Pokrzywka

Aktualizacja: 7 czerwca 2022

Pokrzywka to grupa heterogenicznych chorób skóry i tkanki podskórnej, definiowana jako nagłe wystąpienie charakterystycznych swędzących bąbli i zmian skórnych, czemu towarzyszy obrzęk naczynioruchowy. W medycynie wyróżnia się pokrzywkę ostrą (trwającą do 6 tygodni) i przewlekłą (trwającą powyżej 6 tygodni), a podział ten ma duże znaczenie terapeutyczne.

Pokrzywka – przyczyny

Istnieje wiele potencjalnych przyczyn, które mogą doprowadzić do pojawienia się pokrzywki. W przypadku pokrzywek IgE-zależnych wyróżniamy:

• alergeny kontaktowe, np. niektóre metale;
• alergeny pokarmowe, np. białko mleka krowiego czy gluten;
• niektóre leki mogące wywołać reakcje alergiczne;
• infekcje pasożytnicze;
• aeroalergeny, np. pyłki traw i drzew.

Do innych możliwych przyczyn pokrzywki zaliczamy natomiast:

• zapalenie naczyń krwionośnych;
• chłoniaki;
• infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze;
• krioglobulinemię;
• choroby autoimmunologiczne.

Warto wiedzieć, że pokrzywkę może spowodować szereg czynników chemicznych i fizykalnych, takich jak choćby zimna czy gorąca woda, promieniowanie UV czy przebywanie w gorących pomieszczeniach.

Uznaje się, że główną rolę w rozwoju pokrzywki odgrywają komórki tuczne zlokalizowane w skórze. Wielu badaczy twierdzi, że bazofile obecne we krwi obwodowej odpowiadają za opóźnione powstawanie spontanicznych bąbli pokrzywkowych. Podczas degranulacji komórek tucznych następuje uwolnienie wcześniej wytworzonej histaminy wraz z tryptazą i kilkoma cytokinami. Receptory histaminy zlokalizowane w pozakapilarnych naczyniach żylnych i na zakończeniach włókien nerwowych typu C przekazują sygnał odczuwania świądu do ośrodkowego układu nerwowego.

Objawy pokrzywki

Typowy bąbel pokrzywkowy jest uniesiony (cechuje się bowiem obrzękiem górnej części warstwy siateczkowej oraz brodawkowatej) w samym swoim centrum, a także otoczonym rumieniem o zabarwieniu różowym lub jasnoczerwonym. Zmiana jest dobrze odgraniczona i dość twarda. Pojedyncze bąble mają od kilku milimetrów do kilku centymetrów wielkości. Zazwyczaj towarzyszy im nasilony świąd, rzadziej pieczenie. W niektórych przypadkach można zaobserwować samo pojawienie się świądu, bez typowych dla pokrzywki bąbli. Zmiany pojawiają się zazwyczaj w ciągu kilku minut, szybko znikają (w ciągu jednej doby) i nie pozostawiają śladów.

Charakterystycznym objawem, który może współwystępować z bąblami, jest obrzęk naczynioruchowy. Posiada on nagły początek i ustępuje po około 3 dniach.

Rodzaje pokrzywki

W medycynie wyróżnia się wiele rodzajów pokrzywki, jednak najczęściej obowiązuje podział na pokrzywkę:

• spontaniczną – inaczej zwyczajną;
• indukowaną – o przebiegu przewlekłym, a ich przyczyna nie jest znana;
• kontaktową – powstałej wskutek kontaktu skóry lub błony śluzowej z substancją uwalniającą histaminę w mechanizmie immunologicznym i nieimmunologicznym lub wskutek wstrzyknięcia mediatorów naczynioaktywnych.

Pokrzywka – leczenie

Dąży się do leczenia przyczynowego, czyli wyeliminowania czynnika, który wywołał pokrzywkę. W przypadku alergenów należy jak najszybciej je odstawić. Natomiast w przypadku przewlekłych chorób ogólnoustrojowych celem jest uzyskanie ich stabilizacji lub remisji. Ewentualne leki powodujące pokrzywkę także należy odstawić, ewentualnie wymienić na zamienniki z innymi skutkami ubocznymi.

W leczeniu objawowym stosuje się z kolei leki przeciwhistaminowe, rzadziej glikokortykosteroidy, które podaje się jedynie w pokrzywce ostrej celem złagodzenia zaostrzenia choroby. Zabronione jest długotrwałe podawanie sterydów w leczeniu pokrzywki przewlekłej. W szczególnie opornych na leczenie przypadkach pokrzywki przewlekłej dopuszcza się stosowanie cyklosporyny lub też fototerapii. Jako leczenie ostatniego wyboru można rozważyć stosowanie antagonistów TNF bądź suplementację preparatów immunoglobulin.

Współcześnie chętnie stosowaną metodą leczenia objawowego pokrzywki jest przyjmowanie leków przeciwhistaminowych w dawkach aż 4-krotnie przekraczających zalecenia lekarza. Nie należy jednak dokonywać tego na własną rękę. Zawsze konieczna jest konsultacja i opieka lekarska.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Błaszczyk A., Pokrzywka przewlekła – aspekty demograficzne i patogenetyczne, Poznań 2018.
2. Sybilski A., Pokrzywka, Medycyna po Dyplomie, 2018.
3. Rogala B., Pokrzywka przewlekła – trudny problem kliniczny. Co jeszcze można zrobić?, Post Dermatol Alergol, 5/2009.
4. Grattan C., Pokrzywka: patofizjologia i leczenie, Medycyna po Dyplomie, 9/2012.