Gameta żeńska

Gameta żeńska (inaczej: komórka jajowa, jajo, łac. ovum) to niezwykle ważna struktura w ciele kobiety, odpowiadająca za możliwość poczęcia potomstwa. Uwalniana do jajowodów raz w miesiącu podczas owulacji. To czas, w którym może połączyć się z gametą męską, czyli plemnikiem, dając początek nowemu życiu.

Gameta żeńska – charakterystyka

Gameta żeńska to inaczej żeńska komórka rozrodcza, komórka jajowa. Nie posiada zdolności ruchu, co jest charakterystyczne dla plemnika. Stanowi jedną z największych pojedynczych komórek w ciele człowieka. Dojrzewa co około 28 dni (choć proces ten zależy od wielu indywidualnych czynników) w trakcie cyklu miesiączkowego, za co odpowiadają przede wszystkim hormony płciowe. Warto przy tym zaznaczyć, że w jednym miesiącu dojrzewa komórka jajowa lewego jajnika, zaś w kolejnym miesiącu – prawego jajnika (i proces ten trwa tak aż do przekwitania naprzemiennie). Zdolna do zapłodnienia, dojrzała komórka jajowa jest wyrzucana przez jajnik do jajowodu, gdzie może połączyć się z plemnikiem, jeśli w odpowiednim momencie doszło do współżycia bez zabezpieczenia. Momentem tym jest zwłaszcza owulacja, podczas której kobieta jest najbardziej płodna.

Komórka jajowa zawiera tzw. żółtko, stanowiące materiał odżywczy dla zarodka. Dzięki niemu może intensywnie dzielić się w pierwszych dniach i tygodniach życia płodowego. Po zagnieżdżeniu się w ścianie macicy płód jest już odżywiany przez pępowinę. Wędrówka gamety żeńskiej w jajowodzie trwa w przybliżeniu 72 godziny. Po tym czasie traci ona swoją zdolność do zapłodnienia. Jeśli nie dojdzie do zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej w endometrium macicy, ulega on złuszczaniu i wydalaniu przez pochwę wraz z krwią. Etap ten nosi nazwę menstruacji, czyli miesiączki. Doświadcza jej każda zdrowa, prawidłowo rozwijająca się kobieta, która nie została zapłodniona.

Gameta żeńska a owulacja

Owulacja określana jest także mianem jajeczkowania. Moment wystąpienia owulacji przypada z reguły na połowę cyklu trwającego 28 dni (choć w rzeczywistości zaledwie 9% kobiet ma cykl zawsze trwający 28 dni). Do jajeczkowania dochodzi wówczas 14 dni przed początkiem kolejnej miesiączki. To czas, gdy kobieta jest najbardziej płodna. Gdy zbliża się owulacja, w organizmie kobiety powstaje więcej estrogenu. Hormon ten przyczynia się do zagęszczenia śluzu endometrium, co z kolei ułatwia plemnikom przemieszczanie się w kierunku komórki jajowej.

Hormony w cyklu miesiączkowym

Zaraz po rozpoczęciu owulacji, w miejscu pękniętego pęcherzyka pod wpływem hormonu luteinizującego (LH) tworzy się gruczoł przejściowy, tzw. ciałko żółte. To właśnie ciałko żółte odpowiada za produkcję kolejnego hormonu, jakim jest progesteron, choć ma też zdolność dalszej syntezy estrogenów, które były wcześniej wydzielane przez pęcherzyk Graafa. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, po 2 tygodniach ciałko żółte obumiera i nie produkuje już hormonów. Poziomy estrogenu i progesteronu wyraźnie spadają, co jest sygnałem dla podwzgórza zlokalizowanego w mózgu do rozpoczęcia nowego cyklu miesiączkowego.

Zapłodnienie gamety żeńskiej

Do zapłodnienia komórki jajowej dochodzi najczęściej w świetle jajowodu. Plemnik dociera do niej dzięki działaniu hormonów, które przygotowują śluz, ułatwiają jego poruszanie się, zwiększają ukrwienie dróg rodnych. Gdy plemnik dotrze do komórki jajowej, w ciągu około 24 godzin dochodzi do ich połączenia się, co daje początek nowemu życiu. W główce plemnika znajdują się liczne enzymy, które umożliwiają miejscowe uszkodzenie otoczki chroniącej żeńską gametę. Właśnie dzięki temu możliwe jest ich połączenie się.

Budowa komórki jajowej

Komórka jajowa stanowi nośnik materiału genetycznego kobiety. Jej jądro komórkowe zawiera wyłącznie pojedynczy zestaw chromosomów (23). Ponadto składa się z cytoplazmy, błony komórkowej, osłonki przejrzystej oraz wieńca promienistego. Dość charakterystyczną strukturą jest wspomniana osłonka przejrzysta, która przyjmuje postać cienkiej warstwy glikoproteinowej, przepuszczalnej jedynie dla jednego dojrzałego plemnika. Jeśli wniknie przez nią, blokuje się możliwość wniknięcia innych plemników. Z kolei wieniec promienisty zabezpiecza komórkę jajową przed uszkodzeniami.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Jusiakowska-Piputa M., Zmienność stężenia hormonu anty-Mullerowskiego i hormonu folikulotropowego u kobiet w wieku rozrodczym w zależności od prawidłowej lub zaburzonej funkcji jajników, Poznań 2020.
2. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
3. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.