Karnozyna

Aktualizacja: 3 października 2022

Karnozyna należy do podstawowych dipeptydów i zarazem jest głównym niebiałkowym związkiem zawierającym azot w mięśniach szkieletowych kręgowców. Działa antyoksydacyjnie, oczyszcza organizm z toksyn oraz wspiera leczenie licznych chorób cywilizacyjnych. Jest również chętnie wybieranym suplementem diety wśród sportowców, ponieważ regeneruje mięśnie po wysiłku. Nie bez powodu mówi się, że może być remedium na „wieczną młodość”.

Karnozyna – charakterystyka

Karnozyna jest związkiem endogennym, co oznacza, że organizm jest w stanie samodzielnie go syntezować. Może stanowić do 0,5% masy mięśniowej dorosłego człowieka, choć jej obecność obserwuje się nie tylko w mięśniach szkieletowych, ale również w ośrodkowym układzie nerwowym. Ilość karnozyny w ustroju maleje wraz z wiekiem. Synteza tego związku następuje z wykorzystaniem następujących substratów: L-histydyna i beta-alanina, a cały proces kontrolowany jest przez syntetazę karnozynową. Do produkcji karnozyny niezbędne jest ATP, czyli cząsteczki energii. Karnozyna wchłania się w jelicie cienkim, skąd wnika do krwi i zostaje przetransportowana do wszystkich tkanek, które tego potrzebują. Z łatwością przenika barierę krew-mózg .

Niedobór karnozyny

Niedobór karnozynazy (enzymu powodującego rozpad karnozyny do aminokwasów) w osoczu stanowi konsekwencję choroby dziedziczonej autosomalnie recesywnie. Prowadzi do rozwoju karnozynurii, co z kolei wiąże się z opóźnieniem umysłowym u ludzi. Karnozynuria występuje nawet po wyeliminowaniu karnozyny z pożywienia. Za najbogatsze źródło spożywcze karnozyny uznaje się czerwone mięso, choć spore jej ilości można znaleźć również w innych źródłach pełnowartościowego białka – jajkach, rybach czy drobiu. Obecnie nie ma wystarczających badań wskazujących na objawy niedoboru karnozyny.

Karnozyna – właściwości

Karnozyna znana jest przede wszystkim ze swoich właściwości antyoksydacyjnych – pełni rolę rozpuszczalnego w wodzie odpowiednika antyoksydantów o charakterze lipofilowy. Udowodniono, że unieczynnia rodniki hydroksylowe i nadtlenkowe, zmniejszając tym samym ryzyko rozwoju chorób takich jak nowotwory, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba Parkinsona, alergie czy depresja. Zapobiega uszkodzeniom błon białkowo-lipidowych, choć działa nieco słabiej niż witamina C czy witamina E. Kolejna cenna funkcja karnozyny wiąże się z wymiataniem z ustroju toksycznych produktów działania wolnych rodników w komórkach. Jest to tzw. działanie antyglikacyjne. Udowodniono, że karnozyna:

• wpływa na zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej;
• chelatuje jony metali, dzięki czemu może regulować ich stężenie w tkankach i płynach ustrojowych, a także zmniejszać ich toksyczność;
• hamuje powstawanie końcowych produktów zaawansowanej glikacji białek;
• może blokować patologiczne procesy w nerkach i hamować rozwój chorób tego narządu.

W ostatnich latach przeprowadzono niezwykle interesujące badanie oceniające wpływ karnozyny na żywotność komórek człowieka. McFarland i Holliday wykazali, że dodanie karnozyny do hodowli ludzkich fibroblastów wydłuża życie komórek. Opóźnienia bowiem objawy starzenia się, zwiększa liczbę zaprogramowanych podziałów komórkowych. Wszystko przez to, że karnozyna skraca telomerowe odcinki DNA. Konieczne są dalsze badania opisujące, w jaki sposób można wykorzystać ten fakt w praktyce i współczesnej medycynie.

Karnozyna, jako dipeptyd naturalnie występujący w mózgu ssaków, może stanowić potencjalny lek w terapii choroby Alzheimera, w której patogenezie uczestniczą stres oksydacyjny i karbonylowy. Prawdopodobnie równie skuteczna będzie w leczeniu cukrzycy typu 2, udaru niedokrwiennego mózgu, choroby Parkinsona oraz autyzmu.

Karnozyna – suplement diety

Suplementy diety zawierające L-karnozynę są coraz chętniej wybierane przez różne grupy konsumentów. To naturalna substancja występująca w organizmie każdego człowieka, której ilość maleje wraz z wiekiem. Dlatego jej suplementację poleca się przede wszystkim osobom starszym i schorowanym, o ile nie wchodzi w interakcję z przyjmowanymi lekami i nie pojawiają się żadne przeciwwskazania do jej przyjmowania. Suplementy diety z L-karnozyną poprawiają ogólny stan zdrowia, zmniejszają ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych, przyspieszają gojenie się ran oraz działają ochronnie w stosunku do układu sercowo-naczyniowego.

Po L-karnozynę sięgają również sportowcy i osoby aktywne fizycznie. Preparat przyjmowany regularnie wzmacnia tkankę mięśniową i w połączeniu z ćwiczeniami przyspiesza rozrost mięśni. Co istotne, karnozyna oczyszcza organizm z toksyn, dlatego aby jeszcze zintensyfikować to działanie poleca się przyjmowanie jej wspólnie z Chlorellą – algą o właściwościach chelatujących.

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Syta E., Ginalska G., Kazimierczak P., Bioaktywne właściwości karnozyny, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2/2018.
2. Kiliś-Pstrusińska, K., Karnozyna i karnozynaza a choroby nerek, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 66/2012.
3. Zięba R., Karnozyna – aktywność biologiczna i perspektywy zastosowania w farmakoterapii, Wiadomości Lekarskie, 1/2007.