Zez

Aktualizacja: 18 września 2022

Zez to dość częsta przypadłość dotycząca narządu wzroku, pojawiająca się zazwyczaj u dzieci. Wyróżniamy wiele rodzajów choroby zezowej, a wszystkie one negatywnie wpływają na jakość życia pacjenta oraz estetykę jego wyglądu. Zez pociąga za sobą również zaburzenia współistniejące, w tym dwojenie widzianych obiektów czy problemy z równowagą. U dzieci wpływa negatywnie na rozwój zdolności motorycznych. Celem jest jak najszybsze usunięcie przyczyn zeza i korekcja wzroku.

Rodzaje zeza

Wyróżniamy następujące rodzaje zeza:

• zez zbieżny – źrenice kierują się ku wewnętrznym kącikom oczu;
• zez rozbieżny – źrenice kierują się ku zewnętrznym kącikom oczu;
• hipotropia – źrenice kierują się ku linii wodnej oczu;
• hipertropia – źrenice kierują się ku górnej powiece;
• incyklotropia – skręcenie oka do wewnątrz;
• ekscyklotropia – skręcenie oka do zewnątrz.

Najczęściej diagnozuje się jednak zez zbieżny oraz zez rozbieżny.

Zez – przyczyny

Choroba zezowa zazwyczaj wynika z uszkodzenia mięśni gałkoruchowych bądź struktur układu nerwowego związanych z narządem wzroku. Możliwymi przyczynami są więc:

• guzy w obrębie twarzoczaszki;
• pourazowe uszkodzenie drogi wzrokowej;
• urazy twarzy i mózgu;
• choroby siatkówki;
• wzmożona pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego;
• nieprawidłowości rozwojowe dotyczące mięśni gałkoruchowych;
• uszkodzenia okołoporodowe;
• wady i choroby wrodzone, np. zespół Downa czy mózgowe porażenie dziecięce.

Spotykanym zjawiskiem jest również zez ukryty, czyli spoczynkowe odchylenie ustawienia oczu występujące w momencie wyłączenia fuzji obrazów. Uważa się, że praktycznie u każdego człowieka pojawia się przewaga jednej grupy mięśni poruszających gałką oczną nad drugą, działającą antagonistycznie. Co za tym idzie, miejsce ma skłonność do zeza. Na co dzień nie jest od widoczny, może ujawniać się np. w chwili silnego stresu lub patrząc na twarz danej osoby pod odpowiednim kątem.

Zez – objawy

Choroba zezowa widoczna jest na pierwszy rzut oka. Każdy postronny obserwator może zauważyć nierówne, asymetryczne ustawienie gałek ocznych. Wpływa to negatywnie na estetykę wyglądu twarzy, ale nie tylko. Chorobie zezowej towarzyszą nierzadko inne objawy, w tym:

• wady wzroku (np. krótkowzroczność, dalekowzroczność);
• zaburzenia równowagi i koordynacji;
• podwójne widzenie;
• mroczki przed oczami;
• bóle głowy;
• szumy w uszach;
• zawroty głowy;
• pieczenie oczu, uczucie piasku pod powiekami;
• wady postawy wskutek zaburzeń widzenia.

Charakterystycznym zjawiskiem jest również tłumienie, czyli ignorowanie na poziomie komórkowym informacji dochodzących z wybranych obszarów siatkówki oka zezującego.

Zez – leczenie

Pojawienie się zeza wymaga jak najwcześniejszego leczenia. Delikatny zez może pojawić się u noworodków i niemowląt co często jest zjawiskiem fizjologicznym. Wynika z mało rozwiniętego układu mięśniowego, przez co gałki oczne nie posiadają jeszcze zdolności fiksacji na określonych punktach. Jeśli jednak zez wiąże się ze zdiagnozowanymi chorobami genetycznymi lub wrodzonymi, a także gdy jest zaawansowany, należy podjąć leczenie. Korekcja powinna nastąpić jeszcze przed rozpoczęciem nauki chodzenia, choć możliwa jest w każdym wieku.

Istnieją 2 główne sposoby leczenia – korekcja wady wzroku (zwykle dzięki soczewkom lub okularom) oraz zabieg chirurgiczny polegający na przecięciu i wydłużeniu lub skróceniu włókien mięśni gałkoruchowych, w zależności od potrzeb pacjenta. Leczenie operacyjne odbywa się w pełnej narkozie i jest bezpieczne, nie ma ryzyka uszkodzenia wzroku, ponieważ chirurg nie zbliża się do dróg wzrokowych podczas pracy. Uzupełnieniem leczenia jest rehabilitacja wzrokowa. Kluczowe znaczenie mają ćwiczenia z zakresu fuzji sensoryczno-motorycznej oraz ćwiczenia wzmacniające widzenie obuoczne.

Rokowania

W większości przypadków uzyskuje się oczekiwane efekty leczenia choroby zezowej. Zwłaszcza w dzisiejszych czasach, gdy postęp medycyny znacznie przyspieszył. Im młodszy wiek pacjenta, tym rokowania są lepsze. U pacjentów dorosłych również można uzyskać korekcję symetrii gałek ocznych, postępowanie jest jednak dłuższe.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Rękas M., Hautz W., Patologia narządu wzroku i guzy wewnątrzgałkowe, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2022.
2. Oleszczyńska-Prost E., Zez, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2011.
3. Filipowicz E., Papee E., Mirkiewicz-Sieradzka B., Chirurgiczna korekcja zeza w oftalmopatii Graves-Basedowa. Doświadczenia własne, Przegląd Lekarski, 6/2000.