuszczy pochodzenia zwierzęcego, a spożywać omega-3 i omega-6. Warto wprowadzić suplementację cynku, gdyż otyłość może wiązać się z jego niedoborem. Dodatkowo należy zadbać o dobry sen, unikać nadmiernych sytuacji stresowych, a także rozpocząć regularną aktywność fizyczną. Udowodniono, że ruch polepsza wrażliwość organizmu na leptynę.

Bibliografia

1. Korek E., Krauss H., Piątek J., Chęcińska Z., Regulacja hormonalna łaknienia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2/2013.
2. Gogga P., Karbowska J., Meissner W., Kochan Z., Rola leptyny w regulacji metabolizmu lipidów i węglowodanów, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 65/2011.
3. Nogalska A., Świerczyński J., Leptyna – hormon o wielu funkcjach, Postępy Biochemii, 3/2001.
4. Stachowicz M., Janas-Kozik M., Olszanecka-Glinianowicz M., Chudek J., Rola leptyny w zaburzeniach odżywiania się – współczesne poglądy, Psychiatria Polska, 5/2013.
5. Błaszkiewicz P., Krawiec P., Błaszkiewicz A., Pac-Kożuchowska E., Rola leptyny w utrzymaniu homeostazy w pierwszych okresach życia, Endokrynologia Pediatryczna, 4/2017.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...