Organelle komórkowe

Organelle komórkowe to struktury znajdujące się w komórkach eukariotycznych, oddzielone od cytozolu błoną plazmatyczną i wyspecjalizowane do pełnienia określonych funkcji. Każda z nich jest niezbędna, aby dana komórka mogła spełniać swoją rolę. Komórki prokariotyczne nie posiadają organelli komórkowych.

Spis treści

Organelle komórkowe

Poniżej przedstawiono najistotniejsze organelle komórkowe. Są one zawieszone w cytoplazmie, czyli galaretowanej substancji o stosunkowo jednolitej konsystencji. Jej celem jest przede wszystkim utrzymywanie organelli komórkowych na określonych pozycjach, ułatwia jednak również transport wewnątrzkomórkowy. Wszystkie komórki posiadają dodatkowo cytoszkielet – układ włókien utrzymujący strukturę komórki i umożliwiający jej poruszanie się.

Jądro komórkowe

Struktura otoczona dwuwarstwową błoną jądrową, w której znajdują się kanały zwane porami. Przez nie dochodzi do transportu związków i produktów wielu reakcji między cytoplazmą a wnętrzem jądra. Jądro komórkowe zbudowane jest głównie z chromatyny, utworzonej natomiast z DNA i różnych białek. Większość jąder komórkowych posiada dodatkowo jedno lub więcej niewielkich jąderek w pobliżu. Podstawową rolą jądra komórkowego jest przechowywanie i powielanie informacji genetycznej, kontrolowanie czynności całej komórki oraz regulacja ekspresji genów. Jąderka natomiast odpowiadają głównie za syntezę RNA.

Siateczka śródplazmatyczna

Zwana również retikulum endoplazmatycznym, może być gładka lub szorstka. W szorstkiej znajdują się rybosomy odpowiedzialne za syntezę białek, z kolei na siateczce endoplazmatycznej gładkiej zachodzi synteza fosfolipidów i steroidów. Jeśli lokalizuje się ona w komórkach mięśni poprzecznie prążkowanych, dodatkowo stanowi miejsce magazynowania jonów wapnia. Siateczka śródplazmatyczna bierze udział w przemianach węglowodanów i dzieli cytoplazmę komórki na przedziały, dzięki czemu każdy przedział może pełnić swoje funkcje nie zaburzając pracy przedziału sąsiedniego.

Aparat Golgiego

Zbudowany z błon tworzących równoległe zbiorniki o charakterze biegunowym. Odpowiada za modyfikację struktur makrocząsteczek, segreguje je i kieruje ich ruchem. Odgrywa kluczową rolę w przebudowie komórki. Wewnątrz cystern miejsce ma potranslacyjna modyfikacja białek i lipidów, które następnie kierowane są do eksportu. Ponadto aparat Golgiego bierze udział w produkcji błon komórkowych, zaś jeśli znajduje się w komórkach roślinnych – wytwarza hemicelulozy, pektyny i inne związki budujące ściany komórkowe.

Mitochondrium

Charakterystyczne organellum zbudowane z błony zewnętrznej i wewnetrznej oraz macierzy. Błona wewnętrzna jest mocno pofałdowana, tworzy tym samym grzebienie, na których lokalizują się kompleksy enzymów cyklu kwasów trikarboksylowych oraz łańcucha oddechowego. Uczestniczą one w procesie fosforylacji oksydacyjnej, co ostatecznie prowadzi do wytworzenia energii w postaci ATP. Jest ona niezbędna do pracy całej komórki, zapewniając jej źródło energii. Udowodniono, że mitochondria odgrywają też istotną rolę w zaprogramowanej śmierci komórki, zwanej apoptozą.

Peroksysomy

To pęcherzyki otoczone błoną, w obrębie których zachodzi utlenianie i detoksykacja wielu metabolitów i ksenobiotyków. Częściowo zachodzi tu również utlenianie kwasów tłuszczowych o bardzo długich łańcuchach. Macierz peroksysomów zawiera ponad 40 enzymów współdziałających podczas katalizowania różnych reakcji anabolicznych i katabolicznych.

Endosomy i lizosomy

Zarówno endosomy, jak i lizosomy są błoniastymi, wielokształtnymi strukturami. Biorą udział w endocytozie oraz w trawieniu wewnątrzkomórkowym. Endosomy odpowiadają głównie za sortowanie materiału pobranego drogą endocytozy, z kolei lizosomy posiadają kwaśny odczyn i zawierają w sobie cząsteczki strawionych struktur komórkowych lub bakterii. Do ważnych enzymów lizosomalnych można zaliczyć między innymi:

katepsyny;
fosfatazę;
glikozydazy;
rybonukleazę;
deoksyrybonukleazę.

Wrodzony niedobór enzymów lizosomalnych zaburza prawidłowe trawienie wewnątrzkomórkowe, co ostatecznie prowadzi do rozwoju poważnych chorób spichrzeniowych (np. choroby Fabry’ego).

Polecane produkty

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...