Endoskopia

Aktualizacja: 11 lipca 2023

Endoskopia ma bardzo szerokie zastosowanie. Odnosi się do wszelkich procedur diagnostyczno-terapeutycznych wykonywanych z wykorzystaniem endoskopu, czyli specjalnej sondy o formie giętkiej rury zakończonej kamerą. Najczęściej wykonuje się endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego, zwaną gastroskopią, choć to nie jedyne zastosowanie endoskopu.

Na czym polega endoskopia?

Endoskopia polega na oglądaniu wnętrza ludzkiego ciała przy użyciu niewielkiej kamerki umieszczonej na końcu giętkiego przewodu. Obraz rzutowany jest na ekran znajdujący się przed lekarzem, dzięki czemu może on od razu analizować stan zdrowia pacjenta, jak również wykonywać zdjęcia zmian, a nawet je pobierać do badań histopatologicznych czy usuwać. Umieszczając endoskop we wnętrzu ciała pacjenta stosuje się znieczulenie miejscowe lub ogólne w przypadku kolonoskopii, co zwiększa komfort badania. Najczęściej wykonuje się badanie endoskopowe układu pokarmowego, gdzie wyróżniamy aż 3 rodzaje tego badania:

• badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego – ezofagoskopia (ocena przełyku), gastroskopia (ocena żołądka), duodenoskopia (ocena dwunastnicy) oraz intestinoskopia (ocena jelita czczego);
• endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna – badanie dróg żółciowych i przewodów trzustkowych, co nie jest wyłącznie metodą endoskopową, lecz połączeniem endoskopii z radiologią;
• badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego – anoskopia (ocena odbytu i dolnej części odbytnicy), rektosigmoskopia (ocena odbytnicy i esicy na głębokość maksymalnie 30 cm), sigmoskopia (ocena odbytnicy i całej esicy), kolonoskopia (ocena całego jelita grubego).

Do innych rodzajów badania endoskopowego zaliczamy ponadto:

• bronchoskopię – badanie wnętrza tchawicy i oskrzeli;
• endoskopię kapsułkową – ocena całego jelita cienkiego;
• artroskopię – ocena wnętrza stawu, np. kolanowego;
• cystoskopię – ocena pęcherza moczowego, cewki moczowej i moczowodów;
• laparoskopię – ocena wnętrza otrzewnej i narządów wewnętrznych znajdujących się tam;
• endoskopię igłową – badanie struktur oka lub naczyń wieńcowych.

Pracownia endoskopowa musi być bardzo dobrze wyposażona. Poza urządzeniem endoskopowym konieczne jest posiadanie akcesoriów dodatkowych. Należą do nich m.in.: kleszczyki biopsyjne różnej wielkości, pętle diatermiczne różnego kształtu i wielkości, szczotki do wymazów, litotryptory i wiele innych.

Endoskopia kapsułkowa

Ze względu na kształt i lokalizację, tradycyjne badanie endoskopowe jelita cienkiego nie jest możliwe. Wprowadzanie do niego giętkiego przewodu mogłoby uszkodzić ściany jelit, prowadząc nawet do zgonu. Aby jednak uwidocznić wnętrze jelita cienkiego stworzono innowacyjną metodę diagnostyczną – endoskopię kapsułkową. Polega ona na połknięciu przez pacjenta specjalnej kapsułki, w której umieszczono lampkę i kamerę.

Od momentu połknięcia kapsułki do chwili jej wydalenia (około 48 godzin po połknięciu) pacjent nie powinien przebywać w pobliżu źródeł silnego pola elektromagnetycznego. Kapsułka rejestruje 1–3 obrazów na sekundę, a aby uwidocznić całe jelito cienkie badanie trwa 7–11 godzin. Obrazy przesyłane są do rejestratora przymocowanego wokół talii lub w postaci elektrod przyklejonych do skóry. Po upływie tego czasu pacjent zgłasza się do lekarza celem opisania i analizy wyników.

Endoskopia – wskazania

Podstawowym celem wykonywania endoskopii jest ocena makroskopowa zmian chorobowych błony śluzowej (nadżerki, owrzodzenia, guzy, polipy) lub innych struktur anatomicznych. Lekarz ma jednocześnie możliwość wykonywania szerokiej gamy zabiegów, takich jak: pobieranie materiału do badania histopatologicznego, usuwanie ciał obcych, tamowanie krwawień. Przy pracy z nowoczesnymi endoskopami można nawet wykonywać skomplikowane zabiegi terapeutyczne: polipektomię, mukozektomię, sfinkterotomię. Z kolei w przypadku artroskopii lekarz jest w stanie ocenić stopień zniszczenia powierzchni stawowych i okolicznych więzadeł, a nawet może je zszyć, wyciąg lub naprawić w inny sposób. Mówi się, że praktycznie cała współczesna medycyna bazuje na badaniach endoskopowych, które są nieocenione zarówno w diagnostyce, jak i procesie terapeutycznym.

Jak przygotować się do endoskopii?

Szczegółowe przygotowanie pacjenta zależy od tego, która część ciała będzie badana. Bez względu na rodzaj endoskopii zaleca się pozostanie na czczo w dniu badania. W przypadku bronchoskopii przez 1-2 dni zaleca się rezygnację z palenia papierosów. Najbardziej rygorystyczne zalecenia obowiązują przed kolonoskopią. Przygotowania należy rozpocząć już 3 dni wcześniej – należy przejść na dietę lekkostrawną, zrezygnować ze spożywania owoców i warzyw zawierających pestki. Dzień przed badaniem stosuje się specjalne preparaty przeczyszczające. W dniu kolonoskopii nie można nic jeść ani pić.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bambrowicz J., Cierzniakowska K., Szewczyk M., Popow A., Banaszkiewicz Z., Jawień A., Badania endoskopowe i opieka pielęgniarska nad chorym w pracowni endoskopii, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 1/2011.
2. Wadełek J., Zagadnienia ogólne endoskopii przewodu pokarmowego wpływające na wybór sedacji i znieczulenia ogólnego, Anestezjologia i Ratownictwo, 7/2013.