Zachłystowe zapalenie płuc

Zachłystowe zapalenie płuc to choroba płuc związana z niekontrolowaną, nagłą aspiracją treści żołądkowej lub treści znajdującej się w jamie ustnej do dróg oddechowych. Zwykle wiąże się z następczą infekcją bakteryjną, jako że w żołądku i jamie ustnej bytuje wiele rodzajów bakterii, także tych patogennych. Problem może dotyczyć w równym stopniu osoby dorosłe i dzieci.

Zachłystowe zapalenie płuc – przyczyny

Choć zachłystowe zapalenie płuc pojawić się może u każdego, najczęściej dotyczy dzieci i osoby starsze, które mają problem z przełykaniem. W gronie osób narażonych są również pacjenci intubowani. Wówczas treść pokarmowa wraz z bakteriami może przypadkowo przedostać się do dróg oddechowych, wywołując tam infekcję miejscową. Szczególnym zagrożeniem są następujące patogeny:

• porphyromonas gingivalis – beztlenowe bakterie zasiedlające przyzębie i przyczyniające się do rozwoju paradontozy;
• drożdżaki z rodzaju Candida.

Podczas kontaktu z patogennymi drobnoustrojami kluczową rolę odgrywają nieswoiste oraz swoiste mechanizmy ochronne organizmu. Do nieswoistych możemy zaliczyć samą budowę dróg oddechowych, odruch kaszlowy oraz oczyszczanie śluzowo-rzęskowe. W śluzie pokrywającym całą powierzchnię dróg oddechowych znajdują się między innymi immunoglobulina A, lizozym, laktoferyna, peroksydazy oraz cytokiny. Zaburzenie którejkolwiek linii obrony znacznie zwiększa ryzyko powstania zachłystowego zapalenia płuc. Przykładowymi czynnikami ryzyka są również:

• astma, alergie wziewne i inne choroby przewlekłe związane z ciągłym, uporczywym kaszlem;
• ropnie płuc;
• ropniaki opłucnej;
• długotrwałe przebywanie w pozycji leżącej;
• bulimia i inne choroby związane z częstym wymiotowaniem;
• przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza opioidowych, które zmniejszają odruch kaszlowy;
• choroba refluksowa przełyku;
• próchnica, paradontoza i inne choroby jamy ustnej;
• przewlekła obturacyjna choroba płuc, rozedma oraz inne choroby układu oddechowego o charakterze przewlekłym.

Zawsze należy zróżnicować zachłystowe zapalenie płuc od innych rodzajów zapalenia płuc, a także od innych schorzeń płuc i oskrzeli.

Zachłystowe zapalenie płuc – objawy

Diagnostyka jest tym ważniejsza, że zachłystowe zapalenie płuc objawia się w sposób niespecyficzny. Aspiracja treści pokarmowej wraz z bakteriami może nastąpić w sposób niezauważony zarówno dla pacjenta, jak i jego opiekunów. Stan zapalny rozwija się natomiast w pewnym przedziale czasu, nie natychmiast. Początkowo stwierdza się kaszel, często z odkrztuszaniem ropnej plwociny. Ma ona charakterystyczny, gnilny zapach, jeśli zapalenie płuc było wywołane bakteriami beztlenowymi. Innymi objawami są:

• apatia;
• duszności;
• bóle mięśni;
• gorączka i stan podgorączkowy;
• dreszcze;
• ból w klatce piersiowej – jeśli doszło do podrażnienia opłucnej.

Gwałtowniejszy przebieg obserwuje się w przypadku infekcji bakteriami beztlenowymi. Także obraz RTG początkowo może nie wskazywać na żadne typowe odchylenia od normy. Dopiero w późniejszym etapie stwierdza się naciek zapalny o lokalizacji adekwatnej do przyjmowanej przez chorego pozycji. Badanie RTG jest podstawą diagnostyki.

Zachłystowe zapalenie płuc – leczenie

Każdy przypadek zachłystowego zapalenia płuc powinien być skonsultowany z lekarzem pulmonologiem. Prawdopodobnie konieczne będzie wykonanie bronchoskopii, czyli wprowadzenie cienkiego urządzenia przez jamę nosową lub jamę ustną do dróg oddechowych celem usunięcia materiału biologicznego, który przedostał się tam i spowodował zakażenie. Ze względu na obecność infekcji bakteryjnej wdraża się również antybiotykoterapię. Przy ciężkim przebiegu choroby niezbędna będzie intubacja pacjenta i stosowanie mechanicznej wentylacji. W takich sytuacjach antybiotykoterapię rozpoczyna się jak najszybciej, niezależnie od obrazu radiologicznego płuc.

Na zachłystowe zapalenie płuc narażone są również niemowlęta, które nie potrafią jeszcze tak sprawnie przyjmować pokarmów. Aby zmniejszyć ryzyko dolegliwości zaleca się karmienie małymi porcjami, lecz częściej. Ostatnie karmienie nie powinno mieć natomiast miejsca później niż 90 minut przed położeniem dziecka spać. Starsze dzieci po karmieniu warto układać z lekkim podwyższeniem główki na poduszce. Leczenie zachłystowego zapalenia płuc u niemowląt i bardzo małych dzieci zawsze wymaga choćby wstępnej hospitalizacji.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Zasowska-Nowak A., Nowak P., Zachłystowe zapalenie płuc – profilaktyka, diagnostyka i leczenie, Medycyna Paliatywna, 11/2019.
2. Antczak A., Tworek D., Zapalenia płuc u dorosłych, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2020.
3. Kulus M., Krenke K., Pulmonologia dziecięca, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.