Rozwarstwienie aorty

Aktualizacja: 5 grudnia 2022

Rozwarstwienie aorty to jedno z najcięższych i najgroźniejszych dla pacjenta powikłań nadciśnienia tętniczego. Stan ten obarczony jest wysokim odsetkiem zgonów. Zgodnie z definicją, rozwarstwieniem aorty nazywamy rozerwanie błony środkowej aorty z krwawieniem śródściennym oraz wzdłuż ściany aorty. Może wystąpić – co często ma miejsce – bez obecności tętniaka. Tętniak może się pojawić i często występuje bez rozwarstwienia. Nie należy więc mylić tych dwóch pojęć.

Rozwarstwienie aorty – przyczyny

Wyróżniamy 2 typy rozwarstwienia aorty:

• A – obejmuje aortę wstępującą i może rozszerzać się na jej część zstępującą. Stanowi do 70% wszystkich przypadków, zwykle wymaga pilnej interwencji chirurgicznej. Przy braku leczenia już w ciągu 48 godzin wiąże się z 50% śmiertelnością;
• B – obejmuje aortę zstępującą, nie jest stanem tak bezpośredniego zagrożenia życia. Leczenie jest zwykle zachowawcze i ma na celu stabilizację ciśnienia tętniczego.

Czynnikami ryzyka powstawiania rozwarstwienia aorty są:

• nadciśnienie tętnicze, szczególnie niewyrównane lub bardzo wysokie;
• obecność guzów chromochłonnych;
• wcześniej przebyte operacje kardiochirurgiczne;
• zespół Marfana, zespół Ehlersa-Danlosa, zespół Turnera i inne choroby wrodzone;
• torbielowatość nerek;
• ciąża;
• przewlekłe przyjmowanie glikokortykosteroidów bądź leków immunosupresyjnych;
• urazy, np. upadek z dużej wysokości.

Co istotne – rozwarstwienie może być przyczyną każdego niedokrwienia:

• zawału mięśnia sercowego;
• udaru mózgu;
• niedokrwienia narządów jamy brzusznej lub kończyn.

Bezpośrednim podłożem rozwarstwienia aorty jest osłabienie wybranych miejsc w przebiegu ścian aorty.

Rozwarstwienie aorty – objawy

Problem może wykazywać charakter:

• ostry (gdy objawy trwają nie dłużej niż 2 tygodnie);
• przewlekły (gdy objawy trwają ponad 2 tygodnie).

Podstawowymi, najbardziej charakterystycznymi objawami w obrazie klinicznym rozwarstwienia aorty są:

• ból w klatce piersiowej, który może promieniować aż do pleców;
• utrata przytomności;
• objawy kliniczne ze strony ośrodkowego układu nerwowego;
• bóle brzucha;
• objawy niedokrwienia kończyn.

Ból może przemieszczać się w okolicę międzyłopatkową aż do odcinka lędźwiowego kręgosłupa (ból zamostkowy wskazujący na rozwarstwienie bliższego odcinka aorty, ewentualnie ból międzyłopatkowy wskazujący na rozwarstwienie dalszego odcinka aorty). Zwykle obraz rozwarstwienia jest dynamiczny i postępujący. Stan kliniczny, wywiad i badanie obrazowe (echokardiograficzne lub TK) powinno wystarczyć do postawienia rozpoznania. Obraz kliniczny może różnić się w zależności od tego, w którym miejscu na przebiegu aorty doszło do jej rozwarstwienia.

Rozwarstwienie aorty – leczenie

W rozwarstwieniu aorty typu B podejmuje się leczenie zachowawcze mające na celu normalizację ciśnienia tętniczego u pacjenta. Zaleca się więc farmakoterapię, dietoterapię i odpowiedni styl życia. Istnieją jednak przypadki rozwarstwienia aorty typu B, w których konieczna jest pilna interwencja chirurgiczna:

• pęknięcie aorty;
• niestabilność krążenia;
• poszerzenie średnicy aorty zstępującej powyżej 6 cm;
• upośledzenie perfuzji narządów zaopatrywanych przez aortę piersiowo-brzuszną;
• obwodowa zatorowość.

Ostre rozwarstwienie aorty to stan nagły, w którym czas warunkuje możliwość uratowania pacjenta. Nie należy podawać leków przeciwpłytkowych, przeciwkrzepliwych lub fibrynolitycznych. Zarówno w przypadku powyższych sytuacji, jak i w stanach ostrych czy w rozwarstwieniu aorty typu A podejmuje się leczenie chirurgiczne w znieczuleniu ogólnym. Polega ono na wymianie poszerzonego lub rozwarstwionego odcinka aorty na protezę naczyniową. Niekiedy pojawia się także konieczność wymiany zastawki aortalnej na sztuczną. Przebieg leczenia chirurgicznego może różnić się w zależności od tego czy jednocześnie w obrazie klinicznym rozwinął się tętniak.

Rokowania są różne – zależą w dużej mierze od lokalizacji rozwarstwienia, stanu zdrowia pacjenta oraz wczesności podjętej interwencji medycznej. Szybka reakcja daje pacjentowi duże szanse na przeżycie.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Zagrodzka M., Domaradzki W., Vademecum radiologiczne kardiologa i kardiochirurga – rozwarstwienie aorty piersiowej, Kardiologia po Dyplomie, 3/2011.
2. Kołacz J., Dziedzic P., Rozwarstwienie aorty leczone farmakologicznie. Przeżycie 10-letnie. Opis przypadku, Choroby Serca i Naczyń, 4/2005.
3. Zawadzki D., Kołacińska A., Ostrowski S., Rozwarstwiający tętniak aorty piersiowej w praktyce zespołu ratownictwa medycznego, Geriatria, 11/2017.
4. Gładki M., Mroczek T., Kordon Z., Wójcik E., Składzień T., Skalski J., Tętniak rozwarstwiający aorty wstępującej u dziecka. Opis pomyślnego przebiegu leczenia, Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska, 7/2010.