Motoryka mała to umiejętność obejmująca ruchy o niewielkim zakresie, precyzyjne, dotyczące głównie czynności drobnych mięśni czy grup mięśniowych. Dlatego o motoryce małej mówi się najczęściej w kontekście dłoni i stóp (zwłaszcza palców). W rozwoju ruchowym w pierwszej kolejności zawsze rozwija się motoryka duża, dopiero później zaś mała.
Motoryka mała – co to jest?
Na początku każde dziecko musi opanować motorykę dużą (czyli zręczność ruchową całego ciała, dotyczącą dużych grup mięśniowych), a następnie dzięki rozwojowi koordynacji wzrokowo-ruchowej i poprzez naśladowanie pracuje się nad motoryka małą. Sprawny rozwój motoryki małej wpływa nie tylko na ogólną zręczność dziecka, a później dorosłego człowieka. Okazuje się, że ma wpływ na wiele codziennych czynności, niezbędnych w aspektach samoobsługi (ubieranie się, toaleta, wiązanie butów czy czesanie włosów), pisania, rysowania, a także poprawnej artykulacji. Należy wiedzieć, że motoryka mała:
- jest zawsze następstwem motoryki dużej, nigdy nie pojawia się wcześniej w rozwoju dziecka;
- nie jest cechą wrodzoną, należy ją wykształcić;
- rozwija się w odpowiedzi na sprawnie działający układ nerwowy – zarówno ośrodkowy, jak i obwodowy;
- wykształca się poprzez swobodny ruch i codzienne czynności, jak również w trakcie ustalonych zabaw.
Motoryka mała dotyczy małych mięśni i grup mięśniowych, w przeciwieństwie do motoryki dużej, która obejmuje całe ciało, ewentualnie większe partie mięśniowe, np. całych kończyn górnych lub całych kończyn dolnych.
Motoryka mała – przykłady
Podstawowe umiejętności wykształcane przez motorykę małą to kontrolowane ruchy rąk i palców, a więc chwytanie przedmiotów tylko jedną ręką, poruszanie danym przedmiotem w celu wykonania określonego zadania, jak również skoordynowanie ruchu i pracy obu rąk jednocześnie. Przykłady motoryki małej:
- zapinanie guzików;
- sznurowanie obuwia;
- wiązanie kokard na prezentach;
- liczenie drobnych pieniędzy;
- nawlekanie nitki na igłę;
- lepienie plasteliny;
- budowanie ludzików z kasztanów;
- podnoszenie przedmiotów z ziemi stopami;
- zwijanie ręcznika palcami stopy;
- pisanie i kolorowanie.
Zdolnościami motoryki małej są również wszelkie aktywności zręcznościowe z zakresu plastyki i techniki – lepienie, rzeźbienie, malowanie, modelowanie, szkicowanie i wiele innych.
Jak kształtować motorykę małą?
Rodzice lub nauczyciele w przedszkolu powinni wspierać rozwój motoryki małej dzieci za pomocą zorganizowanych zabaw i zadań. Dobrym pomysłem jest wykonywanie z dzieckiem choćby wszystkich wymienionych wyżej czynności. W wielu przypadkach może pojawiać się zaburzenie rozwoju motoryki małej. Sygnałami niepokojącymi dla rodzica powinny być:
- opóźnienie rozwoju praksji, czyli umiejętności posługiwania się przedmiotami codziennego użytku, takimi jak łyżka czy widelec;
- mała wyćwiczalność w zakresie precyzji ruchów, co zazwyczaj wiąże się z nadmiernym lub zbyt małym napięciem mięśni;
- brak koordynacji ruchów palców, dłoni i przedramion;
- zaburzenia czynności, które wykonuje się pod kontrolą wzroku – dzieci mają problemy z rysowaniem czy wykonywaniem figurek z plasteliny;
- niedostosowanie szybkości ruchów do wykonywanego aktualnie zadania;
- niechętne podejmowanie zadań wymagających od dziecka sprawności manualnych.
Ponowne kształtowanie motoryki małej jest niezbędne również w dorosłym życiu, gdy z różnych względów dojdzie do jej utraty. Może tak się stać np. w przebiegu unieruchomienia ręki po operacji (np. po złamaniach nadgarstka, leczeniu chirurgicznym zespołu cieśni nadgarstka itd.), jak również podczas rozwijania się schorzeń takich jak: choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, dystrofie mięśniowe, stwardnienie rozsiane i inne. Należy zaznaczyć, że zaburzenia w obrębie motoryki małej obserwuje się u osób w podeszłym wieku.
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Stelmasiak I., Różańska M., Kształtowanie sprawności motorycznych dziecka w wieku przedszkolnym w aspekcie nauki pisania, Kultura i Wychowanie, 1/2021.
- Zeman K., Kuliński W., Fizjoterapia w pediatrii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sławińska T., Fugiel J., Motoryczność człowieka, Wydawnictwo Medpharm, Wrocław 2023.
Zostaw komentarz