Gonadoliberyna

Aktualizacja: 29 marca 2025

Gonadoliberyna (GnRH) to ważny neurohormon peptydowy uwalniany przez podwzgórze. Odpowiada przede wszystkim za inicjację syntezy niektórych hormonów (gonadotropin) przez przedni płat przysadki mózgowej.

Gonadoliberyna – charakterystyka

Gonadoliberyna (GnRH) to podwzgórzowy dekapeptyd o niezwykle konserwatywnej strukturze, wykazujący identyczną budowę u wszystkich gatunków ssaków. Jest nadrzędnym regulatorem osi podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalnej, produkowanym przez blisko 1000 neuronów okolicy przegrody i pola przedwzrokowego podwzgórza.

Związek ten jest uwalniany w sposób pulsacyjny, w pulsach zsynchronizowanych, z zakończeń nerwowych, z których przez krążenie wrotne co 30-120 minut dostaje się do przedniej części przysadki mózgowej. Tam stymuluje uwalnianie i biosyntezę LH i FSH (hormon luteinizujący i folikulotropina) z gonadotropów po wcześniejszym związaniu się ze specyficznym receptorem GnRH typu I. W przypadku kobiet częstotliwość pulsów jest najwyższa w trakcie wyrzutu owulacyjnego, najniższa zaś podczas fazy lutealnej cyklu płciowego. Gen GNRH1, odpowiedzialny za produkcję gonadoliberyny, lokalizuje się na chromosomie 8.

Gonadoliberyna – funkcje

GnRH jest kluczowym peptydem podwzgórzowym dla zapoczątkowania całej kaskady reakcji hormonalnych po jego związaniu się ze specyficznym receptorem na powierzchni komórki przedniej części przysadki. Związek ten pełni przede wszystkim kluczową rolę w regulacji układu rozrodczego. Przede wszystkim stymuluje przysadkę mózgową do syntezy dwóch kluczowych hormonów – hormonu luteinizującego (LH) i hormonu folikulotropowego (FSH).

W organizmie kobiecym LH i FSH kontrolują cykl miesiączkowy, w tym dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych, owulację oraz produkcję hormonów, takich jak estrogen i progesteron. Natomiast u mężczyzn LH stymuluje produkcję testosteronu w komórkach Leydiga znajdujących się w jądrach, zaś FSH wspiera dojrzewanie plemników w tych narządach. Gonadoliberyna odpowiada dodatkowo za utrzymanie równowagi w wydzielaniu hormonów płciowych, co ma wpływ na płodność, rozwój płciowy oraz funkcje seksualne.

Niedobór gonadoliberyny

Niedobór gonadoliberyny może prowadzić do niebezpiecznych zaburzeń w czynności całego układu rozrodczego. Najczęściej przyczyną jest uszkodzenie podwzgórza lub przysadki mózgowej, np. guzem, przerzutem nowotworowym, przyjmowaniem silnych leków, chorobami neurodegeneracyjnymi, urazami głowy. Przyczyny mogą być też genetyczne, np. zespół Kallmanna.

W obrazie klinicznym u kobiet obserwuje się wówczas zwłaszcza brak owulacji, zaburzenia miesiączkowania, niepłodność. U mężczyzn charakterystyczny jest spadek produkcji testosteronu, co wpływa negatywnie na płodność i zmienia zachowanie. Istotny jest także brak wtórnych cech płciowych.

Leczenie to terapia hormonalna, która może obejmować podawanie GnRH w sposób pulsacyjny, choć nie należy pomijać znaczenia leczenia przyczynowego (np. usunięcia guza, chemioterapii itd.). Diagnostyką i leczeniem niedoboru gonadoliberyny zajmuje się zespół interdyscyplinarny, w skład którego wchodzą neurolog oraz endokrynolog, a nierzadko też ginekolog w przypadku kobiet.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kochman K., GnRH i jego receptor, Nauka, 3/2012.
2. Kociszewska K., Osie hormonalne zależne od GnRH, Annales Academiae Medicae Silesiensis, . 2011, 65, 5–6, 54–60.