Odma opłucnowa

Aktualizacja: 11 lipca 2023

Odma opłucnowa (znana również pod nazwami: odma opłucnej, odma płucna, łac. pneumothorax) to choroba układu oddechowego, której diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz pneumonolog. Polega na zniesieniu ujemnego ciśnienia w jamie lub jamach opłucnej spowodowanego obecnością powietrza, rzadziej innego gazu w jamie klatki piersiowej. Konsekwencją jest zapadnięcie się tkanki płucnej i związane z tym poważne zaburzenia oddychania.

Odma opłucnowa – przyczyny

W zależności od przyczyn wyróżniamy kilka rodzajów odmy opłucnowej:

• pierwotna, czyli idiopatyczna – powietrze gromadzi się w jamie opłucnowej bez konkretnej przyczyny;
• wtórna – stanowi konsekwencję innych chorób;
• pourazowa – wywołana np. raną penetrującą klatkę piersiową czy uszkodzeniem tchawicy;
• spontaniczna – nie ma związku z urazem, najczęściej wynika z pęknięcia pęcherza rozedmowego;
• zamknięta – jednorazowe dostanie się pewnej ilości powietrza do jamy opłucnowej;
• otwarta – stanowi konsekwencję przebicia ściany klatki piersiowej z pozostawieniem otwartej rany łączącej wnętrze klatki piersiowej ze środowiskiem zewnętrznym.

Możliwymi stanami, które przyczyniają się do powstania odmy opłucnowej, są:

• rozległe oparzenia klatki piersiowej;
• bezpośrednie urazy mechaniczne klatki piersiowej, w tym zgniecenia lub złamania żeber;
• pęknięcie jamy gruźliczej;
• błędnie, nieostrożnie wykonane zabiegi chirurgiczne w obrębie klatki piersiowej, np. drenaż ropnia;
• silny kaszel prowadzący do pęknięcia pęcherzy rozedmowych płuc.

Odmę opłucnową należy zawsze zróżnicować z innymi problemami płuc.

Odma opłucnowa – objawy

Każdy człowiek posiada 2 oddzielone od siebie jamy opłucnowe. W związku z tym odma może być jednostronna i prowadzi do zapadnięcia tylko jednego płuca – nie zawsze jest więc istotnym problemem klinicznych. Co więcej – jeżeli odma opłucnowa posiada bardzo małe rozmiary, może samoistnie wchłonąć się już po kilku dniach bez żadnych niepokojących objawów klinicznych. Zdarza się, że pacjenci nawet nie zdają sobie sprawy z jej obecności. U większości pacjentów z odmą opłucnową pojawiają się jednak charakterystyczne objawy kliniczne. Są nimi:

• narastająca duszność;
• ból w klatce piersiowej o charakterze uciskającym;
• bladość skóry;
• nadmierna potliwość ciała;
• osłabienie i zmęczenie organizmu;
• przyspieszenie tętna.

Ból nasila się podczas dźwigania cięższych przedmiotów, kaszlu i wszystkich innych czynności powodujących wzrost ciśnienia wewnątrz organizmu. Pojawienie się powyższych objawów jest pilnym wskazaniem do wezwania karetki pogotowia. Wyjątkowo niepokojącymi objawami, które mogą pojawiać się w przebiegu odmy opłucnowej, są: zasinienie twarzy, uwypuklenie szyjnych naczyń krwionośnych oraz omdlenia.

Diagnostyka odmy opłucnowej

W diagnostyce odmy opłucnowej największe znaczenie mają badania obrazowe – USG wykrywające w klatce piersiowej duże skupiska gazów oraz tomografia komputerowa, jako badanie znacznie bardziej czułe niż RTG klatki piersiowej. Pomocniczo warto wykonać gazometrię i pulsoksymetrię.

Odma opłucnowa – leczenie

Leczenie zależy od stopnia zaawansowania i rozległości odmy opłucnowej. Jeśli jest ona niewielka, terapia polega na leżeniu i odpoczywaniu, przyjmowaniu leków przeciwbólowych oraz indywidualnie dobranych ćwiczeniach oddechowych, prowadzonych przez doświadczonego fizjoterapeutę. Znacznie groźniejszą sytuacją są wszelkie odmy otwarte, wymagające zaopatrzenia rany. Lekarz musi zmienić ją w odmę zamkniętą, zwykle za pomocą specjalnego opatrunku Ashermana. W zależności od rozległości odmy można wykorzystać również następujące metody:

• drenaż jamy opłucnowej – dren ma na celu utrzymywanie stałego ciśnienia wewnątrz ciała;
• leczenie chirurgiczne, najczęściej torakotomię – istnieje możliwość usunięcia opłucnej ściennej wraz ze zrostami;
• nakłucie z aspiracją powietrza – do tej metody istnieje jednak wiele przeciwwskazań, m.in. krwiaki i wysięki.

Rokowania pacjenta zależą od stanu zdrowia pacjenta i rodzaju odmy. Mimo przywrócenia pacjenta do zdrowia w przyszłości należy ponadto zrezygnować z bardzo wysiłkowych aktywności czy przebywania w wysokich górach. Warto także ograniczyć podróże samolotem.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Głowacki J., Pakosiewicz W., Kucewicz E., Miszalski-Jamka K., Karolak W., Przybylski R., Kluczewska E., Diagnostyka odmy opłucnowej jako powikłania u chorych po zabiegach kardiochirurgicznych, Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska, 2/2011.
2. Rokicki M., Rokicki W., Sieroń-Rokicka B., O sposobach leczenia samoistnej pierwotnej (idiopatycznej) odmy opłucnowej, Pneumonologia i Alergologia Polska, 73/2005.
3. Sapierzyński R., Jońska I., Wybrane zagadnienia z patologii płuc i jamy opłucnej: niedodma, rozedma i odma, Życie Weterynaryjne, 10/2014.