Rogowacenie słoneczne

Rogowacenie słoneczne (łac. keratosis actinica) jest powszechną chorobą skóry wyróżniającą się występowaniem zmian hiperkeratotycznych na podłożu skóry uszkodzonej działaniem promieni ultrafioletowych lub skóry starczej. Określa się je jako stan przednowotworowy, dlatego zawsze wymaga wnikliwej diagnostyki i leczenia. Zajmuje się tym przeważnie dermatolog.

Rogowacenie słoneczne – przyczyny

Rozwój ognisk rogowacenia słonecznego wiąże się z uszkodzeniem DNA keratynocytów pod wpływem promieniowania UV. Początkowo powstają liczne fotoprodukty, po czym w konsekwencji niewydolności mechanizmów naprawy DNA dochodzi do mutacji w białkach supresorowych i regulatorowych. Ich obecność sprzyja powstawaniu ognisk rogowacenia, a także ich progresji do stanu przednowotworowego. Kluczowym, istotnym elementem skórnej fotokancerogenezy jest inaktywacja białka supresorowego p53 zachodząca pod wpływem UVB. Badania epidemiologiczne wskazują, że mężczyźni są bardziej narażeni na powstanie zmian patologicznych niż kobiety.

Należy zaznaczyć, że w umiarkowanych dawkach promieniowanie słoneczne poprawia samopoczucie, wydolność psychiczną i fizyczną organizmu oraz aktywuje w skórze syntezę witaminy D3, koniecznej do prawidłowego funkcjonowania gospodarki wapniowo-fosforowej i całego organizmu. Niebezpieczne staje się dopiero eksponowanie skóry na słońce w sposób nadmierny i bez żadnej ochrony, np. długotrwałe opalanie się lub praca fizyczna na zewnątrz.

Czynnikami ryzyka rogowacenia słonecznego są: jasna, piegowata skóra łatwo ulegająca oparzeniom słonecznym (fototyp skóry I i II), oczy jasnego koloru, rude lub blond włosy, immunosupresja, podłoże genetyczne (w tym albinizm) oraz narażenie na środki chemiczne, np. zawierające arsen.

Jak wygląda rogowacenie słoneczne?

Rogowacenie słoneczne manifestuje się pod postacią pojedynczych lub mnogich drobnych ognisk, przykrytych żółtoszarawą, nierówną warstwą rogową, ściśle związaną z podłożem. Próba oddzielenia tego nawarstwienia kończy się niezbyt nasilonym krwawieniem i odsłania wilgotną powierzchnię. Zmiany mogą lokalizować się w skupiskach na odsłoniętych okolicach skóry, takich jak skronie, nos, czoło, szyja lub grzbiet ręki. To właśnie one są bowiem najbardziej narażone na światło słoneczne. W przebiegu rogowacenia słonecznego znacznie wzrasta ryzyko wystąpienia raka kolczystokomórkowego. Na przejście rogowacenia w nowotwór wskazuje nasilające się nacieczenie podstawy, powstanie rąbka zapalnego oraz rozwój powierzchownego owrzodzenia.

W przebiegu rogowacenia słonecznego może powstać tzw. róg skórny, przybierający formę wyniosłego tworu z keratyny, twardego, o różnej wielkości. Ma stożkowaty kształt i kolor szarobrunatny. Podstawa jest z reguły twarda, nacieczona i z objawami zapalnymi. Najczęściej tworzy się na twarzy.

Rogowacenie słoneczne – diagnostyka

Rozpoznanie rogowacenia słonecznego odbywa się na podstawie obrazu klinicznego. W diagnostyce różnicowej uwzględnić należy ponadto plamy soczewicowate, brodawki łojotokowe, postać krążkową tocznia rumieniowatego, brodawki wirusowe, rogowiaka kolczystokomórkowego i chorobę Bowena. Badanie histopatologiczne rekomenduje się w przypadkach występowania zmian o znacznej średnicy, ze stanem zapalnym, krwawiących, generujących świąd i przeczulicę skóry.

Rogowacenie słoneczne – leczenie

Do najczęściej stosowanych metod leczniczych rogowacenia słonecznego zalicza się krioterapię, miejscową terapię fotodynamiczną, peelingi chemiczne, dermabrazję oraz laseroterapię. Przy niewielkiej liczbie zmian wybiera się z reguły miejscowe metody zabiegowe bądź też poddaje się je dalszej obserwacji. Najstarszym, choć wciąż stosowanym lekiem na rogowacenie słoneczne jest 5-fluorouracyl – preparat cytostatyczny, antymetabolit stosowany w leczeniu chorób nowotworowych. Innym lekiem jest Imikwimod, który hamuje proliferację zmian nowotworowych i pobudza apoptozę. Pozostałe to m.in.: Rezikwimod, Nikotynamid, Mebutynian ingenolu, Retinoidy, Diklofenak.

Krioterapię uznaje się za złoty standard terapii rogowacenia słonecznego i zaleca się ją do leczenia pojedynczych oraz niewielkich zmian. Największą jej wadą jest bolesność, przedłużone gojenie i możliwe zaburzenia pigmentacji w obrębie blizny. Laseroterapia jest właściwą metodą u pacjentów ze zmianami zajmującymi dużą powierzchnię ciała. Zabiegi łyżeczkowania, elektrokoagulacji i dermabrazji są współcześnie stosunkowo rzadko stosowane, zalecane zwłaszcza do usuwania pojedynczych, niewielkich zmian.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Placek W., Markiewicz A., Zając N., Bzdawski M., Rogowacenie słoneczne – definicja, etiopatogeneza i możliwości terapeutyczne, Przegląd Dermatologiczny, 100/2013.
2. Zwierzyńska E., Zawistowska A., Pietrzak B., Farmakologiczne możliwości leczenia rogowacenia słonecznego, Przegląd Dermatologiczny, 103/2016.
3. Cywińska E., Brzeziński P., Rogowacenie słoneczne. Wstępna diagnostyka w gabinecie kosmetologicznym, Kosmetologia Estetyczna, 3/2017.
4. Górska K., Szczerkowska-Dobosz A., Rogowacenie słoneczne – częsty problem wśród starszych pacjentów, Dermatologia po Dyplomie, 6/2017.