Hormony gonadotropowe, zwane w skrócie gonadotropinami, to hormony produkowane i wydzielane przez przedni płat przysadki mózgowej. Ich funkcje oscylują głównie wokół kontrolowania rozwoju i czynności gonad (gruczołów płciowych) u obu płci. Do głównych hormonów gonadotropowych zaliczamy FSH, LH, jednak nie należy zapominać o tym mniej popularnym – ludzkiej gonadotropinie kosmówkowej.
Spis treści
Hormony gonadotropowe – charakterystyka
Zarówno FSH, jak i LH składają się z podjednostek alfa i beta. Są glikoproteinami zawierającymi heksozy: mannozę i galaktozę, a także heksozoaminy. W ich składzie znaleźć można kwas sialowy. Receptory FSH i LH są receptorami serpentynowymi, sprzężonymi z cyklazą adenylanową przez białko G. Dodatkowo każdy receptor posiada zglikozylowaną domenę położoną pozakomórkowo. Półokres rozpadu ludzkiego FSH wynosi około 170 minut, natomiast w przypadku LH czas ten wynosi około 60 minut.
FSH – hormon folikulotropowy
FSH pomaga zachować prawidłową budowę i kondycję nabłonka płciowego poprzez stymulację komórek Sertolego u mężczyzn. Inicjuje spermatogenezę (proces tworzenia się plemników) oraz produkcję globulin wiążących hormony płciowe w jądrach.
Z kolei u kobiet odpowiada za wczesny wzrost pęcherzyków jajnikowych. Dzięki niemu pęcherzyki Graafa mogą dojrzewać i w późniejszym czasie wydzielać estradiol. Dodatkowo pobudza w jajnikach syntezę progesteronu, kolejnego istotnego hormonu odpowiedzialnego między innymi za zagnieżdżenie się zarodka w błonie śluzowej macicy oraz utrzymanie ciąży.
Bez względu na płeć hormon folikulotropowy przyczynia się do wydzielania przez gonady peptydu o nazwie inhibina. Hamuje ona zwrotne wydzielanie FSH.
LH – hormon luteinizujący
LH pobudza komórki Leydiga u mężczyzn. Innymi słowy, stymuluje zarówno syntezę, jak i wydzielanie testosteronu (najważniejszego hormonu płciowego u mężczyzn) przez komórki śródmiąższowe Leydiga w jądrach.
Natomiast w przypadku kobiet odpowiada za końcowe dojrzewanie pęcherzyków i wydzielanie przez nie estrogenów. Dodatkowo nadzoruje owulację oraz wstępnie kształtowanie się ciałka żółtego. Pobudza w jajnikach syntezę progesteronu, kolejnego istotnego hormonu odpowiedzialnego między innymi za zagnieżdżenie się zarodka w błonie śluzowej macicy oraz utrzymanie ciąży.
Warto wiedzieć, że podwyższone stężenie estradiolu we krwi hamuje wydzielanie LH u kobiet, natomiast w przypadku mężczyzn takie hamujące działanie wykazuje podwyższenie poziomu testosteronu we krwi. Ponadto w przypadku kobiet obserwuje się ciekawe zjawisko sprzężenia zwrotnego. Objawia się tym, że przed owulacją wysokie stężenie estrogenów we krwi zwiększa wydzielanie hormonu luteinizującego.
Ludzka gonadotropina kosmówkowa
Ludzka gonadotropina kosmówkowa (CG) produkowana jest w ciąży przez komórki trofoblastu. Jej produkcja ma miejsce już w bardzo wczesnej fazie rozwoju zarodka. Szczegółowe badania potwierdziły, iż transkrypty genów obu podjednostek CG obecne są już na etapie 6-8 komórek, z kolei sekrecja białka rozpoczyna się od około 7. dnia od momentu zapłodnienia. Obecność CG w moczu i surowicy krwi jest wykorzystywana do wykrywania ciąży już od jej pierwszych tygodni. Fizjologicznie, hormon ten nadzoruje rozwój całej ciąży poprzez wpływ na wiele ważnych procesów, takich jak implantacja zarodka, angiogeneza i rozwój kosmówki. Zaburzenia wydzielania hormonu powodują szeregu powikłań i świadczą o nieprawidłowościach w przebiegu ciąży, poziom ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej jest więc wykorzystywany w celach diagnostycznych.
Jedną z podstawowych i najwcześniej poznanych funkcji ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej jest kontrola wydzielania hormonów steroidowych w ciałku żółtym. W cyklu, w którym nie nastąpi zapłodnienie, ciałko żółte zanika, powodując spadek stężenia progesteronu, czego konsekwencją jest natomiast miesiączkowanie.
Niedobór gonadotropin
Niedobór gonadotropin może skutkować:
- zaburzeniami wzwodu, osłabieniem libido u obu płci;
- trudnościami w zajściu w ciążę;
- brakiem regularnych cyklów menstruacyjnych lub wręcz całkowitym zanikiem miesiączkowania;
- obniżeniem siły i masy mięśniowej;
- zmniejszeniem ilości owłosienia łonowego;
- zanikiem III-rzędowych cech płciowych u obu płci;
- zmianami zanikowymi pochwy;
- osteoporozą.
Do niedoboru hormonów gonadotropinowych dochodzi najczęściej wskutek chorób przysadki mózgowej, zwłaszcza niedoczynności przysadki mózgowej. To z kolei bywa konsekwencją guzów przysadki, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenia mózgu. Także przebyta radioterapia, niedożywienie, przyjmowanie narkotyków, zespół pustego siodła czy powikłania operacji neurochirurgicznych bywają przyczyną niedoboru hormonów gonadotropowych.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Głodek A., Kubiczak M., Urbaniak P., Walkowiak G., Nowak-Markwitz E., Jankowska A., Ludzka gonadotropina kosmówkowa – znany hormon o nieznanych funkcjach, Ginekologia Polska, 83/2012.
Zostaw komentarz