Okres pokwitania

Aktualizacja: 17 marca 2023

Okres pokwitania to etap w życiu każdego człowieka związany z dojrzewaniem płciowym. Trwa około 4-5 lat, w tym czasie następuje rozwój II-rzędowych i III-rzędowych cech płciowych. Rozpoczyna się najczęściej w granicach 12.-16. roku życia, przy czym u dziewcząt nawet 2-3 lata wcześniej niż u chłopców. Wskutek wielu czynników np. przyjmowania leków, chorób hormonalnych itd. może dojść do zaburzeń okresu pokwitania.

Okres pokwitania – etapy

Dojrzewanie płciowe można przedstawić w następujących etapach:

• tzw. zwiastun pokwitania – ma miejsce średnio w okolicach 11. roku życia. Chłopcy: powiększenie się jąder i najądrzy, proste, cienkie włoski u podstawy członka. Dziewczęta: delikatne włoski w otoczeniu warg sromowych, przyrost masy ciała, uwypuklenie otoczki brodawki sutkowej;
• faza przedpokwitaniowa – ma miejsce średnio w okolicach 12. roku życia. Chłopcy: rozwój jąder i moszny, zwiększenie prącia, pogrubienie i pociemnienie włosów łonowych, nagły przyrost wzrostu. Dziewczęta: poszerzenie bioder, pojawienie się wydzieliny z pochwy, zaokrąglenie piersi, pogrubienie i pociemnienie włosów łonowych;
• okres pokwitania – ma miejsce średnio w okolicach 13. roku życia.

Objawy okresu pokwitania są bardzo łatwe w obserwacji. To właśnie na tym etapie życia następuje wzrost zainteresowania płcią przeciwną, jak również własną seksualnością. Objawy okresu pokwitania charakterystyczne dla chłopców:

• poszerzenie ramion i klatki piersiowej;
• umięśnienie sylwetki;
• powiększenie członka;
• wyraźne owłosienie łonowe i pod pachami;
• pierwszy zarost na twarzy;
• pierwszy wytrysk nasienia.

W okresie pokwitania jądra zaczynają produkować plemniki. Z kolei w przypadku dziewcząt charakterystycznymi objawami są:

• owłosienie pod pachami;
• wyraźnie zarysowane piersi;
• ciemniejsze zabarwienie otoczki brodawki sutkowej;
• trójkątny kształt owłosienia łonowego;
• pierwsza miesiączka.

Okres dojrzewania płciowego trwa nawet do 19. roku życia. U dziewcząt kończy się jednak w okolicach 15. roku życia, natomiast u chłopców w okolicach 17. roku życia. Można podsumować, iż podczas okresu dojrzewania ciało dziewczynki przeobraża się w ciało kobiety, natomiast ciało chłopca przeobraża się w ciało mężczyzny. Wszystko kontrolowane jest gospodarką hormonalną. Za dojrzewanie płciowe odpowiadają przede wszystkim androgeny (zwłaszcza u chłopców), estrogeny (zwłaszcza u dziewcząt), gonadotropiny, hormony tarczycy oraz hormony nadnerczy.

Rozwój emocjonalny w okresie pokwitania

Zmiana wyglądu to nie wszystko. W okresie pokwitania następują znaczne zmiany również w psychice człowieka. W okresie młodzieńczym życie uczuciowe jest szczególnie intensywne, a odczuwane emocje mogą być skrajne i szybko przechodzić od negatywnych do pozytywnych i odwrotnie. Tym samym osoby w wieku pokwitania raz odczuwają głęboki smutek, a chwilę później radość lub złość. Dlatego często stają się wycofane i zamknięte w sobie w stosunku do rodziców i osób dorosłych. Młody człowiek odkrywa w tym czasie swój świat psychiczny, dlatego mogą pojawiać się trudności w wychowaniu.

Zaburzenia okresu pokwitania

Szacuje się, że schorzenia przewlekłe stanowią poważną przyczynę problemów zdrowotnych nawet do 20% dzieci i młodzieży na świecie. Typowymi ich następstwami są między innymi: osłabienie tempa procesu wzrastania dziecka z niskorosłością włącznie, opóźnione dojrzewanie kośćca, niższy wzrost ostateczny, niedobór masy ciała oraz zaburzenia dojrzewania płciowego. Przykładowe choroby przewlekłe wpływające na okres pokwitania:

• astma oskrzelowa – dojrzewanie płciowe jest opóźnione nawet o rok w porównaniu do dzieci zdrowych;
• cukrzyca typu 1 – pierwsza miesiączka dziewcząt jest opóźniona o 1,5 roku;
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – u dziewcząt opóźnienie rozwoju płciowego wynosi nawet 2 lata, u chłopców natomiast obserwuje się zahamowanie lub spowolnienie produkcji testosteronu wskutek niewydolności komórek Leydiga w jądrach.

Okres pokwitania może ulec upośledzeniu również wskutek przyjmowania leków (zwłaszcza glikokortykoidów czy hormonalnych), chorób tarczycy, chorób genetycznych i wrodzonych oraz otyłości. Diagnostyką i leczeniem problemów hormonalnych zajmuje się zazwyczaj lekarz endokrynolog. Poziom hormonów, także u dzieci i młodzieży, można szybko ocenić na podstawie badania krwi.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Umławska W., Krzyżanowska M., Przebieg dojrzewania płciowego w wybranych schorzeniach przewlekłych, Pediatric Endocrinology, Diabetology and Metabolism, 15/2009.
2. Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
3. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.