Antybiogram

Aktualizacja: 12 grudnia 2022

Antybiogram to cenne badanie mikrobiologiczne, które powinno wykonywać się zwłaszcza przed rozpoczęciem antybiotykoterapii. Ocenia bowiem wrażliwość bakterii chorobotwórczych w organizmie pacjenta na substancje przeciwbakteryjne w warunkach badania in vitro. Dzięki temu zyskujemy pewność, że zastosowany antybiotyk okaże się skuteczny i że w trakcie leczenia nie dojdzie do wytworzenia lekooporności.

Antybiogram – na czym polega?

Istnieje wiele różnych metod wykonywania antybiogramu. Jedną z nich jest metoda rozcieńczeń w podłożu płynnym lub stałym. Wykonuje się serię rozcieńczeń antybiotyku w probówkach – kontrolna nie zawiera antybiotyku. Do każdej dodaje się odpowiednio rozcieńczoną kulturę bakteryjną, tak aby otrzymać niewykrywalne gołym okiem określone, docelowe stężenie bakterii. Tym samym można zaobserwować zachowanie bakterii w danym środowisku.

Inną metodą jest antybiogram wykonywany metodą dyfuzji z krążka w agarze. Krążki bibuły nasycone znaną dawką antybiotyku umieszcza się na powierzchni podłoża stałego, na które wcześniej nanosi się zawiesinę bakterii. Po upływie około 18-24 godzin obserwuje się zachowanie bakterii w danym środowisku. Podsumowując, im większa jest średnica strefy zahamowania wzrostu kolonii bakteryjnej, tym większa jest wrażliwość szczepu na dany antybiotyk – i odwrotnie. Im mniejsza jest ta średnica, tym większa jest oporność danego szczepu bakteryjnego na zastosowany antybiotyk.

Jak wykonać taki antybiogram? Od pacjenta pobiera się próbkę krwi lub moczu, nieco rzadziej zaś próbkę płynu mózgowo-rdzeniowego lub płynu opłucnowego. Następnie wykonuje się posiew w warunkach laboratoryjnych, dowolnie wybraną metodą. Efektem jest dokładna identyfikacja bakteryjnego patogenu.

Antybiogramu – jak się przygotować?

Przygotowania do antybiogramu zależą od tego, jaki materiał biologiczny zostanie pobrany do badania. Jeśli będzie to mocz należy pobrać go na czczo. Jeśli krew – nie ma szczególnych zaleceń dotyczących przygotowania. Natomiast w przypadku pobrania śliny i wydzielin w błon śluzowych jamy ustnej na badanie należy przyjść przynajmniej 3 godziny od ostatniego spożytego posiłku, przy czym należy unikać mycia zębów i przyjmowania miejscowych leków (np. pastylek na ból gardła, płukanek, sprayów przeciwzapalnych). Zawsze warto zapytać lekarza o ewentualne przygotowanie do badania.

Antybiogram – wskazania

Antybiogram pozwala na efektywne i trafione dobranie skutecznego antybiotyku do patogenu bakteryjnego powodującego chorobę. Jest kluczowy szczególnie w przypadku ciężkich lub nawracających infekcji bakteryjnych. Wskazaniem są również infekcje, które nie reagują na zastosowane antybiotyki mimo prawidłowej metodyki ich przyjmowania. Należy jednak pamiętać, że w około 85% przypadków wykonanie antybiogramu nie jest konieczne. Po objawach i na podstawie tradycyjnego badania pacjenta w większości można ustalić rodzaj bakterii i dzięki temu dobrać skuteczną antybiotykoterapię.

Jak czytać antybiogram?

Na podstawie antybiogramu można uzyskać 3 różne wyniki:

• wrażliwe bakterie – można podawać antybiotyk w standardowych dawkach;
• średniowrażliwe bakterie – pojawia się konieczność zwiększenia dawki antybiotyku;
• oporne bakterie – należy całkowicie zmienić antybiotyk.

Pacjent nie ma jednak konieczności samodzielnego interpretowania wyników. Antybiogram jest dokładnie opisany przez specjalistów pracujących w laboratorium, a wyniki otrzymuje lekarz, który na tej podstawie będzie mógł zaplanować optymalne leczenie.

Ile kosztuje antybiogram?

Antybiogram może zostać wykonany w ramach NFZ, jeśli istnieją ku temu wskazania i jeśli pacjent leczy się u lekarza państwowej opieki zdrowotnej. Chcąc wykonać antybiogram prywatnie należy liczyć się z wydatkiem rzędu średnio 50 zł.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Podstawowe procedury laboratoryjne w bakteriologii klinicznej, World Health Organization, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
2. Buczko W., Danysz A., Farmakologia Danysza. Kompendium farmakologii i farmakoterapii, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2016.