Zatrucie organizmu

Aktualizacja: 24 sierpnia 2022

Zatrucie organizmu to stan zaburzeń czynności organizmu wskutek wprowadzenia do niego szkodliwych, toksycznych związków negatywnie wpływających na jego funkcjonowanie. Może być procesem zarówno przypadkowym, jak i świadomym np. wskutek chęci popełnienia samobójstwa. Każdorazowo zatrucie wiąże się z wystąpieniem szeregu charakterystycznych objawów. W zależności od wprowadzonej substancji pacjent może wymagać natychmiastowej hospitalizacji.

Zatrucie organizmu – przyczyny

W Polsce do najczęstszych przyczyn zatrucia (związków i produktów powodujących zatrucie) organizmu zaliczamy:

• leki (aż 55% wszystkich zatruć);
• alkohol (około 25% wszystkich zatruć);
• tlenek węgla (czad) i inne gazy;
• grzyby;
• rozpuszczalniki;
• pestycydy;
• substancje żrące;
• metale ciężkie i ich sole.

Na podstawie występujących objawów można podejrzewać rodzaj substancji, która spowodowała zatrucie. Przykładowo, jeśli wokół ust i nosa widoczne są poparzenia, prawdopodobnie sprawcą były substancje żrące. Z kolei głębokie zaburzenie świadomości zwykle wskazuje na zatrucie alkoholowe. Do zatrucia może również dojść w wielu różnych sytuacjach, choćby w miejscu pracy. Mówimy wówczas o zatruciu zawodowym, co współcześnie przy przestrzeganiu zasad BHP się nie zdarza.

W przypadku zatruć pokarmowych przyczynami są najczęściej spożywanie nieświeżych lub źle przechowywanych pokarmów, spożywanie nieumytych warzyw czy owoców oraz trujących grzybów, a także spożywanie surowego mięsa lub produktów pochodzenia zwierzęcego z nieznajomego źródła. Natomiast główną przyczyną zatruć czadem jest korzystanie z nieszczelnych lub wadliwych urządzeń grzewczych (piecyki gazowe lub węglowe). Zatrucie alkoholowe ma miejsce wówczas, gdy dana osoba spożyje większą ilość alkoholu niż organizm jest w stanie wydalić.

Zatrucie organizmu – objawy

Obraz kliniczny zatrucia może być różnorodny, w zależności od przyczyny dolegliwości. Najczęściej obserwuje się:

• ból brzucha;
• biegunki;
• nudności i wymioty;
• ślinotok;
• zawroty głowy i silne bóle głowy;
• ból i owrzodzenie w jamie ustnej lub jamie nosowej;
• żółtaczkę;
• zaburzenia równowagi;
• zaburzenia świadomości, w tym omdlenia, splątanie, omamy i śpiączkę;
• osłabienie odruchów ze ścięgien;
• drgawki;
• zaburzenia widzenia, zwykle widzenie nieostre lub podwójne widzenie;
• zwężenie lub rozszerzenie źrenic;
• kaszel z wykrztuszaniem plwociny;
• sinicę;
• hiperwentylację;
• obrzęk tarczy nerwu wzrokowego;
• świsty oddechowe i duszność;
• zatrzymanie moczu;
• szumy uszne.

Zatrucie pokarmowe będzie manifestować się szeregiem objawów dotyczących układu pokarmowego, natomiast zatrucie gazami dotyczy wszystkich układów organizmu, począwszy od układu oddechowego. Bez względu na przyczynę, zatrucie jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu.

Leczenie zatrucia organizmu

Przy dużym prawdopodobieństwie ostrego zatrucia wskazane jest, w miarę możliwości, natychmiastowe usunięcie trucizny z organizmu. Najczęściej jest to dekontaminacja, czyli usunięcie niewchłoniętej trucizny. Truciznę pozostającą na powierzchni ciała usuwa się przez zdjęcie skażonej odzieży i staranne umycie skóry ciepłą wodą. Z kolei truciznę słabiej rozpuszczalną w wodzie usuwa się za pomocą mydła lub łagodnego detergentu. Gdy przedostanie się do oczu, należy płukać je strumieniem wody przez kilka minut, najlepiej wodą ciepłą (nigdy gorącą). Przede wszystkim liczy się szybka reakcja. Dekontaminację przewodu pokarmowego dokonuje się poprzez:

• wywołanie wymiotów – mechaniczne lub wskutek podania leków. Metoda nie znajduje jednak powszechnego zastosowania w medycynie, ponieważ w przypadku wywołania wymiotów po zażyciu substancji żrących może dojść do wtórnego uszkodzenia przełyku;
• płukanie żołądka – możliwe do zastosowania, gdy od momentu zażycia trucizny nie minęło więcej niż 1 godzina;
• podanie węgla aktywnego lub leków przeczyszczających;
• płukanie całego przewodu pokarmowego.

W warunkach szpitalnych można wykorzystać techniki eliminujące wchłonięte toksyny. Są to między innymi:

• alkalizacja moczu;
• plazmafereza (wymiana osocza);
• hemodializa.

Po zatruciu trucizną niepozostawiającą skutków odległych nie są potrzebne kontrole ambulatoryjne. W innym razie pacjent powinien pozostawać pod obserwacją lub w kontakcie ze specjalistami.

Postępowanie przy zatruciach – zasady

Ogólne zasady postępowania przy zatruciach można przedstawić następująco:

• przerwanie narażenia pacjenta na kontakt z trującą substancją;
• podtrzymanie funkcji życiowych i zachowanie drożności dróg oddechowych;
• wyrównanie kwasicy metabolicznej;
• profilaktyka wystąpienia niewydolności krążenia;
• próba eliminacji trucizny z organizmu jeśli jest to możliwe.

Należy przy tym wykonać szczegółowe badania krwi.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Mishra P., Kulkarni R., Sane M., Deshpande A., Kushwah M., Zatrucia – badanie wielokierunkowe, Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 4/2016.
2. Feliksik R., Toksykologia w praktyce ratownika medycznego – wczoraj, dziś, jutro – na podstawie wybranych zatruć, Kraków 2016.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.