Niemowlę

Aktualizacja: 5 grudnia 2023

Niemowlę to dziecko od momentu zakończenia okresu noworodkowego, aż do rozpoczęcia okresu wczesnego dzieciństwa, zatem od 28. dnia życia do 12. miesiąca życia. Niektóre źródła podają jednak, że niemowlęctwo obejmuje okres noworodkowy, zatem mianem tym określa się dzieci od momentu narodzin, aż do końca 12. miesiąca życia.

Rozwój niemowlęcia

Okres niemowlęcy to czas intensywnych zmian i szybkiego wzrostu. Obserwuje się je zarówno na płaszczyźnie fizycznej, jak i psychiczno-emocjonalnej. W okresie niemowlęcia można śledzić na podstawie zdobywania kolejnych kamieni milowych.

Dziecko w 3. miesiącu życia:

• stabilizuje głowę i podpiera się na przedramionach, leżąc na brzuchu;
• ma dobrze wykształcony odruch chwytny, bawi się paluszkami w linii środkowej ciała;
• wkłada dłonie do buzi;
• grucha i głuży;
• utrzymuje kontakt wzrokowy z rodzicami;
• ma wykształcony tzw. uśmiech społeczny.

Dziecko w 6. miesiącu życia:

• przekręca się z brzucha na plecy i z pleców na brzuch;
• siedzi samodzielnie z podparciem, jeśli rodzice je posadzą;
• doświadcza zaniku odruchów pierwotnych;
• przekłada małe przedmioty z ręki do ręki;
• gaworzy i się śmieje;
• wykazuje strach w stosunku do obcych osób.

Niemowlę w 9. miesiącu życia:

• siedzi stabilnie i podciąga się do pozycji stojącej;
• czołga się;
• raczkuje;
• wykazuje chwyt promieniowo-palcowy (nożycowy);
• trzyma samodzielnie własną butelkę;
• sylabizuje i używa dźwięków, żeby zwrócić na siebie uwagę;
• reaguje na własne imię;
• zatrzymuje się, słysząc słowo „nie”.

Z kolei niemowlę w 12. miesiącu życia, a więc pod koniec okresu niemowlęctwa:

• stoi samodzielnie i nierzadko również chodzi;
• łapie małe przedmioty za pomocą dwóch palców;
• karmi się samodzielnie małymi kawałkami jedzenia;
• używa kilku prostych słów ze zrozumieniem;
• wskazuje przedmiot, który chce dostać.

Rozwój ruchowy niemowlęcia (a także dziecka w późniejszym wieku) postępuje od głowy w kierunku kończyn dolnych, od części położonych proksymalnie do dystalnych, a także od uogólnionych reakcji odruchowych wyzwalanych przez bodźce do określonych działań celowych, które stają się coraz bardziej precyzyjne. Kamienie milowe stanowią podstawę do prowadzenia obserwacji i monitorowania rozwoju dziecka w kolejnych latach.

Jak długo śpi niemowlę?

Czas trwania snu niemowlęcia jest kwestią indywidualną – zależy od predyspozycji danego dziecka. Na ogół prezentuje się to jednak następująco:

• noworodek – przesypia około 16-20 godzin;
• 6-tygodniowe niemowlę – przesypia około 15-16 godzin;
• 4-miesięczne – przesypia około 9-12 godzin + 2 drzemki pomiędzy snem właściwym;
• niemowlę od 6. miesiąca do roku – przesypia około 11 godzin + 2 drzemki pomiędzy snem właściwym.

Powyższe ramy czasowe nie są jednak wyznacznikiem prawidłowego rozwoju dziecka – każde może mieć swoje indywidualne tempo rozwoju. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z pediatrą.

Jak często karmić niemowlaka?

Niemowlę należy karmić na żądanie, czyli zawsze wtedy, gdy zaobserwuje się oznaki głodu, a także wtedy, gdy kobieta odczuje, że jej piersi są przepełnione pokarmem. Nie ma określonej liczby karmień. Zdrowy noworodek przyjmuje mleko matki około 8-12 razy w ciągu doby, w tym także kilka razy nocą. Niemowlę je nieco rzadziej, ale karmienia są dłuższe. Jeśli dziecko jest zainteresowane spaniem bardziej niż jedzeniem, wykazując przy tym niską masę ciała, konieczne jest budzenie go na karmienie.

Rozszerzanie diety niemowlęcia

Rozszerzanie diety niemowlęcia powinno nastąpić w okolicach 17.-26. tygodnia życia, nie wcześniej i nie później. Specjaliści rekomendują karmienie wyłącznie piersią do 6. miesiąca życia, później zaś rozszerzanie diety, nie rezygnując jednak całkowicie z karmienia piersią. Między 6. a 8. miesiącem życia niemowlęcia należy wprowadzić 2-3 posiłki uzupełniające. Pozostałe karmienia pozostają bez zmian (mleko matki bądź mleko modyfikowane). Między 9. a 12. miesiącem życia niemowlęcia wprowadza się już 3-4 posiłki uzupełniające.

Rodzice powinni pamiętać, aby nie dosalać i nie doprawiać pieprzem czy cukrem potraw dla niemowlęcia. Nowe produkty warto wprowadzać pojedynczo i obserwować reakcję organizmu dziecka na nie (wczesne wykrywanie ewentualnych alergii pokarmowych). Dzięki temu szybko zdiagnozuje się ewentualne alergie pokarmowe. Pokarmy najlepiej rozdrabniać, aby dziecko nie zakrztusiło się kawałkami twardszych warzyw czy owoców.

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gerber R., Wilks T., Erdie-Lalena C., Rozwojowe kamienie milowe: rozwój ruchowy, Pediatria po Dyplomie, 3/2011.
2. Bałanda A., Opieka nad noworodkiem, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2023.
3. Dmoch-Gajzlerska E., Salamończyk M., Łozińska-Czerniak A., Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
4. Milanowski A., Lissauer T., Carroll W., Pediatria, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2019.