Sarkoidoza

Aktualizacja: 4 sierpnia 2022

Sarkoidoza to poważna i przewlekła choroba o nieznanej dotychczas etiologii. Przebiega z zajęciem różnych narządów, jest więc chorobą wieloukładową (ogólnoustrojową). Występuje rzadko, rozwijając się zwykle u osób dorosłych. U wielu pacjentów przebiega łagodnie i nie wymaga szczególnego leczenia, jednak u niektórych prowadzi do poważnych, zagrażających życiu powikłań, w tym płucnych i w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.

Przyczyny sarkoidozy

To choroba ziarniniakowa o nieznanej przyczynie. W przypadku kobiet sugeruje się pewną rolę estrogenów. Sarkoidoza częściej występuje także u osób niepalących niż u palaczy. W literaturze wymienia się 2 czynniki, które mogą mieć wpływ na jej rozwój. Czynnik genetyczny odnosi się do częstszego występowania sarkoidozy u osób z grupą krwi A, zwłaszcza rodzinnie w żeńskiej linii (np. u matek i córek czy u sióstr). Ściśle wiąże się z występowaniem konkretnych antygenów układu zgodności tkankowej klasy I i II. Z kolei czynnik środowiskowy obejmuje aspekty niezakaźne i zakaźne:

• związki organiczne, w tym pyłki roślin czy pyły emitowane przez palące się drewno;
• związki nieorganiczne – np. aluminium, złoto, tytan, silikon czy wata szklana;
• wirusy: świnki, opryszczki, Epsteina-Barr i inne.

Za udziałem czynnika zakaźnego przemawia przenoszenie procesu chorobowego podczas transplantacji narządów. Dodatkowo sarkoidoza często towarzyszy chorobom z autoagresji (autoimmunologicznym).

Sarkoidoza – objawy

Sarkoidoza najczęściej zajmuje węzły chłonne płuc, skórę, gałki oczne oraz płuca, jednak patologiczne zmiany mogą pojawiać się także w sercu, układzie nerwowym, śliniankach czy nawet kościach. Jej przebieg jest mocno zróżnicowany – od postaci ostrej ulegającej samoistnej remisji, aż do postaci przewlekłej obarczonej ryzykiem groźnych powikłań. Można uznać, że każdy choruje inaczej. U 30% chorych obserwuje się objawy ogólne takie jak:

• gorączka;
• osłabienie;
• nadmierne chudnięcie;
• nocne poty.

Pozostałe objawy sarkoidozy wiążą się z zajęciem poszczególnych układów i narządów. Aż u ponad 90% chorych zmiany chorobowe lokalizują się w tkankach płucnych, a konkretnie w miąższu oraz węzłach chłonnych wnęk płucnych. Wówczas mogą pojawić się:

• kaszel;
• duszność wysiłkowa;
• pogorszenie tolerancji wysiłku;
• dolegliwości bólowe w klatce piersiowej;
• zmiany skórne o typie rumienia guzowatego;
• bóle i obrzęki stawów.

Skóra zajęta jest u 25% chorych, przy czym zmiany lokalizują się zwykle na podudziach, stawach skokowo-goleniowych czy nadgarstkach. Drugą charakterystyczną zmianą skórną w przypadku tej choroby jest toczeń odmrozinowy, pojawiający się na twarzy. Może dojść do zajęcia błony naczyniowej oka, co przy braku leczenia prowadzi do trwałej utraty wzroku. Układ nerwowy jest zajęty u do 15% chorych, co może manifestować się jako:

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• wodogłowie;
• guzy mózgu;
• napady drgawek;
• zaburzenia psychiczne;
• obwodowa neuropatia.

Jedynie u 5% chorych pojawia się objawowe zajęcie mięśnia sercowego, co często jest przyczyną zgonów. Ze względu na tak zróżnicowany obraz kliniczny, postawienie diagnozy wymaga wykonania szeregu badań, w tym obrazowych.

Sarkoidoza – leczenie

Ze względu na nieznajomość przyczyny sarkoidozy, nie ma skutecznej metody leczenia jej. Samo leczenie wciąż budzi wiele kontrowersji, jako że nawroty choroby są częstsze u pacjentów, u których remisja została uzyskana za pomocą leków. Dodatkowo szacuje się, że jedynie 1/3 chorych wymaga leczenia. Lekami pierwszego rzutu od wielu lat są glikokortykosteroidy. Niestety, przy dłuższym stosowaniu powodują one wiele skutków ubocznych. Lekiem drugiego rzutu jest metotreksat. Wraz z rozwojem medycyny pojawiają się doniesienia o skuteczności leków biologicznych w leczeniu sarkoidozy.

Wspomagająco, po konsultacji z lekarzem, można stosować domowe sposoby zmniejszające objawy choroby. Przykładowo, przy sarkoidozie płucnej mogą to być zioła takie jak anyżek, tymianek czy babka lancetowata. Jednocześnie należy przestrzegać zdrowej i zbilansowanej diety, unikać spożywania alkoholu i palenia papierosów oraz pozostać aktywnym fizycznie. U niektórych pacjentów korzystna jest regularna fizjoterapia.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kempisty A., Sarkoidoza, Postępy Nauk Medycznych, 4/2011.
2. Dubaniewicz A., Sarkoidoza – choroba o wielu twarzach, 1/2009.
3. Grzelewska-Rzymowska I., Sarkoidoza – choroba ogólnoustrojowa, Alergia, 2/2012.