Badania przesiewowe

Badania przesiewowe (inaczej: badania skriningowe) to forma profilaktyki chorób i wspierania własnego zdrowia. Takim badaniom poddaje się osoby zdrowe, niemające żadnych niepokojących objawów, celem ewentualnego wczesnego wykrycia choroby i wczesnego jej leczenia. Często bowiem człowiek wydaje się być pozornie zdrowy, po czym okazuje się, że od dłuższego czasu zmaga się z poważną chorobą, która znajduje się jedynie w fazie bezobjawowej. Po wystąpieniu objawów może być za późno na jej wyleczenie.

Na czym polegają badania przesiewowe?

Testy przesiewowe wprowadzono do praktyki ochrony zdrowia w wielu krajach, w połowie lat 50. Według powszechnie przyjętej definicji Światowej Organizacji Zdrowia, mianem badania przesiewowego określa się wstępną identyfikację nierozpoznanych dotychczas chorób, zaburzeń lub wad, poprzez użycie testów i innych szybkich metod badania. Testy te pozwalają na wyodrębnienie osób, które prawdopodobnie posiadają daną chorobę lub zaburzenie (dodatni wynik testu) i osoby, które prawdopodobnie jej nie mają (ujemny wynik testu).

Głównym celem badania przesiewowego jest:

• wczesne wykrywanie chorób i problemów zdrowotnych – w okresie, gdy można jeszcze odwrócić proces patologiczny lub zahamować tempo jego rozwoju;
• poprawa wskaźnika wyleczalności dla danego kraju;
• zmniejszenie skutków zdrowotnych, społecznych i finansowych chorób;
• obniżenie umieralności w danej populacji.

Badania przesiewowe powinny wyróżniać się:

• wysoką czułością (zdolność wykrycia choroby);
• wysoką specyficznością (zdolność identyfikacji osób zdrowych).

Dodatkowo ze względu na ich masowe wykorzystywanie, powinny być tanie, proste w wykonaniu i ogólnodostępne. Liczy się również bezinwazyjność, dzięki czemu pacjenci chętniej będą korzystali z profilaktyki.

Badania przesiewowe – przykłady

Najczęściej badania przesiewowe wykonuje się w kierunku chorób nowotworowych. Do grona takich badań zaliczamy choćby cytologię wykonywaną u kobiet podczas badania ginekologicznego (profilaktyka i wczesne wykrycie raka macicy) oraz USG piersi lub mammografię (w przypadku raka piersi). Do grona badań przesiewowych zaliczyć można także:

• ocenę obecności utajonej krwi w kale – przy raku jelita grubego;
• testy i ankiety oceniające zdolności poznawcze – przy chorobie Alzheimera;
• testy wysiłkowe – przy astmie oskrzelowej lub chorobach sercowo-naczyniowych.

Badaniem przesiewowym możemy nazwać nawet wizytę fizjoterapeuty w szkole, który oceni postawę uczniów i wskaże ewentualne wady postawy np. skoliozy wymagające korekcji. Innym przykładem jest corocznie wykonywana morfologia krwi, rekomendowana każdej osobie bez względu na stan zdrowia. Badania przesiewowe można wykonywać zarówno u wszystkich osób, czyli w całej populacji, jak również wyłącznie w grupie osób ze zwiększonym ryzykiem rozwoju konkretnych chorób.

Badania przesiewowe – przeciwwskazania

Nie ma żadnych przeciwwskazań do ogólnych badań przesiewowych. Wręcz przeciwnie,  są one zalecane i często pozwalają na uratowanie zdrowia. Jedynie do wykonania konkretnych badań mogą pojawić się przeciwwskazania. Przykładowo, przeciwwskazaniem do mammografii jest ciąża, ponieważ podczas badania wykorzystuje się promieniowanie RTG niebezpieczne dla rozwijającego się płodu. Zawsze istnieją jednak badania zamienne, które można wykorzystać jako alternatywę. W tym przypadku może być to USG piersi.

Ile kosztują badania przesiewowe?

Badania przesiewowe mają na celu poprawę zdrowia populacji w danym kraju, dlatego są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Oczywiście każdy pacjent może udać się na badanie prywatne, wówczas opłaca je samodzielnie. Ceny badań prywatnych są jednak niezwykle zróżnicowane, w zależności od rodzaju badania. Przykładowo, cena morfologii krwi wynosi zaledwie 9 zł, natomiast cena USG jamy brzusznej czy mammografii do 200 zł.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Stec R., Badania przesiewowe w raku jelita grubego, Współczesna Onkologia, 3/2006.
2. Zejda J., Populacyjne badania przesiewowe – potrzeby badawcze i działania praktyczne, Problemy Higieny i Epidemiologii, 90/2009.
3. Jodkowska M., Woynarowska B., Testy przesiewowe u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, Warszawa 2002.