Kwas fosforowy

Aktualizacja: 24 sierpnia 2020

Kwas fosforowy to nieorganiczny związek chemiczny występujący w dwóch postaciach – jako kwas fosforowy (III) oraz kwas fosforowy (V). Postać handlową stanowi jednak wodny roztwór kwasu fosforowego (V).

Charakterystyka kwasu fosforowego (III)

To kwas, w którym fosfor występuje na stopniu utlenienia równym III (stąd nazwa). Stanowi bezbarwne lub bladożółte ciało stałe o temperaturze topnienia 74 stopni Celsjusza. Łatwo chłonie wilgoć z powietrza i posiada nietypową budowę ze względu na obecność bezpośredniego wiązania PH.

Zarówno kwas, jak i jego sole są silnymi reduktorami. Przejawia się to między innymi możliwością redukcji miedzi (II) do miedzi metalicznej.

Charakterystyka kwasu fosforowego (V)

Związek ten, zwany również kwasem ortofosforowym, to kwas, w którym fosfor występuje na V stopniu utlenienia. Stanowi bezbarwne i krystaliczne ciało stałe o temperaturze topnienia 42 stopni Celsjusza. Kwas ten jest silnie higroskopijny, bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie i właśnie w postaci wodnego roztworu o stężeniu ponad 80% jest dostępny w handlu. W odniesieniu do tego kwasu bardzo często pomija się oznaczenie stopnia utlenienia fosforu, przez co powszechnie stosuje się nazwę „kwas fosforowy”.

Nie jest to kwas utleniający. Reaguje z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami, tworząc sole. Ze względu na fakt, że kwas fosforowy jest trójprotonowy, w roztworze wodnym ulega stopniowej dysocjacji elektrolitycznej.

Jak otrzymać kwas fosforowy?

Na skalę przemysłową omawiany związek uzyskuje się najczęściej w reakcji fosforanu (V) wapnia ze sprzężonym kwasem siarkowym (VI). Jest to tak zwana metoda mokra. Otrzymany produkt zawiera zanieczyszczenia pochodzące z surowca i z tego względu jest przeznaczony do produkcji nawozów sztucznych.

Do celów przemysłu spożywczego i chemii gospodarczej kwas ten otrzymuje się metodą termiczną polegającą na rozpyleniu stopionego fosforu i spaleniu go w mieszaninie z powietrzem i parą wodną.

Zastosowanie kwasu fosforowego

Kwas fosforowy (V) znajduje szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach przemysłu. Wykorzystuje się go przy produkcji nawozów sztucznych, pasz dla zwierząt, a także preparatów farmaceutycznych, artykułów spożywczych oraz chemii gospodarczej. Dodatkowo służy on do wyrobu powłok ochronnych metali i kitów porcelanowych.

W przemyśle spożywczym kwas fosforowy wykorzystuje się jako regulator kwasowości oraz konserwant. Powszechnie występuje przede wszystkim w gazowanych napojach bezalkoholowych, można go jednak spotkać również w gotowych sosach, bulionach, kostkach rosołowych czy przetworach mięsnych. W produktach spożywczych kwas fosforowy oznacza się symbolem E-338.

Kwas fosforowy w organizmie człowieka

Warto wiedzieć, że związek ten występuje naturalnie w organizmie człowieka. Wchodzi bowiem w skład między innymi zębów, tkanki kostnej czy enzymów. Pełni ważną rolę buforową w płynach ustrojowych. Do pozostałych właściwości tego związku należy działanie regulatorowe i energetyczne.

Należy jednak pamiętać, że nadmiar kwasu fosforowego w diecie powoduje negatywne konsekwencje, takie jak demineralizację kości i zębów czy dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W związku z tym produkty spożywcze zawierające go powinny być wykluczone z diety osób chorych np. na osteoporozę.

Bibliografia

1. Donigiewicz F., Wadowski M., Skiba T., Hoffmann K., Hoffmann J., Badania nad zatężaniem ekstrakcyjnego kwasu fosforowego na potrzeby otrzymywania fosforanów paszowych, Proceedings of ECOpole, 1/2010.
2. Bojanowicz-Bablok A., Wyzwania w produkcji kwasu fosforowego. Możliwości i ograniczenia zagospodarowania odpadów, Przemysł Chemiczny, 4/2013.
3. Mastalerz P., Elementarna chemia nieorganiczna, Wydawnictwo Chemiczne, Wrocław 2011.

Spirulina bioalgi - kompletne wzmocnienie i oczyszczenie organizmu
Hodowla Spiruliny bioalgi mieści się na Tajwanie, wysoko w górach, w miejscu stałego nasłonecznienia (śr. temp. to 25 st. C). Nie naraża to na stres oksydacyjny komórek Spiruliny. Dlatego zachowuje ona bardzo wysokie stężenie składników odżywczych
Zobacz tutaj ...

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...