Aktualizacja: 15 maja 2023
Badania serologiczne to rodzaj badań immunologicznych wykorzystywanych celem diagnostyki i monitorowania rozmaitych chorób. W ich przebiegu ocenia się materiał biologiczny (antygeny, przeciwciała) należący do układu odpornościowego. Tego typu badania służą jednak również do oceny grupy krwi i wykluczenia konfliktu serologicznego.
Spis treści
Badania serologiczne – na czym polegają
Badania serologiczne pozwalają zidentyfikować oraz określić jakościowo i ilościowo nieznane antygeny, znajdujące się m.in. w surowicy krwi, moczu i ślinie. Dzięki reakcji przeciwciało-antygen można stwierdzić, czy we krwi pacjenta występują przeciwciała lub antygeny pojawiające się w związku z określonymi chorobami. W pierwszej kolejności należy więc pobrać od pacjenta materiał genetyczny, którym może być niemal dowolna wydzielina ciała. Najczęściej pobiera się krew, jednak równie dobrze może być to kał, ślina, płyn mózgowo-rdzeniowy i mocz.
W badaniach serologicznych stosuje się krew żylną, pobraną z żyły łokciowej do suchej, czystej probówki. Od dorosłego pacjenta pobiera się co najmniej 8 ml krwi, a w przypadku niemowląt i małych dzieci 2-5 ml krwi. Bezpośrednio po pobraniu należy na probówce umieścić dane pacjenta. Badanie wykonuje się po całkowitym wykrzepieniu krwi. Jako że oceniane są antygeny i przeciwciała, warto wiedzieć, co to dokładnie jest:
- antygeny – cząsteczki rozpoznawane przez przeciwciała. Mogą nimi być wirusy, bakterie, alergeny, a w przypadku chorób autoimmunologicznych także komórki własne organizmu. Ich obecność wywołuje reakcję immunologiczną, czyli odpornościową;
- przeciwciała – białka odpornościowe produkowane w odpowiedzi na obecność antygenów. Ich zadaniem jest eliminacja antygenów. Potwierdzenie obecności przeciwciał w organizmie świadczy o tym, że miał on styczność z określonym antygenem i wytworzył odpowiednią odpowiedź immunologiczną.
Badania serologiczne wykonuje się szybko, a ich skuteczność jest bardzo duża. Uważa się, że są to jedne z dokładniejszych badań laboratoryjnych.
Rodzaje badań serologicznych
W medycynie wyróżnia się wiele rodzajów badań serologicznych:
- odczyn neutralizacji – oznaczenie przeciwciał zobojętniających patogenne właściwości wirusa;
- test aglutynacji – określanie grup krwi;
- odczyn Coobsa – diagnostyka konfliktu serologicznego, kierowanie pacjenta na transfuzję krwi;
- test ELISA – diagnostyka wielu chorób, np. boreliozy;
- test immunofluorescencyjny – diagnostyka chorób wirusowych i bakteryjnych, np. RSV, Chlamydia trachomatis.
Ważne jest, aby dobrać metodę do potrzeb danego pacjenta. Warto mieć więc wstępne podejrzenie konkretnego problemu zdrowotnego, choć nie jest to konieczne. Badanie przeciwciał przeciwko mikroorganizmom jest badaniem pośredniej obecności ich w ustroju. W niektórych sytuacjach może wskazywać jedynie na kontakt w przeszłości z danym patogenem, a nie na obecność choroby w chwili badania.
Badania serologiczne – wskazania
Wskazaniem do wykonania badań serologicznych jest przede wszystkim chęć określenia grupy krwi pacjenta lub ocena konfliktu serologicznego, który może wystąpić między matką a płodem lub między dawcą krwi a biorcą (podczas przetaczania krwi). Badania serologiczne nierzadko wykonuje się przed operacją, aby mieć pewność, którą grupę krwi przetaczać w razie powikłań lub większej utraty krwi przez pacjenta.
Kolejną grupą wskazań jest diagnostyka rozmaitych chorób, takich jak m.in. AIDS, COVID-19, grypa, różyczka, dżuma, borelioza, alergia, zakażenie Helicobacter pylori i wiele innych. Badanie serologiczne nadaje się do diagnostyki każdego rodzaju chorób:
- wirusowych;
- bakteryjnych;
- grzybiczych;
- pasożytniczych.
Sprawdza się również przy chorobach z autoagresji, np. RZS, tocznia rumieniowatego układowego czy chorobie Hashimoto.
Jak przygotować się do badania serologicznego?
Jeśli badanie serologiczne będzie wykonywane na podstawie krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego, nie ma konkretnych wytycznych co do przygotowań pacjenta. Jedynie pobieranie śliny wymaga rezygnacji ze spożywania posiłków i picia napojów na 30 minut przed badaniem. O wszelkich wytycznych odnośnie przygotowań poinformuje lekarz. Odstawienie leków przyjmowanych na stałe zwykle nie jest konieczne.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Szutowicz A., Raszei-Specht A., Diagnostyka laboratoryjna, Gdańsk 2009.
- Kokot F., Kokot S., Hyla-Klekot L., Badania laboratoryjne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
Zostaw komentarz