Receptory dopaminergiczne

Receptory dopaminergiczne to grupa receptorów sprzężonych z białkiem G. W największych ilościach znaleźć je można w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Receptory te aktywują różne efektory nie tylko poprzez sprzężenie z białkiem G, ale również sygnalizację drogą rozmaitych interakcji białkowych. Kluczowym neuroprzekaźnikiem dla tych receptorów jest dopamina, stąd wzięła się ich nazwa.

Receptory dopaminergiczne – charakterystyka

Receptory dopaminergiczne zalicza się do grona receptorów metabotropowych, oddziałujących za pośrednictwem białek G. Składają się z 7 przezbłonowych domen i posiadają 3 pętle międzysegmentalne zewnątrzkomórkowe oraz 3 pętle wewnątrzkomórkowe. W fizjologii wyróżnia się aż 5 głównych typów receptorów dopaminergicznych, jednak ze względu na podobieństwo strukturalne, właściwości farmakologiczne i mechanizm transdukcji sygnału podzielono je wszystkie na dwie podstawowe grupy: typu D1/D5 oraz typu D2/D3/D4.

Receptory dopaminergiczne – lokalizacja

Receptory dopaminergiczne mają różną lokalizację w ośrodkowym układzie nerwowym. D1 umiejscawiają się w największych ilościach w:

• prążkowiu;
• jądrze półleżącym;
• układzie limbicznym;
• wzgórzu;
• podwzgórzu;
• korze przedruchowej i przedczołowej.

D5 są mniej liczne w ośrodkowym układzie nerwowym, jednak znaleźć je można głównie w:

• hipokampie;
• prążkowiu;
• istocie czarnej;
• wzgórzu;
• korze przedczołowej.

Receptory typu D2 znajdują się zwłaszcza w:

• prążkowiu;
• guzkach węchowych;
• jądrze półleżącym;
• istocie czarnej części zbitej;
• hipokampie;
• korze przedczołowej.

Receptory dopaminergiczne typu D3 znajdują się w:

• układzie limbicznym;
• jądrze półleżącym;
• istocie czarnej;
• móżdżku w komórkach Purkinje’go.

Ostatnia grupa, a więc receptory typu D4, znaleźć można w niewielkiej ilości w jądrach podstawy, w dużych skupiskach zaś – w korze przedczołowej w warstwie V w neuronach piramidowych oraz w neuronach układu limbicznego hipokampa, ciała migdałowatego i podwzgórza.

Dzięki temu mogą one zapewniać maksymalne działanie dopaminy, jeśli jest to potrzebne. Aktywacja receptorów dopaminergicznych modyfikuje właściwości potencjało-zależnych kanałów jonowych wapniowych.

Co to jest dopamina?

Dopamina jest podstawowym neuroprzekaźnikiem oddziałującym na receptory dopaminergiczne. Należy do katecholamin, podobnie jak adrenalina i noradrenalina. Jest ona syntezowana w pewnych ilościach nerkach, a dokładniej w cewce bliższej, na drodze dekarboksylacji DOPA, która jest pobierana z krwi. W większych ilościach zaś na zakończeniach nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Dopamina tworzy się w organizmie człowieka z aminokwasu tyrozyny, po czym za pośrednictwem swoistych receptorów oddziałuje na układ nerwowy. Wspomniane receptory umiejscawiają się w błonach pre- i postsynaptycznych.

Dopamina odpowiada za regulację funkcji ruchowych i koordynację czy napięcie mięśniowe. Ma kluczowe znaczenie w procesie przyswajania wiedzy i emocje, gdyż wpływa na układ brzeżny (limbiczny). Uczestniczy w produkcji niektórych hormonów, np. prolaktyny, a także w reakcjach organizmu na karę czy nagrodę.

Receptory dopaminergiczne w medycynie

Znajomość receptorów dopaminergicznych jest bardzo ważna w neurologii i neurochirurgii. Ostatnimi czasy zainteresowano się nimi szczególnie w diagnostyce i terapii choroby Alzheimera, choroby Parkinsona i schizofrenii. Przykładowo w schizofrenii leczenie opiera się na podawaniu choremu leków będących antagonistami receptorów dopaminergicznych D2. Z kolei choroba Parkinsona wiąże się z brakiem wystarczającej ilości dopaminy, w efekcie czego komórki nerwowe odpowiadające za kontrolę czynności mięśni, przestają prawidłowo funkcjonować. Oddziałując na receptory dopaminergiczne i poziom dopaminy można regulować przebieg choroby, nad czym wciąż trwają intensywne badania kliniczne.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Januszewicz W., Pęczkowska M., Michel-Rowicka K., Prejbisz A., Januszewicz A., Dopamina – aspekty patofizjologiczne i kliniczne, nadciśnienie tętnicze rok 2011, Tom 15, nr
2. Gryz M., Lehner M., Wisłowska-Stanek A., Płaźnik A., Funkcjonowanie układu dopaminergicznego w warunkach stresu – poszukiwanie podstaw różnic indywidualnych, badania przedkliniczne, Psychiatr. Pol. 2018; 52(3): 459-470.
3. Rola R., Szulczyk P., Modulacja potencjało-zależnych kanałów jonowych Ca++ przez receptory dopaminergiczne.