Koneksony

Aktualizacja: 6 maja 2023

Koneksony znajdują się w przylegających do siebie komórkach. Wytwarzają połączenia szczelinowe, kluczowe do szybkiego przenoszenia sygnału elektrycznego lub wolniejszego przepływu nieorganicznych jonów, wtórnych przekaźników i innych małych molekuł rozpuszczalnych w wodzie. Cząsteczki te mogą mieć do 2,0 kDa (Kilodaltonów) wielkości.

Koneksyny a koneksony

Koneksyny to integralne białka transbłonowe tworzące w błonie komórkowej specjalne kanały, określane jako koneksony. Bez wspomnianego białka niemożliwe byłoby tworzenie się kanałów o nazwie koneksony. Do dnia dzisiejszego udało się wyodrębnić 20 izoform koneksynowych o różnej masie cząsteczkowej. Wszystkie koneksyny wykazują przy tym podobną strukturę przestrzenną, na którą składają się: 4 hydrofobowe domeny transbłonowe (TM), 2 pętle zewnątrzkomórkowe E1, E2, 1 pętla wewnątrzkomórkowa CL oraz zlokalizowane w cytoplazmie zakończenia karboksylowe i aminowe.

Domeny transbłonowe TM1–TM3 uczestniczą w tworzeniu ściany kanałów koneksonowych, podczas gdy domeny TM1-TM4 odpowiadają za kotwiczenie ich w błonie komórkowej. Region TM1 wspólnie z pętlą E1 oraz końcem aminowym tworzy bramkę napięciową regulującą przepuszczalność całego kanału.

Budowa koneksonów

Półkanały koneksonowe powstają z identycznych lub różnych koneksyn. W zależności od rodzaju białek wyróżniamy:

• koneksony homometryczne – posiadają białka koneksynowe jednego rodzaju (np. Cx36);
• koneksony heterometryczne – są zbudowane z przynajmniej 2 odrębnych koneksyn (np. Cx36, Cx43).

Koneksony zlokalizowane w przylegających do siebie komórkach wchodzą w skład tzw. kanałów wodnych, nazywanych również połączeniami szczelinowymi lub połączeniami typu gap. Warto wiedzieć, że w błonie komórkowej spotkać można też półkanały koneksonowe. Nie tworzą one par i pozostają wolne, dzięki czemu mogą pełnić inne niż typowe dla połączeń szczelinowych funkcje biologiczne.

Koneksony – funkcje

Połączenia szczelinowe są uważane za najbardziej uniwersalne łącza międzykomórkowe, jakie mogą znajdować się między komórkami wszystkich tkanek z wyjątkiem całkowicie zróżnicowanych komórek mięśni poprzecznie prążkowanych, erytrocytów, trombocytów oraz spermocytów. Do grona najistotniejszych funkcji koneksonów zaliczyć można:

• utrzymywanie odpowiedniej i prawidłowej homeostazy tkankowej;
• wpływ na rozwój embrionalny i zmiany morfogenetyczne;
• wpływ na różnicowanie, rozwój i migrację poszczególnych komórek;
• przekaźnictwo sygnałów odpowiadających za apoptozę;
• regulację procesów metabolicznych.

Koneksony odpowiadają za bezpośrednią międzykomórkową wymianę jonów, drobnocząsteczkowych metabolitów i cząsteczek regulatorowych. W związku z tym determinują synchronizację funkcji komórek w tkankach kręgowców.

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Rutkowski R., Kosztyła-Hojna B., Kańczuga-Koda L., Sulkowska M., Sulkowski S., Rutkowski K., Struktura i fizjologiczna funkcja białek koneksynowych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 82/2008.
2. Urry L., Cain M., Wasserman S., Biologia Campbella, Wydawnictwo REBIS, Poznań 2023.