Grelina

Aktualizacja: 30 września 2022

Grelina to hormon odkryty dopiero w 1999 roku. Za jego syntezę odpowiadają komórki dna żołądka. Jest związkiem polipeptydowym, odpowiadającym za uczucie głodu i sytości oraz w pewnym stopniu wpływającym na trawienie.

Synteza greliny

Cząsteczka greliny zbudowana jest z 28 aminokwasów. Za jej aktywność biologiczną odpowiada N-końcowy fragment cząsteczki. Aby grelina mogła powstać, najpierw tworzona jest cząsteczka preprogreliny, czyli prekursor czynnego hormonu. Gen kodujący preprogrelinę lokalizuje się na ramieniu krótkim chromosomu 3. Prekursor składa się ze 117 aminokwasów. W wyniku proteolizy i działania niektórych enzymów, ulega odpowiednim modyfikacjom strukturalnym. W efekcie powstaje hormon właściwy, czyli grelina.

Za jej syntezę odpowiadają w rzeczywistości 2 obszary komórek organizmu człowieka:

• błona śluzowa dna żołądka;
• ośrodkowy układ nerwowy.

Wymienione wyżej obszary produkują omawiany związek w największych ilościach i to właśnie te obszary omawia się najczęściej. Jednakże, pewne ilości greliny są syntezowane również przez trzustkę, nerki, przysadkę, łożysko czy serce. W pewnym stopniu synteza zachodzi nawet w układzie immunologicznym.

Uwalnianie greliny

Większość, ponieważ około 70%, syntezowanej greliny występującej we krwi jest uwalniana z komórek okładzinowych trzonu i dna żołądka. Nie jest jednak wydzielana bezpośrednio do światła żołądka. Na proces uwalniania tego hormonu ma wpływ kilka czynników, w tym np.:

• dieta redukcyjna – przez co przebywając na dietach redukcyjnych ludzie zwykle mają większy apetyt i skłonność do podjadania (to z kolei wiąże się z ryzykiem ponownego przybrania na wadze);
• stres;
• głodzenie się;
• bezsenność lub skrócenie czasu snu.

Dodatkowo coraz częściej omawia się wpływ aktywności fizycznej na wydzielanie greliny. Wprawdzie czas trwania treningu sportowego nie ma wpływu na poziom tego związku we krwi, to jednak wysiłek (już nawet godzinny) obniża stężenie greliny na około 9 godzin.

Zobacz również: Napady głodu – jak je ograniczyć?

Za co odpowiada grelina?

Grelina wpływa pobudzająco na pobieranie pokarmu poprzez stymulację określonych neuronów. Wykazano, że posiada zdolność przenikania przez barierę krew-mózg, docierając tym samym do podwzgórza i aktywując neurony zawiadamiające o konieczności pobrania pokarmu. Aktywacja napędu głodowego przez grelinę w powiązaniu z wzmaganiem motoryki żołądka sugeruje udział tego hormonu w powstawaniu tak zwanych skurczów głodowych oraz wpływu na masę ciała. Grelina indukuje motorykę międzytrawienną także poprzez receptory greliny, występujące na zakończeniach włókien aferentnych nerwu błędnego.

Grelina podana w iniekcji dożylnej lub domózgowej w okresie międzytrawiennym wywołuje wzrost częstotliwości skurczów w żołądku i jelicie w 15 do 25 minut od jej podania. Z kolei podana obwodowo może działać bezpośrednio na jej receptory w żołądku i dwunastnicy, indukując wzrost motoryki międzytrawiennej nawet po wagotomii.

Należy również wiedzieć, że funkcje greliny nie ograniczają się wyłącznie do żołądka. Hormon ten bowiem wpływa na receptory stymulujące syntezę hormonu wzrostu, przez co zwiększa jego wydzielanie. Do pozostałych funkcji greliny można zaliczyć:

• wzrost frakcji wyrzutowej serca;
• hamowanie apoptozy kardiomiocytów i komórek śródbłonka;
• zmniejszanie ciśnienia tętniczego krwi bez wpływu na tętno;
• regulację napięcia naczyń krwionośnych;
• hamowanie agregacji płytek krwi i leukocytów;
• kontrolowanie rozrodu;
• udział w metabolizmie kostnym, między innymi poprzez pośredni wpływ na syntezę kwasu hialuronowego i proteoglikanów;
• wpływ na prawidłowy sen;
• wspomaganie neuroprzekaźnictwa w obwodowym układzie nerwowym.

Grelina stała się przedmiotem coraz większej ilości badań. Wysuwa się wnioski, że do pewnego stopnia jest ona zaangażowana w niemal wszystkie procesy życiowe, co rzuca nowe światło na ten jeszcze nie do końca poznany hormon.

Zobacz również: Leptyna – hormon sytości.

Bibliografia

1. Korek E., Krauss H., Piątek J., Chęcińska Z., Regulacja hormonalna łaknienia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2/2013.
2. Romański K., Goździewska-Harłajczuk K., Grelina i motylina – podobieństwa i różnice w regulacji aktywności motorycznej przewodu pokarmowego, Medycyna Weterynaryjna, 11/2008.
3. Potempa M., Jonczyk P., Janerka M., Kucharzewski M., Grelina – hormon regulujący energetyczny metabolizm ustroju, znaczenie kliniczne, Medycyna Metaboliczna, 3/2014.
4. Polińska B., Matowicka-Karna J., Kemona H., Rola greliny w organizmie, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 1/2011.
5. Kędzia A., Przybyszewska W., Grelina – nowy hormon zaangażowany w regulację wzrastania i homeostazę metaboliczną ustroju, Endokrynologia Pediatryczna, 6/2007.
6. Jonczyk P., Potempa M., Janerka M., Kucharzewski M., Grelina – niewielki peptyd, wielkie możliwości, Edukacja Biologiczna i Środowiskowa, 2/2015.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...