Zespół metaboliczny

Zespół metaboliczny to termin określający współwystępowanie powiązanych ze sobą czynników ryzyka pochodzenia metabolicznego, które sprzyjają rozwojowi wielu chorób sercowo-naczyniowych o podłożu miażdżycowym oraz cukrzycy typu 2. Znacznie częściej zespół ten zauważa się wśród populacji krajów wysokorozwiniętych, w związku z czym zaliczono go do schorzeń cywilizacyjnych.

Co składa się na zespół metaboliczny?

Na zespół metaboliczny składają się:

• hiperinsulinemia;
• insulinooporność;
• upośledzona tolerancja glukozy;
• dyslipidemia;
• nadciśnienie tętnicze;
• choroba wieńcowa.

Wyżej wymienione czynniki stanowią klasyczny zestaw składowych. Z kolei do zestawu elementów często włączanych do zespołu zalicza się następujące patologie i stany:

• upośledzony metabolizm glukozy lub cukrzyca typu 2;
• hipertriglicerydemia: podwyższenie poziomu frakcji cholesterolu LDL oraz obniżenie poziomu frakcji cholesterolu HDL;
• otyłość androidalna;
• zwiększenie aktywności osi podwzgórze-przysadka-nadnercza;
• zaburzenia fibrynolizy: zwiększenie stężenia homocysteiny;
• dna moczanowa;
• podeszły wiek.

Na wystąpienie zespołu metabolicznego wpływ ma wiele czynników, choć patogeneza wciąż nie została do końca poznana. Wśród czynników predysponujących do rozwoju tych patologii zalicza się między innymi uwarunkowania genetyczne (np. polimorfizmy i mutacje genów) oraz czynniki środowiskowe – aterogenną i wysokokaloryczną dietę, niską aktywność fizyczną czy sięganie po używki.

Diagnostyka

Zgodnie z kryteriami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), aby zdiagnozować zespół metaboliczny, u pacjenta należy rozpoznać 1 z następujących czynników:

• cukrzyca typu 2;
• upośledzona tolerancja glukozy;
• nieprawidłowa glikemia na czczo;
• insulinooporność.

A także 2 z następujących czynników:

• otyłość centralna;
• dyslipidemia;
• nadciśnienie tętnicze;
• mikroalbuminuria.

Choć tego typu kryteriów jest bardzo dużo, gdyż opracowało je wiele organizacji, to jednak najczęściej przyjmuje się założenia WHO. Współcześnie coraz częściej diagnozuje się zespół metaboliczny. Uważa się nawet, że może on dotyczyć co 5 dorosłego Polaka. Diagnostyka patologii obejmuje wykonanie wielu różnych badań, w tym: podstawowego badania krwi i moczu oraz pomiar obwodów i ciśnienia tętniczego.

Jak leczyć zespół metaboliczny?

Podstawą leczenia jest zmiana stylu życia, obejmująca przede wszystkim rezygnację z używek, wprowadzenie zdrowej i zbilansowanej diety oraz włączenie codziennej aktywności fizycznej. Ma to na celu zmniejszenie nasilenia schorzeń współistniejących. Powszechnie wiadomo, że wszystkie wymienione na początku składowe zespołu metabolicznego w dużej mierze wynikają z nieprawidłowego stylu życia.

W przypadku codziennej aktywności fizycznej należy angażować duże partie mięśniowe, dlatego wskazane będą sporty takie jak basen, jazda na rowerze czy bieganie. Dobrym pomysłem będzie rezygnacja z windy i środków transportu publicznego (jeśli sprawy, które mamy do załatwienia nie są zbyt oddalone od domu). Zaleca się codzienną gimnastykę poranną oraz w przypadku braku przeciwwskazań – intensywny trening 3 razy w tygodniu.

Należy również pamiętać o codziennej podaży wody, minimum 1,5 litra. Zmiana diety obejmuje regularne posiłki, brak podjadania między nimi, rezygnację z cukrów prostych i tłuszczów trans oraz wprowadzenie NNKT, warzyw i owoców.

Leczenie zespołu metabolicznego powinno być kompleksowe. Oznacza to, że warto skonsultować się z kardiologiem, dietetykiem, hematologiem i innymi specjalistami (w zależności od potrzeb). Niekiedy konieczne będzie stosowanie odpowiednich leków, jednak zawsze to zmiana stylu życia stanowić będzie podstawę leczenia. Dodatkowo należy regularnie wykonywać badania kontrolne. Niektóre badania, np. pomiar ciśnienia tętniczego, trzeba będzie wykonywać każdego dnia.

Podsumowanie

Zespół metaboliczny do niedawna był uważany za zaburzenie występujące u osób dorosłych. Coraz częściej jednak określenia tego używa się w stosunku do dzieci i młodzieży. Częstość występowania zespołu metabolicznego oraz poważne konsekwencje z nim związane zachęcają do bliższego przyjrzenia się temu problemowi. Zdrowy tryb życia w dużym stopniu zmniejsza ryzyko rozwoju schorzeń sercowo-naczyniowych i metabolicznych.

Bibliografia

1. Sieradzki J., Zespół metaboliczny – pojęcie, patofizjologia, diagnostyka i leczenie, Diabetologia Praktyczna, 4/2002.
2. Kochan Z., Karbowska J., Babicz-Zielińska E., Trans-kwasy tłuszczowe w diecie – rola rozwoju zespołu metabolicznego, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 64/2010.
3. Pacholczyk M., Ferenc T., Kowalski J., Zespół metaboliczny. Część I: definicje i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego. Epidemiologia oraz związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 62/2008.
4. Drzycimska-Tatka B., Drab-Rybczyńska A., Kasprzak J., Zespół metaboliczny – epidemia XXI wieku, Hygeia Public Health, 4/2011.
5. Tatoń J., Bernas M., Szczeklik-Kumala Z., Zespół metaboliczny, Przewodnik Lekarza, 5/2001.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...