Cytoplazma

Aktualizacja: 2 stycznia 2025

Cytoplazma to kluczowy element każdej komórki, wypełniający jej wnętrze. Stanowi półpłynną i galaretowatą masę, w której rozlokowane są organelle wewnątrzkomórkowe, np. jądro komórkowe, chloroplasty czy mitochondria. Pełni istotną rolę w przekazywaniu sygnałów i transporcie cząsteczek, przez co możliwe jest zachodzenie licznych reakcji w danej komórce, niezbędnych do jej przeżycia.

Cytoplazma – charakterystyka

Cytoplazma to półpłynna, żelowato-galaretowata, koloidalna masa o jednolitej strukturze, wykazująca różnice konsystencji: od ciekłej do galaretowatej. Charakteryzuje się łatwością przechodzenia od stanu stałego (żelu) w ciało stałe (żelatynę) i odwrotnie. Przez cytoplazmę przenikają układy błonowe, spośród których najbardziej do zewnątrz leży plazmalemma.

Skladniki cytoplazmy

Cytoplazma zbudowana jest z następujących składników:

• związki organiczne – białko, tłuszcze, węglowodany;
• związki nieorganiczne – wapń, magnez, potas, cynk, fosfor, bor, miedź, mangan;
• faza rozpraszająca, czyli woda;
• organelle komórkowe, np. mitochondria, chloroplast, lizosomy, peroksysomy, wakuole, cytoszkielet (cytoszkieletem jest retikulum endoplazmatyczne i aparat Golgiego).

Cytoszkielet to sieć włókien białkowych zapewniająca stabilność struktury całej komórki. W obrębie cytoplazmy znaleźć można ponadto nierozpuszczalne substancje, które są tu magazynowane i wykorzystywane w późniejszym czasie w razie zapotrzebowania. Przykładowymi są krople lipidów, glikogen, pigmenty czy ziarna skrobi. Warto wspomnieć, że struktury takie jak wakuole i chloroplasty znajdują się tylko w komórkach roślin, niektórych pierwotniaków i niektórych grzybów. Nie ma ich w komórkach zwierzęcych, w tym ludzkich.

Funkcje cytoplazmy

Plazmalemma tworzy organiczną strukturę cytoplazmy. Odpowiada za regulację wymiany między komórkami a jej otoczeniem i warunkuje jej możliwość przystosowawczą do zmian środowiska. Cytoplazma ma zdolność lekkiego ruchu, co wspomaga transport substancji pomiędzy organellum a środowiskiem zewnętrznym. To zaś jest niezbędne do sprawnego usuwania metabolitów z komórki oraz do odżywiania jej z zewnątrz. To właśnie dzięki cytoplazmie powstałe we wnętrzu komórki cząsteczki budulcowe, enzymy, hormony mogą przemieszczać się w docelowe miejsce. Z kolei jeśli dojdzie do destrukcji patogenów wewnątrz komórki, ich fragmenty są szybko usuwane poza jej obrąb.

Cytoplazma utrzymuje też dobre środowisko wewnątrz komórki, ponieważ stanowi rusztowanie, na którym zawieszone są wszystkie organelle komórkowe. Nie przemieszczają się one w niepożądane miejsce. Przykładowo, jądro komórkowe niemal zawsze stabilnie lokuje się w centralnym miejscu komórki i nie przykleja się do jej obwodu.

Ruchy cytoplazmy

Cytoplazma wykonuje szereg ruchów, spośród których najlepiej przebadane są:

• ruchy cyrkulacyjne;
• ruchy rotacyjne;
• ruchy pulsacyjne;
• ruchy fontannowe.

Ruchy cyrkulacyjne odnoszą się do delikatnego przemieszczania się cytoplazmy w różnych kierunkach, rotacyjne to przepływ cytoplazmy wokół wakuoli w komórkach roślinnych, pulsacyjne zaś odnoszą się do przepływu raz w jednym kierunku, a raz w drugim. Ruch fontannowy to odmiana ruchu cyrkulacyjnego, w przebiegu którego cytoplazma przepływa wokół dwóch wakuoli w przeciwnych kierunkach.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Górski J., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
2. Popielarska-Konieczna M., Słownik szkolny. Biologia, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2003.
3. Spalik K., Biologia: podręcznik do liceum ogólnokształcącego: kształcenie w zakresie rozszerzonym część 1, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2002.