Powiększona śledziona

Aktualizacja: 14 sierpnia 2022

Powiększona śledziona to objaw, który może wskazywać na różne choroby. Dotyczy zarówno dzieci, jak i pacjentów dorosłych. Podstawową funkcją śledziony jest filtrowanie krwi – zdrowe elementy morfotyczne przechodzą przez narząd i wracają do krwiobiegu, zaś te stare czy zniszczone ulegają tu usunięciu. Inną nazwą powiększonej śledziony jest splenomegalia.

Powiększona śledziona – przyczyny

Istnieje wiele możliwych przyczyn splenomegalii, do których zaliczamy przede wszystkim:

• nowotwory, zwłaszcza szpiku kostnego;
• zakażenia wirusowe, bakteryjne lub pierwotniakowe, w tym malaria, WZW, gruźlica, cytomegalia i wiele innych;
• choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy czy sarkoidoza;
• niedokrwistość hemolityczna;
• choroby spichrzeniowe;
• ropnie śledziony;
• zakrzepica żyły wrotnej lub śledzionowej;
• marskość wątroby i inne choroby tego narządu.

Warto wiedzieć, że powiększenie śledziony jest stałym objawem wszystkich chorób przebiegających z nadciśnieniem wrotnym. Jej objętość zależy wówczas od lokalizacji bloku przepływu krwi. Im bliżej wnęki śledziony znajduje się przeszkoda, tym większa staje się śledziona. W przypadku dzieci za najczęstszą przyczynę powiększenia śledziony uznaje się mukowiscydozę, mononukleozę zakaźną (spowodowaną wirusem Epsteina-Barr) oraz cytomegalowirusa.

Splenomegalia może pojawić się nie tylko przy nowotworach szpiku kostnego (takich jak białaczka), ale również przy wszelkich innych. Szacuje się, że w niemal 10% wszystkich przypadków nowotworów z przerzutami rozsianie ognisk rakowych dotyczy właśnie śledziony. Problem dotyczy szczególnie złośliwych nowotworów płuc, sutka, macicy i jajnika.

Powiększona śledziona – objawy

Jeśli dojdzie do powiększenia śledziony, narząd ten zwykle jest wyczuwalny palpacyjnie (a niekiedy widoczny gołym okiem) poniżej żebra po lewej stronie jamy brzusznej. Niemal zawsze towarzyszy temu ból i uczucie rozpierania w tej okolicy, przy czym dolegliwości mogą nasilać się podczas wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej (kichanie, kaszel, śmiech) oraz podczas palpacji. Innymi objawami występującymi przy splenomegalii są:

• ból pleców, zwłaszcza w odcinku lędźwiowo-krzyżowym;
• nudności i wymioty;
• zgaga;
• wybroczyny pojawiające się na ciele;
• utrata masy ciała bez konkretnego powodu;
• przewlekłe zmęczenie;
• bladość powłok skórnych;
• duszności;
• zwiększona podatność na infekcje.

Splenomegalii często towarzyszy hepatomegalia (powiększenie wątroby). Hepatomegalia objawia się jako uwypuklenie narządu po stronie przeciwnej, czyli pod żebrami po prawej stronie jamy brzusznej.

Splenomegalia – diagnostyka

Przy powiększeniu śledziony wykonuje się pakiet badań krwi i moczu, zaś stałym i podstawowym badaniem obrazowym jest USG jamy brzusznej. W zależności od podejrzeń lekarza może on rozszerzyć diagnostykę o tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Lekarzowi należy zgłosić wszystkie objawy współistniejące, nawet jeśli pozornie wydają się być one bez znaczenia.

Powiększenie śledziony – leczenie

Zawsze wdraża się leczenie przyczynowe, dlatego tak istotna jest szczegółowa diagnostyka. Jeśli splenomegalia nastąpiła wskutek choroby nowotworowej, rozpoczyna się chemioterapię i radioterapię. Z kolei gdy przyczyną są choroby autoimmunologiczne, ze względu na brak możliwości leczenia przyczynowego wdraża się farmakoterapię mającą na celu jak najdłuższe utrzymanie remisji choroby.

W niektórych przypadkach może się okazać konieczne całkowite usunięcie śledziony (zwłaszcza, gdy dojdzie do jej pęknięcia, pierwotnej małopłytkowości immunologicznej bądź samoistnego włóknienia szpiku kostnego). Zabieg nosi nazwę splenektomii i można wykonać go na 2 sposoby – metodą klasyczną lub laparoskopową. Powrót do sprawności po zabiegu trwa do kilku tygodni, w tym czasie należy powstrzymać się od aktywności fizycznej. Bez śledziony można żyć, choć pacjenci zwykle zauważają u siebie osłabioną odporność organizmu.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Lipiński P., Jankowska I., Szymańska E., Rokicki D., Hepato-i splenomegalia w wybranych chorobach metabolicznych-diagnostyka i różnicowanie, Pediatria Polska, 1/2018.
2. Walczyk J., Walas M., Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie śledziony, Journal of Ultrasonography, 13/2013.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.