Zapalenie opon mózgowych

Aktualizacja: 20 września 2022

Zapalenie opon mózgowych to poważna choroba zajmująca opony pokrywające mózgowie i rdzeń kręgowy – oponę miękką, pajęczynówkę i przestrzeń podpajęczą. Najczęściej jest wynikiem infekcji bakteryjnej, może jednak stanowić powikłanie pozornie błahych dolegliwości (np. zapalenia ucha) lub wiązać się z obecnością pasożytów. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz neurolog.

Zapalenie opon mózgowych – przyczyny

Główną przyczyną zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych są zakażenia wirusowe lub bakteryjne, rzadziej te spowodowane pierwotniakami, pasożytami czy przyjmowaniem niektórych leków. Do stanu zapalnego dochodzi w momencie, gdy drobnoustroje chorobotwórcze przenikną z ognisk zakażenia do płynu mózgowo-rdzeniowego. Około połowa przypadków wynika z zakażenia bakteriami, przy czym za aż 90% zakażeń bakteryjnych odpowiadają:

• pneumokoki;
• E. Coli;
• gronkowce złociste;
• paciorkowce, zwłaszcza z grupy B;
• meningokoki.

Wywołują one tzw. ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Pozostałe przypadki to postacie nieropne, wywołane przez prątki gruźlicy czy krętki Borrelia. Dodatkowo wyróżnia się sporo czynników ryzyka, które zwiększają tendencję do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych:

• choroby autoimmunologiczne;
• cukrzyca;
• marskość wątroby;
• urazy czaszki, zwłaszcza te przebiegające z pęknięciem jej kości;
• zapalenie ucha środkowego;
• przewlekłe zapalenie zatok;
• leczenie immunosupresyjne;
• przebyte zabiegu neurochirurgiczne;
• choroby nowotworowe.

Warto zaznaczyć, że zapalenie opon mózgowych zalicza się do chorób zakaźnych, ponieważ bardzo łatwo jest zarazić się danymi bakteriami np. podczas pocałunku czy kichania.

Zapalenie opon mózgowych – objawy

Przebieg choroby jest niemal zawsze taki sam, bez względu na przyczynę czy rodzaj bakterii, które ją wywołały. Pierwsze objawy pojawiają się średnio po 2-5 dniach od momentu zakażenia. Są to:

• nudności i wymioty;
• wysoka gorączka, nierzadko dochodząca nawet do 40 stopni Celsjusza;
• dreszcze;
• bóle głowy i karku;
• sztywność karku;
• drażliwość;
• przeczulica;
• bóle mięśniowo-stawowe.

U niektórych pacjentów stwierdza się ponadto apatię, duszności, żółtaczkę, hipotermię lub światłowstręt, zwłaszcza u dzieci. Poza objawami wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego mogą pojawić się objawy uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, takie jak zaburzenia świadomości, zaburzenia mowy, drgawki czy omdlenia. Zapalenie opon mózgowych jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

Zapalenie opon mózgowych – leczenie

Jeśli przyczyną jest infekcja bakteryjna, należy jak najszybciej wdrożyć odpowiednią antybiotykoterapię. Najlepiej wcześniej wykonać nakłucie lędźwiowe lub pobranie krwi celem określenia szczepu bakterii patogennych, które będzie się zwalczać. Im szybciej wprowadzona terapia, tym mniejsze ewentualne powikłania i lepsze rokowania. W oddziale szpitalnym właściwe leczenie empiryczne powinno być rozpoczęte w ciągu pierwszej godziny, zaś w przypadku podejrzenia zakażenia meningokokami – w ciągu pierwszych 30 minut. Terapia objawowa opiera się na farmakoterapii przeciwzapalnej i przeciwobrzękowej. Pacjent powinien pozostać w łóżku przez 2-3 tygodnie.

Zapalenie opon mózgowych – rokowania

Jeśli leczenie zostanie podjęte bardzo szybko, rokowania znacznie wzrastają i możliwe jest całkowite wyleczenie pacjenta. Nieco trudniej jest uzyskać pełnię zdrowia i pacjentów starszych, przewlekle chorych i leczonych wieloma preparatami. Z chorobą zawsze wiąże się pewne ryzyko wystąpienia padaczki, ropni mózgu, niedowładów lub porażeń kończyn oraz utraty słuchu. Aby znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania na zapalenie opon mózgowych warto rozważyć szczepienia ochronne przed konkretnymi szczepami bakterii.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Garlicki A., Jawień M., Pancewicz S., Moniuszko-Malinowska A., Zasady diagnostyki i leczenia bakteryjnych ropnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu u dorosłych, Przegląd Epidemiologiczny, 69/2015.
2. Okarska-Napierała M., Kuchar E., Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci – postępowanie praktyczne, Pediatria, 14/2017.