Badania histopatologiczne

Aktualizacja: 11 maja 2023

Badania histopatologiczne to jedna ze skuteczniejszych metod diagnostycznych, stosowana najczęściej w rozpoznawaniu i monitorowaniu leczenia chorób nowotworowych. Polegają one na laboratoryjnej ocenie pobranych wcześniej fragmentów ciała pacjenta. Wyniki są pewne i szczegółowe, nierzadko więc takie badanie ratuje życie człowieka.

Co to są badania histopatologiczne?

Badania histopatologiczne to szczegółowa, mikroskopowa ocena pobranych od pacjenta fragmentów tkanek lub komórek, przy zastosowaniu odpowiednich preparatów. Zajmuje się tym lekarz specjalizujący się w patomorfologii. Podczas badania histopatologicznego można wykryć wszelkie zmiany patologiczne, które wpłynęły na modyfikację struktury pobranego materiału biologicznego. Pobranie komórek lub tkanek zwie się biopsją (zabieg inwazyjny), przy czym wyróżniamy wiele rodzajów biopsji:

• otwartą;
• stereotaktyczną (pod kontrolą badań obrazowych);
• wycinkową;
• gruboigłową;
• aspiracyjną cienkoigłową;
• szczoteczkową;
• wycinającą.

W zależności od rodzaju biopsji, może odbywać się ona:

• po znieczuleniu ogólnym np. biopsja otwarta lub wykonywana w trakcie kolonoskopii;
• znieczuleniu miejscowym np. biopsja wycinkowa pieprzyka lub znamienia na skórze;
• całkowicie bez znieczulenia np. cytologia szyjki macicy podczas rutynowego badania ginekologicznego.

Pobrany materiał biologiczny jest następnie zabezpieczany, podpisywany i wysyłany do laboratorium.

Jak wygląda badanie histopatologiczne?

Samo badanie histopatologiczne odbywa się w odpowiednio wyposażonym, specjalistycznym laboratorium medycznym. Materiał biologiczny lokuje się na utrwalaczu (np. formalinie), po czym przenosi na stężony roztwór etanolu lub innego płynu utrwalającego. Ostatecznie tkanki lub komórki umieszcza się na parafinie, aby otrzymać wygodny do diagnostyki, sztywny bloczek. Bloczek ten można dzielić na mniejsze fragmenty, które wykorzystuje się przy konieczności wykonania większej ilości badań lub gdy pierwsze wyniki są niezadowalające lub niepewne. Taki bloczek można z łatwością umieścić po mikroskopem na cienkim szkiełku. Wyniki dostępne są w ciągu kilku dni lub kilku tygodni, w zależności od podejrzeń i pilności zleconego badania.

Badania histopatologiczne – wskazania

Najważniejszym wskazaniem do badania histopatologicznego jest podejrzenie lub chęć monitorowania leczenia chorób nowotworowych. Takie badanie może zlecić pacjent. Wówczas zgłasza się on samodzielnie do lekarza i wyraża chęć badania, np. cytologia u ginekologa. Bądź może być wykonywane rutynowo, bez konieczności uzyskania pozwolenia pacjenta np. po usunięciu znamienia na skórze jest ono standardowo wysyłane do badań histopatologicznych. Na podstawie badań histopatologicznych można ocenić nie tylko obecność raka, ale również jego złośliwość, zaawansowanie, rozprzestrzenienie się po organizmie i przerzuty czy rodzaj. Znacznie ułatwia to wybór skutecznej metody leczenia onkologicznego.

Pozostałe wskazania do badań histopatologicznych:

• stany zapalne;
• zmiany zwyrodnieniowe;
• wszelkie niepokojące zmiany skórne lub guzki podskórne;
• niepokojące zmiany wskazane podczas badań endoskopowych.

Najczęściej badanie histopatologiczne wykonuje się w razie ewentualnych nieprawidłowości podczas innych badań, np. USG, RTG, mammografii, kolonoskopii, gastroskopii i innych. Dzięki temu można zawęzić diagnostykę i szybko wskazań przyczynę nieprawidłowości.

Ile kosztuje badanie histopatologiczne?

Wszelkie badania histopatologiczne dostępne są w ramach NFZ, wówczas odbywają się nieodpłatnie. Ze względu na nierzadko długi czas oczekiwania wielu pacjentów decyduje się na prywatne wykonanie badań. Wówczas koszt wynosi około 100-400 zł.

Histopatologia sądowa

Ważną dziedziną histopatologii ogólnej jest histopatologia sądowa. Takie badania obejmują diagnostykę mikroskopową wycinków narządów wewnętrznych lub zewnętrznych tkanek ciała pobranych podczas sądowo-lekarskich sekcji zwłok. Na podstawie niewielkiego wycinka ciała lekarz jest w stanie stwierdzić, czy uszkodzenie tkanek nastąpiło za życia czy po śmierci badanej osoby. Nierzadko można również wskazań przyczynę śmierci. To metoda niezwykle dokładna i wiarygodna, a wyniki służą jako materiał dowodowy podczas śledztw czy spraw w sądzie.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Raszeja S., Badania histopatologiczne w opiniowaniu sądowo-lekarskim, Arch. Med. Sąd. Krym., LVII/2007.
2. Wieczorek M., Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 1999.
3. Ponikowska M., Procedury pobierania materiału i przygotowywania preparatów do badań histopatologicznych, Życie Weterynaryjne, 2/2020.
4. Kruś S., Skrzypek-Fakhoury E., Patomorfologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.