Rozwój embrionalny

Rozwój embrionalny człowieka (inaczej: embriogeneza) jest procesem niezwykle złożonym, zależnym od współdziałania wielu genów. Rozpoczyna się w momencie zapłodnienia czyli połączenia komórki jajowej z plemnikiem, a kończy w momencie wydostania się płodu z układu rozrodczego matki.

Przebieg rozwoju embrionalnego

Rozwój embrionalny człowieka można przedstawić w kilku etapach. Zostały one opisane poniżej.

Zapłodnienie

Dochodzi do niego najczęściej w momencie, gdy kobieta znajduje się w fazie płodnej cyklu miesiączkowego (kulminacją jest owulacja). Uwolniona z pęcherzyka jajnikowego komórka jajowa trafia do jajowodu, a rzęski wyścielających go komórek transportują ją w kierunku macicy. Mężczyzna podczas stosunku seksualnego wprowadza do pochwy nasienie, a w nim w przybliżeniu około 40-200 mln plemników. Wykazują one zdolność ruchów dzięki witkom, przemieszczają się więc przez kanał pochwy i macicy, aż natrafiają w jajowodzie na komórkę jajową. Moment połączenia się komórki jajowej z plemnikiem zwie się zapłodnieniem. Powstaje zygota.

Rozwój zarodkowy

Rozwój zarodkowy trwa do 8 tygodni od momentu zapłodnienia. Po około 30 godzinach od zapłodnienia zygota zaczyna się intensywnie dzielić, tworząc wielokomórkowy zarodek. Trwa 5-dniowa wędrówka zarodka przez jajowód w kierunku macicy, a w tym czasie intensywnie zachodzą podziały komórkowe. Rozwijający się zarodek wykorzystuje substancje odżywcze nagromadzone w komórce jajowej. Między 8. a 12. dniem zagnieżdża się on w silnie ukrwionej błonie śluzowej macicy. Komórki zaczynają się różnicować, a w późniejszym etapie będą się z nich wykształcać narządy.

Warto wspomnieć, że jeszcze na etapie rozwoju zarodkowego tworzy się łożysko. Około 4. tygodnia od momentu zapłodnienia tworzą się palczaste wyrostki, które wnikają następnie w głąb błony śluzowej macicy. W ten sposób powstaje łożysko. Jest ono kluczowe dla wymiany gazowe oraz dla transportu składników odżywczych do płodu.

Rozwój płodowy

Od około 9. tygodnia ciąży o zarodku mówimy „płód”. Łączy się on z łożyskiem sznurem pępowinowym. Koniec życia płodowego, a więc rozwoju embrionalnego, ma miejsce około 9 miesięcy później, czyli przypada na czas porodu. Rozwój płodowy w przybliżeniu warto rozdzielić na trymestry.

I trymestr

6-tygodniowy zarodek mierzy 5-6 mm i wyglądem może przypominać kijankę. W tym momencie rozpoczyna się bardzo szybki i intensywny wzrost. Kształtuje się tułów oraz kończyny dolne, a także zawiązek szkieletu. W 7. tygodniu ciąży powoli wykształcają się narządy takie jak serce, wątroba, trzustka i nerki. Palce rąk i stóp są połączone błoną, tworzą się także powieki, które otwierają się po porodzie lub pod koniec II trymestru. W momencie przejścia fazy zarodkowej w fazę płodową, czyli w okolicach 9. tygodnia życia płodowego, wykształca się pierwszy ze zmysłów – zmysł dotyku. W 10. tygodniu dziecko potrafi otwierać i zamykać usta, zanika błona między palcami.

Pod koniec III trymestru dziecko prostuje i zgina kończyny, co może wyczuć przyszła matka w postaci delikatnych uderzeń. Dziecko ma już wykształcony układ mięśniowy i układ nerwowy, a kształtowanie rozpoczyna dodatkowo układ immunologiczny. Jest już także produkowany mocz, który odpływa do wód płodowych. Pod koniec III trymestru maleje ryzyko rozwoju wad genetycznych i zespołów, rośnie odporność na czynniki zewnętrzne.

II trymestr

Dziecko uczy się ruchów rękami i stopami, może łapać pępowinę i doskonalić umiejętności chwytne. W 16. tygodniu życia płodowego pojawia się meszek na skórze i na głowie, zaczynają rosnąć paznokcie, kształtują się linie papilarne charakterystyczne dla każdego człowieka. Lekarz jest już w stanie określić płeć dziecka. Zaczyna się rozwijać kolejny zmysł – zmysł smaku, a później zmysł słuchu. W mózgu intensywnie zwiększa się liczba komórek nerwowych, a tarczyca rozpoczyna produkcję hormonów.

W 17. tygodniu ciąży intensywnie rozwijają się i kształtują wszystkie narządy wewnętrzne (poza płucami). Dziecko mierzy średnio 13 cm i waży około 100 g. Tydzień później zaczyna tworzyć się smółka. W 19. tygodniu pojawia się rytm dobowy, zaczynają się kształtować płuca, gromadzi się tkanka tłuszczowa. Pod koniec III trymestru w mózgu kończy się tworzenie najważniejszych połączeń nerwowych, a płód staje się bardzo aktywny.

III trymestr

W III trymestrze wykształcają się zawiązki zębów stałych, dziecko ma już bujne włosy i mierzy około 36 cm. W 28. tygodniu ciąży narządy wewnętrzne nie są jeszcze gotowe do pełnienia swoich funkcji, jednak w momencie przedwczesnego porodu dziecko jest w stanie przeżyć. 29 tydzień to czas, gdy płód ustawia się główkowo, trwa proces fałdowania się kory mózgu. W 31. tygodniu następuje intensywna produkcja krwinek czerwonych przez szpik kostny, zaś w 33. tygodniu narządy wewnętrzne są już całkowicie ukształtowane i gotowe do pełnienia swoich funkcji. Dziecko waży około 2 kg.

W 35. tygodniu ciąży rozwija się już tylko układ odpornościowy, płuca i zwiększa się masa dziecka. W 36. tygodniu rozwój fizyczny jest już zakończony. Życie płodowe kończy się w 40. tygodniu ciąży i wówczas najczęściej ma miejsce poród.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kończewska-Murdzek Z., Murdzek-Wierzbicka M., Rozwój dziecka w łonie matki, Kwartalnik Naukowy, 1/2017.
2. Regan L., Twoja ciąża. Tydzień po tygodniu. Czego możesz się spodziewać od poczęcia do porodu, Wydawnictwo Esteri, Wrocław 2020.