Glukagonopodobny peptyd 1

Aktualizacja: 25 marca 2025

Glukagonopodobny peptyd 1 (GLP-1) to ważny, choć często niedoceniany hormon wydzielany w obrębie jelita cienkiego po spożyciu posiłku. Odpowiada głównie za hamowanie uczucia głodu oraz nasilanie sytości, co korzystnie wpływa na metabolizm i masę ciała. Związek ten jest również dostępny w formie płynu do iniekcji lub tabletek.

Glukagonopodobny peptyd 1 – charakterystyka

To hormon jelitowy należący do grupy inkretyn. Jest syntezowany przez komórki jelita cienkiego po spożyciu posiłku i odgrywa istotną rolę w regulacji poziomu glukozy we krwi. Występuje więc naturalnie w organizmie człowieka, jednak może też być syntezowany i wykorzystywany we współczesnej farmakologii. Naturalny GLP-1 ma bardzo krótki okres półtrwania, sięgający zaledwie 1-2 minut. Większość ulega rozkładowi już w naczyniach włosowatych jelita cienkiego, a jedynie około 25% dociera do wątroby. 10-15% przechodzi do obiegu ogólnoustrojowego. Receptory dla tego związku znajdują się we wszystkich miejscach ludzkiego ciała.

Glukagonopodobny peptyd 1 – funkcje

Hormony inkretynowe są składową osi jelitowo-trzustkowej i odgrywają kluczową rolę w poposiłkowym zwiększaniu wydzielania insuliny przez komórki beta trzustki. Glukagonopodobny peptyd-1 działa poprzez połączenie ze swoistymi receptorami GLP-1R, które umiejscawiają się na komórkach wysp trzustkowych, jak również w układzie pokarmowym, nerkach, płucach, naczyniach krwionośnych, sercu i mózgu.

W trzustce omawiany hormon stymuluje komórki beta do syntezy insuliny poprzez indukcję ekspresji odpowiedniego genu. Wykazuje zdolność stymulacji proliferacji i różnicowania komórek b oraz chroni je przed apoptozą. Wywiera efekt hipoglikemizujący przez hamowanie wydzielania glukagonu z trzustki oraz opóźnianie pasażu treści pokarmowej z żołądka do jelita cienkiego. Co istotne, doustne podanie glukozy powoduje większe i szybsze wydzielanie GLP-1 niż przyjęcie posiłku mieszanego w formie stałej.

Udowodniono, że obecność składników odżywczych w świetle jelita cienkiego (zwłaszcza w jelicie krętym, gdzie znajdują się liczne komórki L) stymuluje uwalnianie glukagonopodobnego peptydu 1, co opóźnia opróżnianie. W konsekwencji tego wydłuża proces wchłaniania substancji odżywczych z jelita, powodując spadek poposiłkowego wzrostu stężenia glukozy.

Glukagonopodobny peptyd 1 w medycynie

Na szczególną uwagę zasługuje semaglutyd, będący pierwszym doustnym analogiem GLP-1 zatwierdzonym do użytku. Należy go przyjmować na czczo, co najmniej 30 minut przed pierwszym posiłkiem, spożywając maksymalnie 120 ml wody, aby osiągnąć górną granicę absorpcji leku. Takie substancje zaleca się zwłaszcza diabetykom, czyli osobom chorującym na cukrzycę. Inne przykłady leków będących analogami glukagonopodobnego peptydu 1 na polskim rynku to: Byetta, Lyxumia, Saxenda, Bydureon, Trulicity, Trulicity, Rybelsus czy Ozempic. Jako że analogi GLP-1 powodują wystąpienie uczucia sytości, zmniejszają apetyt oraz wydłużają opróżnianie żołądka, co sprzyja utracie masy ciała podczas ich stosowania, zaleca się ich stosowanie również w leczeniu otyłości. Na ten moment jedynym zaakceptowanym do leczenia otyłości analogiem GLP-1 jest liraglutyd.

Wyżej wymienione leki dostępne są w formie zarówno tabletek, jak i zastrzyków. Właściwy dobór rodzaju leku, jego postaci oraz dawki zawsze powinien być indywidualny. Dlatego konieczna jest konsultacja ze specjalistą. Diagnostyką i leczeniem cukrzycy zajmuje się lekarz diabetolog, natomiast diagnostyką i leczeniem otyłości najczęściej endokrynolog.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Płaczkowska S., Kokot I., Pawlik-Sobecka L., Piwowar A., Analiza profilu glukagonopodobnego peptydu-1 w przebiegu doustnego testu tolerancji glukozy u ludzi młodych, Diabetologia Praktyczna 2017, tom 3, nr 5.
2. Bielka W., Przezak A., Salmanowicz M., Banach B., Możliwości wykorzystania analogów glukagonopodobnego peptydu-1 w różnych jednostkach chorobowych, Farm Pol, 2021, 77 (1): 48.