Patogeny

Aktualizacja: 27 września 2021

Patogeny to inaczej czynniki chorobotwórcze, które oddziałują negatywnie na zdrowie człowieka. Stanowią bowiem ciała obce wywołujące schorzenie u danego osobnika. Wyróżnia się wiele typów patogenów, mniej lub bardziej groźnych.

Rodzaje patogenów

Podstawowy podział obejmuje patogeny:

• ożywione;
• nieożywione.

Do pierwszej grupy należą bakterie, grzyby, pasożyty i protisty, natomiast do drugiej wirusy i priony. Czynniki nieżywione można dodatkowo podzielić na:

• chemiczne;
• fizyczne.

Chemicznymi są różne substancje toksyczne czy żrące, zaś w skład fizycznych należą m.in. silne pole magnetyczne lub światło lasera. Tutaj warto wspomnieć również o tzw. postulatach Evansa, czyli cechach definiujących patogeny, których związek między gospodarzem jest jednocześnie związkiem przyczynowym dla określonej choroby.

Postulaty Evansa

Zgodnie z ustalonymi kryteriami, związek między patogenem a chorobą jest związkiem przyczynowym, jeśli:

• odpowiedź ze strony organizmu (od intensywności średniej do silnej) następuje w krótkim czasie po narażeniu na patogen;
• odpowiedź organizmu na czynnik chorobotwórczy wzrasta w sytuacjach, gdy występowała ona już wcześniej;
• częściej zachorowaniu poddają się organizmy narażone na dany czynnik, niż te nienarażone;
• wyeliminowanie lub zmniejszenie nasilenia występowania i działania czynnika skutkuje spadkiem zachorowalności.

To jedynie przykładowe kryteria postulatów Evansa. Wciąż są one badane przez specjalistów. Stanowią rozszerzenie postulatów Kocha.

Czy wszystkie bakterie są patogenami?

Omawiając bakterie bytujące w organizmie człowieka nie można wszystkich określać mianem patogenów. Przykładem są korzystnie działające bakterie probiotyczne zasiedlające światło jelit, będące częścią niezwykle pozytywnej mikroflory. Odpowiadają one między innymi za utrzymanie wysokiej odporności, lepsze trawienie, wchłanianie cennych składników odżywczych czy niewielką produkcję witamin z grupy B. Nie wywołują one żadnych chorób, a ich obecność w układzie pokarmowym jest wręcz pożądana.

Jak następuje zarażenie patogenami?

Nie można całkowicie wyeliminować ryzyka zarażenia patogenami. W zależności od określonego czynnika są one bardzo powszechne, mamy z nimi kontakt każdego dnia, a ewentualne zachorowanie zależy m.in. od odporności organizmu i higieny osobistej. Źródłami zakażenia mogą być:

• skażona, niewłaściwie przechowywana żywność i woda;
• kontakt z chorym zwierzęciem lub innym człowiekiem;
• kontakt ze skażonymi odchodami zwierząt;
• unikanie dokładnego mycia warzyw i owoców przed spożyciem ich;
• powietrze, w którym unoszą się zarazki.

Mimo tak częstych źródeł zakażenia na wiele z nich mamy wpływ. Wystarczy zwracać uwagę na to, co jemy, unikać miejsc, w których przebywają chorzy oraz regularnie badać swoje zwierzęta. Oczywiście nie trzeba już wspominać o częstym myciu rąk, szczególnie po wizytach w miejscach publicznych oraz po skorzystaniu z toalety.

Zobacz również: Bakterie oporne na antybiotyki.

Jakie choroby może wywołać patogen?

Choroby wywoływane patogenami to obszerna grupa, której nie można krótki zdefiniować. Inne schorzenia spowodują wirusy, inne bakterie, a jeszcze inne grzyby. Przykładem chorób wirusowych są np.: gorączka Lassa, wirus Zika czy choroba X. Do grona schorzeń bakteryjnych można zaliczyć biegunki lub posocznicę. W zależności od czynnika choroby mogą mieć lżejszy, umiarkowany lub bardzo ciężki przebieg, mogą również być zakaźne dla otoczenia lub też nie. Każda choroba wymaga leczenia.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Jaroszewska E., Pietracha D., Misiewicz A., Patogeny człowieka w żywności pochodzenia roślinnego – wady i zalety zastosowania techniki real-time PCR do ich wykrywania, Postępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego, 1/2014.
2. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
3. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.