Leukocyty

Leukocyty, zwane również krwinkami białymi, to bezbarwne, jądrzaste elementy morfotyczne krwi, zróżnicowane na granulocyty (neutrofile, bazofile, eozynofile) oraz agranulocyty (limfocyty, komórki NK, monocyty). Komórki te pełnią niezwykle istotną rolę w odpowiedzi immunologicznej , biorą udział w reakcjach alergicznych, anafilaktycznych i odpornościowych, eliminują patogeny chorobotwórcze oraz zapamiętują antygeny, aby móc szybko zareagować na nie w przyszłości.

Granulocyty

Wśród granulocytów wyróżnia się:

• neutrofile – są odpowiedzią organizmu na toczący się w nim stan zapalny, zwłaszcza wywołany bakteriami. Produkty bakteryjne przyciągają neutrofile w miejsce ich lokalizacji, dzięki czemu komórki te wiążą je ze swoimi receptorami. Następuje egzocytoza i tzw. wybuch tlenowy. Podwyższony poziom neutrofili zauważymy m.in. w przebiegu chorób autoimmunologicznych, nowotworach czy grypie i zapaleniu płuc;
• eozynofile – w największych ilościach znajdują się w błonach śluzowych układu pokarmowego (ale i moczowego czy oddechowego), gdzie chronią przed pasożytami. Ich ilość wzrasta również przy alergiach. Stanowią istotną część odpowiedzi immunologicznej wrodzonej;
• bazofile – mają zdolność przenikania do tkanek i produkcji białek oraz cytokin. Ponadto zawierają w sobie histaminę i heparynę, które są kluczowe do spowodowania reakcji nadwrażliwości typu natychmiastowego. Bazofile odpowiadają za zjawiska od łagodnej pokrzywki do wstrząsu anafilaktycznego.

Najliczniej po ludzkim ustroju krążą granulocyty obojętnochłonne, które stanowią aż do 70% wszystkich leukocytów we krwi. Normy dla poszczególnych granulocytów prezentują się następująco:

• neutrofile (granulocyty obojętnochłonne) – 3000-6000 ki/ul;
• eozynofile (granulocyty kwasochłonne) – 150-300 ki/ul;
• bazofile (granulocyty zasadochłonne) – 0-100 ki/ul.

Normy mogą nieco różnić się w zależności od płci, wieku i stanu fizjologicznego.

Limfocyty

Limfocyty stanowią 20-40% wszystkich leukocytów ludzkiego ustroju. Jako jedyne spośród tych komórek nieustannie krążą po całym organizmie, opuszczają łożysko naczyniowe i wędrują do tkanek, by następnie powrócić do węzłów chłonnych. Wśród tych komórek wyróżniamy:

• limfocyty T – powstają w szpiku kostnym czerwonym, a dojrzewają w grasicy. Posiadają na swojej powierzchni cząsteczki rozpoznające swoisty antygen. Zabijają patogeny, produkują cytokiny;
• limfocyty B – powstają i dojrzewają w szpiku kostnym czerwonym. Na swojej powierzchni posiadają cząsteczki rozpoznające swoisty antygen. Rozpoznają antygeny i produkują przeciwciała;
• komórki NK – powstają w szpiku kostnym czerwonym i nie posiadają cząsteczek mających zdolność do rozpoznawania swoistych antygenów. Niszą i fagocytują patogeny (wirusy, bakterie, komórki nowotworowe). Mają właściwości cytotoksyczne.

Limfocyty T i B, aby zadziałać, muszą znaleźć się w stanie pobudzenia. Stają się wówczas komórkami efektorowymi, niszczącymi patogeny lub przekształcają się w komórki pamięci.

Norma dla limfocytów wynosi 1500-4000 ki/ul.

Monocyty

Powstają w szpiku kostnym czerwonym, a następnie przedostają się do naczyń krwionośnych, gdzie żyją 2-3 dni. Jeśli przejdą do tkanek, ulegają zamianie w makrofagi. Spośród innych komórek wyróżniają się bardzo dużym rozmiarem oraz obecnością w błonie komórkowej markerów takich jak CD45 czy CD11c. Mają zdolność chemotaksji i wykonują ruchy pełzakowate, dzięki którym przemieszczają się po całym organizmie. Produkują interferon, leukotrieny oraz interleukiny.

Niski poziom monocytów można zaobserwować nie tylko w stanach patologicznych, ale przede wszystkim w przebiegu silnego stresu, przemęczenia, nerwicy czy wyczerpania. Ulegają obniżeniu przy depresji i wielu innych chorobach psychicznych. Z przyczyn chorobowych należy również wymienić białaczkę i zakażenie wirusem HIV.

Norma dla monocytów wynosi 300-600 ki/ul.

Bibliografia

1. Wołowiec D., Interpretacja wyników hematologicznych badań laboratoryjnych w praktyce lekarza rodzinnego, Lekarz POZ, 1/2018.
2. Silverthorn D., Fizjologia człowieka – zintegrowane podejście, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
3. Gołąb J., Lasek W., Jakóbisiak M., Stokłosa T., Immunologia, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2017.