Śledzie

Śledzie to jedne z najchętniej spożywanych przez Polaków ryb – zarówno na co dzień, jak i od święta. Są częstą przystawką na weselach, imprezach okolicznościowych, spotkaniach rodzinnych czy w okresie karnawału. Charakteryzują się intensywnym smakiem, zwykle podaje się je z dodatkami, np. ze śmietaną czy w ostrej zalewie. Co warto o nich wiedzieć?

Śledzie – charakterystyka

Śledzie odgrywają niezwykle istotną rolę w światowej gospodarce morskiej. Łączne połowy wszystkich gatunków śledzi wyniosły w 2015 roku niemal 3 mln ton, obecnie są one jeszcze wyższe. Podstawowym gatunkiem śledzi poławianym na świecie pozostaje śledź atlantycki (łac. Clupea harengus). Połowy śledzi prowadzone są w największych ilościach na północno-wschodnim Atlantyku (44%), południowowschodnim Pacyfiku (18%) i północno-zachodnim Pacyfiku (15%). W Polsce śledzie są drugim najczęściej poławianym gatunkiem i jednocześnie podstawowym surowcem wykorzystywanym w pogłębionym przetwórstwie ryb (produkcja konserw, marynat, sałatek i past).

Śledzie cenione są głównie ze względu na niską cenę, oryginalny smak oraz wszechstronność wykorzystania. To ryby morskie żyjące również w głębinach Morza Bałtyckiego, na głębokościach do 250 metrów. Przebywają w dużych grupach, nazywanych ławicami. W Morzu Bałtyckim spotyka się podgatunek o nazwie śledź bałtycki. To ryby o długości do 25 cm, odżywiające się planktonem.

Śledzie – wartość odżywcza

W 100 gramach świeżego śledzia znaleźć można średnio:

• 16 g białka;
• 10 g tłuszczów;
• 70 g wody.

Ryba ta nie zawiera węglowodanów, a jej wartość energetyczna wynosi około 160 kcal we wskazanej masie. Poza tym śledzie są skarbnicą składników mineralnych, w które obfitują morskie wody. Są to między innymi: selen, jod, miedź, fluor, fosfor, potas czy magnez. Dodatkowo w ich mięsie znaleźć można pewne ilości witaminy B2, witaminy B3, witaminy B6, witaminy B12, a nawet witaminy D, która ma bardzo mało źródeł pokarmowych (syntezowana jest z promieniowania słonecznego bezpośrednio w skórze). Cennym składnikiem śledzi są kwasy tłuszczowe Omega 3, tak ważne dla zachowania zdrowia.

Wszystko to sprawia, że śledzie są wartościowym elementem diety, choć należy pilnować, aby nie kupować tych w sztucznych zalewach z konserwantami czy bardzo mocno solonych. Najlepszym wyborem są śledzie gotowane na parze, grillowane lub pieczone. Te marynowane lub wędzone mogą zawierać zbyt duże ilości soli i innych, zbędnych dodatków.

Spożycie już 100-150 g śledzi raz w tygodniu pokrywa zapotrzebowanie organizmu na EPA i DHA – ważne kwasy tłuszczowe zaliczane do NNKT. Wpływają one pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy i układ nerwowy, a także poprawiają kondycję skóry. Ze względu na wysoką zawartość witaminy B12, wspierają się produkcję erytrocytów w szpiku kostnym, także u osób z niedokrwistością. To wartościowy element diety osób aktywnych, niedożywionych czy z problemami kostno-stawowymi. Warto zaznaczyć, że śledzie uznaje się za bezpieczne ryby pod kątem obecności zanieczyszczeń. Charakteryzują się niskim stężeniem rtęci, dioksyn i polichlorowanych bifenyli (PCB), w efekcie czego mogą być bez obaw spożywane przez kobiety ciężarne, karmiące piersią i małe dzieci.

Potrawy ze śledziami

Bez problemu można kupić gotowe przetwory śledziowe, choć znacznie korzystniejszym rozwiązaniem jest przyrządzenie ich samodzielnie domu. Wystarczy zakupić odpowiednią ilość świeżych filetów ze śledzi. Wówczas przyrządzić można m.in.:

• śledzie w oleju – w pojemniku układa się moczone wcześniej przez 2 godziny filety śledziowe, warstwowo, naprzemiennie z cebulką zmieszaną z sokiem z cytryny i startym jabłkiem;
• śledzie w śmietanie – śledzie należy zmieszać z pokrojonymi w kostkę jabłkami i cebulką, a także z majonezem, śmietaną, solą i pieprzem. Po dokładnym zmieszaniu sałatkę umieszcza się w lodówce na kilka godzin;
• tatar ze śledzia – drobno posiekane filety śledziowe miesza się z solą, pieprzem, sokiem z cytryny i majonezem. Tatar warto podać z drobno posiekaną cebulką i pieczarkami, ułożonymi obok niego.

Filety śledziowe można również dodawać do rozmaitych sałatek, smażyć (po obtoczeniu w mące), piec, grillować i przyrządzać podobnie, jak każdy inny rodzaj ryby.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Hryszko K., Rynek śledzi w krajach Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 3/2017.
2. Majewski M., Lebiedzińska A., Ocena wybranych produktów śledziowych jako źródła niacyny w diecie, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 4/2013.
3. Jurek J., Ryby w zdrowej diecie, Wydawnictwo Vital, Białystok 2023.