Oksytocyna

Aktualizacja: 26 września 2022

Oksytocyna to hormon produkowany przez podwzgórze, a wydzielany przez przysadkę mózgową. Ze względu na budowę chemiczną zaliczany jest do nanopeptydów (składa się z 9 aminokwasów). Pełni niezwykle ważne funkcje w przypadku kobiet w ciąży i po porodzie, jednak w pewnych stężeniach występuje także u kobiet nieciężarnych, a nawet u mężczyzn.

Synteza i wydzielanie oksytocyny

Oksytocyna jest syntezowana w neuronach jąder nadwzrokowych i przykomorowych, czyli przez podwzgórze. Po ich wyprodukowaniu ulega transportowi przez aksony tych neuronów do tylnego płata przysadki mózgowej. Tam jest gromadzona i uwalniana do krążenia ogólnego ze wspomnianej części nerwowej.

Wydzielanie oksytocyny zależy od wielu czynników, takich jak płeć czy sytuacja fizjologiczna organizmu. W przypadku kobiet po porodzie bodźcem do wydzielania oksytocyny jest ssanie brodawki sutkowej, a niekiedy nawet widok czy odgłosy dziecka. Z kolei u kobiet ciężarnych wydzielanie hormonu zachodzi na drodze sygnałów czuciowych z macicy i kanału rodnego. Do czynników zwiększających wydzielanie tego hormonu należą również bodźce stresowe i silne emocje, zaś alkohol działa odwrotnie.

Zobacz również: Jak pobudzić przysadkę mózgową?

Za co odpowiada oksytocyna?

Oksytocyna pobudza do skurczu mięsień gładki macicy podczas porodu. Spadek stężenia progesteronu i wzrost stężenia estrogenów we krwi zwiększają wrażliwość mięśnia macicy na działanie oksytocyny. Stężenie oksytocyny wzrasta w ostatniej fazie porodu w trakcie przesuwania się w dół płodu i rozszerzania kanału rodnego. Obserwuje się tu zjawisko dodatniego sprzężenia zwrotnego: rozszerzenie kanału rodnego zwiększa wydzielanie oksytocyny, natomiast hormon ten nasila skurcze mięśni macicy, co przyczynia się do rozszerzenia kanału rodnego. Dzięki omawianemu hormonowi możliwe jest więc sprawne zajście akcji porodowej.

Także po porodzie oksytocyna odgrywa istotną rolę. Pobudza bowiem do skurczu w czasie ssania komórki mioepitelialne zlokalizowane wokół przewodów pęcherzyków w gruczołach piersiowych. Skurcz tych komórek powoduje wypływanie mleka.

Nie należy pomijać kobiet nieciężarnych. W ich przypadku oksytocyna ułatwia transport plemników i zajście w ciążę. Pobudzenie narządów płciowych w czasie stosunku seksualnego uwalnia oksytocynę, choć nie ma dowodów na to, że to właśnie ona powoduje dość szybkie skurcze macicy przenoszące plemniki.

Wpływ oksytocyny na płód

Oksytocyna wykazuje działanie neuroprotekcyjne poprzez zwiększanie oporności neuronów płodowych na ewentualne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego podczas porodu, szczególnie w warunkach niedotlenienia mózgu płodów i noworodków. Może również zwiększyć liczbę płodów martwo urodzonych, gdyby zastosowano ją na zbyt wczesnym etapie porodu, zwłaszcza przy nie dość otwartej szyjce macicy.

Oksytocyna u mężczyzn

W związku z faktem, że omawiany hormon w niewielkich ilościach występuje również u mężczyzn, musi pełnić u nich pewną rolę, choć nie tak znaczną jak w przypadku kobiet. Wykazano, że oksytocyna u mężczyzn może nasilać skurcze mięśni gładkich nasieniowodów, popychając tym samym spermę w kierunku cewki moczowej. Jej stężenie we krwi wzrasta podczas ejakulacji.

Badanie stężenia oksytocyny

Stężenie oksytocyny w organizmie można ustalić drogą badania surowicy. Do badania należy być przynajmniej 8 godzin na czczo, a hormon ocenia się pobierając krew z żyły łokciowej. Czynność ma na celu sprawdzenie gotowości skurczowej macicy podczas akcji porodowej lub diagnostykę zaburzeń laktacji.

Zbyt małe stężenie oksytocyny u kobiety ciężarnej może opóźniać wystąpienie akcji porodowej lub powodować jej zbyt powolny postęp. Skurcze są wówczas rzadkie lub całkowicie nie występują.

Spirulina + Żelazo - naturalne wsparcie krwi
Naturalny produkt Spirulina + żelazo od bioalgi jest czysto roślinnym źródłem żelaza, wyprodukowanym wyłącznie przez Matkę Naturę. Jego biodostępność jest dzięki temu na wysokim poziomie co pozwala m.in. na uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bomba-Opoń D., Drews K., Huras H., Laudański P., Paszkowski T. Wielgoś M., Indukcja porodu – algorytmy kliniczne, Ginekologia I Perinatologia Praktyczna, 1/2018.
2. Wójciak P., Remlinger-Molenda A., Rybakowski J., Rola oksytocyny I wazopresyny w czynności ośrodkowego układu nerwowego I w zaburzeniach psychicznych. Psychiatria Polska, 6/2012.
3. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.