Wysięk

Wysięk (łac. exsudatum) to inaczej substancja znajdująca się w fazie półpłynnej, powstała w konsekwencji ekstrawazacji (proces przedostawania się komórek ze światła naczyń krwionośnych lub naczyń limfatycznych do otaczających tkanek) w obecności reakcji zapalnej. Jest bardzo częstym objawem chorób dermatologicznych, ogólnoustrojowych i wielu innych. Nie należy mylić wysięku z przesiękiem.

Wysięk a przesięk

Wysięk przeważnie wiąże się z obecnością stanu zapalnego. Mianem tym określa się substancję powstałą wskutek zaburzeń przepuszczalności naczyń (krwionośnych, limfatycznych). Z kolei przesięk tworzy się wówczas, gdy czynniki patologiczne zaburzą równowagę ciśnień pomiędzy naczyniem a jego otoczeniem, co prowadzi do gromadzenia się płynu w tkance lub przestrzeni.

Co to jest wysięk?

Złożony proces zapalny rozwijający się wskutek uszkodzenia tkanek lub choroby prowadzi do wazodylatacji i zwiększonej perfuzji krwią łożyska naczyniowego oraz rozszczelnienia śródbłonka naczyń włosowatych. W efekcie tego zauważyć można wzrost ich przepuszczalności dla substancji płynnych, ale również dużych, upostaciowanych cząsteczek i cząstek. Dzięki temu wysięk staje się półpłynnym roztworem bogatym przede wszystkim w białko oraz elementy morfotyczne krwi i komórkowe. Odróżnia go to zasadniczo od przesięku będącego wodnym filtratem powstałym w następstwie wzrostu wewnątrzwłośniczkowego ciśnienia hydrostatycznego, stymulującego filtrację osocza przez półprzepuszczalne błony komórkowe. Wysięk infiltruje okoliczne tkanki, zaś jego wyraźny depozyt prowadzi do powstawania obrzęku. Gdy zostanie naruszona ciągłość tkanek, a w szczególności skóry, obserwuje się jego wyciek.

Wysięk – co zawiera?

Podstawowym składnikiem każdego rodzaju wysięku jest woda, która zapobiega wysychaniu tkanek. Pozostałe składniki mogą się różnić w zależności od tego, czy jest to wysięk ropny, surowiczy czy jeszcze innego charakteru. Przeważnie są to jednak:

• włóknik – niezbędny przy krzepnięciu;
• płytki krwi – niezbędne przy krzepnięciu;
• leukocyty – inicjują odpowiedź immunologiczną, oczyszczają ranę, uczestniczą w produkcji czynników wzrostu;
• glukoza – stanowi źródło energii dla komórek uczestniczących w procesach gojenia;
• białka osocza (albuminy, fibrynogen, globuliny) – transportują substancje, działają przeciwzapalnie, uczestniczą w krzepnięciu;
• czynniki wzrostu – stymulują wzrost ważnych komórek;
• proteazy – niezbędne do migracji komórek, remodelingu tkanek;
• produkty przemiany materii – są efektem metabolizmu komórkowego;
• mikroorganizmy – występują we wszystkich ranach, jednak w różnych proporcjach;
• zdewitalizowane komórki.

Warto zaznaczyć, że kluczowym czynnikiem nasilającym sekrecję płynu śródkomórkowego i wtórnie wysięku jest reakcja zapalna, a dokładniej – uwolnienie do tkanki mediatorów (histamina i bradykinina) oraz enzymów zapalnych.

Wysięk – przyczyny

Najczęściej wysięk można zaobserwować w przypadku uszkodzenia skóry i powstania rany. Jest niemal nieodłącznym elementem takich uszkodzeń. Wysięk towarzyszy każdej ranie i stanowi ważny element fizjologicznego procesu gojenia. Zaburzenia jakościowe i ilościowe wysięku mogą spowalniać przebieg regeneracji ubytku. Wysięk pojawia się przeważnie w początkowej fazie gojenia tkanek, zwanej fazą oczyszczania. Jest to wręcz pożądana reakcja organizmu, pozwalająca na oczyszczenie uszkodzonych lub zainfekowanych ran. Warto zaznaczyć, że może pojawić się również w przebiegu innych stanów zapalnych, nie tylko związanych z ranami skóry. Możliwymi przyczynami są ponadto: rozdrapane zmiany skórne w przebiegu przewlekłych chorób dermatologicznych, procesy nowotworowe skóry i narządów wewnętrznych czy infekcje bakteryjne, w tym gruźlica płuc.

Wysięk z rany

Wysięk jest ważną składową procesów gojenia się ran, oczywiście o ile nie są one powikłane. Częstym zjawiskiem jest np. nadmierny wysięk, który utrudnia przejście gojenia do kolejnej fazy. W fizjologicznych warunkach wysięk zapewnia jednak wilgotne środowisko będące warunkiem koniecznym zaistnienia złożonej kaskady fizjologicznych procesów biologicznych i biochemicznych niezbędnych do wygojenia. Umożliwia dyfuzję do loży rany elementów składowych układu odpornościowego oraz czynników wzrostu. Stanowi środek dla migracji komórek uczestniczących w procesie oczyszczenia i ziarnowania. Ponadto transportuje w odpowiednie, docelowe miejsca substancje odżywcze, kluczowe do podtrzymania metabolizmu zawieszonych w nim struktur komórkowych.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Zieliński M., Markiewicz S., Gabriel M., Krasiński Z., Wysięk w procesie gojenia ran, Leczenie ran, 18/2021.
2. Drozdowska A., Jassem E., Postępowanie w nawracających wysiękach opłucnowych w przebiegu chorób nowotworowych, Polska Medycyna Paliatywna, 2/2003.