Plamica polekowa

Aktualizacja: 4 listopada 2022

Plamica polekowa to dolegliwość pojawiająca się u niektórych pacjentów po spożyciu leków. Najczęściej jest efektem dłuższego przyjmowania określonych farmaceutyków, choć równie dobrze może być reakcją organizmu na jednorazowe lub kilkukrotne ich spożycie. Leki te prowadzą do rozwoju stanu zapalnego naczyń krwionośnych, co skutkuje charakterystycznymi zmianami na skórze.

Plamica polekowa – przyczyny

W zdecydowanej większości przypadków plamica polekowa stanowi konsekwencję przyjmowania leków wywierających wpływ na kondycję naczyń krwionośnych i powodujących w ich obrębie zapalenie. Znacznie rzadziej wynika ze zwiększenia przepuszczalności ściany naczyniowej. Lekami, które najczęściej wywołują plamicę polekową, są:

• allopurynol;
• arabinozyd cytozyny;
• atropina;
• barbiturany;
• chinidyna i chinina;
• cymetydyna;
• dizopiramid;
• fenacetyna;
• fenytoina;
• izoniazyd;
• morfina;
• naproksen;
• penicylamina;
• penicyliny;
• sole bizmutu i sole złota;
• sulfonamidy;
• tiouracyl;
• wodzian chloralu;
• związki jodu.

Do plamicy polekowej zalicza się również tę wywoływaną przyjmowaniem glikokortykosteroidów (zarówno w postaci preparatów doustnych, jak i maści). Wybroczyny na wyprostnych powierzchniach przedramion i łatwe powstawanie podbiegnięć krwawych (siniaków) są częstymi objawami długotrwałego nadmiaru glikokortykosteroidów w ustroju, najczęściej jatrogennego (w przewlekłej kortykoterapii ogólnoustrojowej lub długotrwałym miejscowym stosowaniu maści zawierających te związki), oraz w chorobie lub zespole Cushinga.

Plamica polekowa – objawy

Wybroczyny w przebiegu plamicy polekowej pojawiają się na skórze po kilku lub kilkunastu dniach przyjmowania leku i znikają samoistnie w ciągu kilku dni od zaprzestania leczenia. Swoim wyglądem przypominają plamicę małopłytkową – różnej wielkości zmiany skórne, o nieregularnych kształtach i dowolnej lokalizacji, najczęściej pojawiające się na kończynach górnych i kończynach dolnych, a także na tułowiu. Zmiany skórne przybierają barwę od czerwonej, poprzez siwą do intensywnie fioletowej.

W przebiegu plamicy polekowej związanej z nadmiarem glikokortykosteroidów w ustroju zmiany skórne pojawiają się często na wyprostnych powierzchniach kończyn, a ich zabarwienie określa się jako czerwone lub bordowe. Skóra staje się cienka, wiotka i lśniąca. Przyczyną tych zmian jest zaburzenie struktury okołonaczyniowej tkanki łącznej, co stanowi konsekwencję nasilenia reakcji katabolicznych oraz zmniejszania syntezy kolagenu.

Plamica polekowa – diagnostyka

Plamicę polekową najczęściej diagnozuje się na podstawie szczegółowego wywiadu oraz obserwacji ciała pacjenta. Wywiad musi być ukierunkowany przede wszystkim na rodzaj, częstotliwość i dawkowanie przyjmowanych leków (aktualnych oraz w przeszłości) oraz na obecność chorób (u pacjenta oraz w rodzinie). Jako że istnieje wiele chorób dermatologicznych, które mogą dawać podobne objawy, ważna jest diagnostyka różnicowa. Plamica polekowa wiąże się jedynie ze zmianami estetycznymi skóry, które nie dają jednak żadnych innych objawów typu ból czy świąd. Dzięki temu można wykluczyć wiele innych problemów. W dalszej kolejności należy ustalić czy plamica rzeczywiście ma podłoże farmakologiczne, jako że wyróżniamy wiele rodzajów plamicy:

• starcza;
• w przebiegu zakażeń;
• zwykła;
• związana z oparzeniami słonecznymi;
• zakrzepowo-zatorowa;
• i wiele innych.

Plamica polekowa – leczenie

W przypadku plamicy polekowej możliwe jest wdrożenie leczenia przyczynowego. Wystarczy odstawić przyjmowane dotychczas leki, które inicjują pojawianie się wybroczyn. Jeśli to możliwe najlepiej poprosić lekarza o ich zamienniki, które nie wykazują takich skutków ubocznych. W większości przypadków nie jest konieczne wdrożenie specjalistycznego leczenia – odstawienie leków powoduje samoistne zanikanie niepokojących zmian skórnych.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Roszkiewicz J., Lange M., Szczerkowska-Dobosz A., Jasiel-Walikowska E., Alergiczne lub leukocytoklastyczne zapalenie naczyń (vasculitis allergica, vasculitis leukocytoclastica), Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2007.
3. Korbut R., Farmakologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.