Odma opłucnowa

Aktualizacja: 11 lipca 2023

Odma opłucnowa (znana również pod nazwami: odma opłucnej, odma płucna, łac. pneumothorax) to choroba układu oddechowego, której diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz pneumonolog. Polega na zniesieniu ujemnego ciśnienia w jamie lub jamach opłucnej spowodowanego obecnością powietrza, rzadziej innego gazu w jamie klatki piersiowej. Konsekwencją jest zapadnięcie się tkanki płucnej i związane z tym poważne zaburzenia oddychania.

Odma opłucnowa – przyczyny

W zależności od przyczyn wyróżniamy kilka rodzajów odmy opłucnowej:

• pierwotna, czyli idiopatyczna – powietrze gromadzi się w jamie opłucnowej bez konkretnej przyczyny;
• wtórna – stanowi konsekwencję innych chorób;
• pourazowa – wywołana np. raną penetrującą klatkę piersiową czy uszkodzeniem tchawicy;
• spontaniczna – nie ma związku z urazem, najczęściej wynika z pęknięcia pęcherza rozedmowego;
• zamknięta – jednorazowe dostanie się pewnej ilości powietrza do jamy opłucnowej;
• otwarta – stanowi konsekwencję przebicia ściany klatki piersiowej z pozostawieniem otwartej rany łączącej wnętrze klatki piersiowej ze środowiskiem zewnętrznym.

Możliwymi stanami, które przyczyniają się do powstania odmy opłucnowej, są:

• rozległe oparzenia klatki piersiowej;
• bezpośrednie urazy mechaniczne klatki piersiowej, w tym zgniecenia lub złamania żeber;
• pęknięcie jamy gruźliczej;
• błędnie, nieostrożnie wykonane zabiegi chirurgiczne w obrębie klatki piersiowej, np. drenaż ropnia;
• silny kaszel prowadzący do pęknięcia pęcherzy rozedmowych płuc.

Odmę opłucnową należy zawsze zróżnicować z innymi problemami płuc.

Odma opłucnowa – objawy

Każdy człowiek posiada 2 oddzielone od siebie jamy opłucnowe. W związku z tym odma może być jednostronna i prowadzi do zapadnięcia tylko jednego płuca – nie zawsze jest więc istotnym problemem klinicznych. Co więcej – jeżeli odma opłucnowa posiada bardzo małe rozmiary, może samoistnie wchłonąć się już po kilku dniach bez żadnych niepokojących objawów klinicznych. Zdarza się, że pacjenci nawet nie zdają sobie sprawy z jej obecności. U większości pacjentów z odmą opłucnową pojawiają się jednak charakterystyczne objawy kliniczne. Są nimi:

• narastająca duszność;
• ból w klatce piersiowej o charakterze uciskającym;
• bladość skóry;
• nadmierna potliwość ciała;
• osłabienie i zmęczenie organizmu;
• przyspieszenie tętna.

Ból nasila się podczas dźwigania cięższych przedmiotów, kaszlu i wszystkich innych czynności powodujących wzrost ciśnienia wewnątrz organizmu. Pojawienie się powyższych objawów jest pilnym wskazaniem do wezwania karetki pogotowia. Wyjątkowo niepokojącymi objawami, które mogą pojawiać się w przebiegu odmy opłucnowej, są: zasinienie twarzy, uwypuklenie szyjnych naczyń krwionośnych oraz omdlenia.

Diagnostyka odmy opłucnowej

W diagnostyce odmy opłucnowej największe znaczenie mają badania obrazowe – USG wykrywające w klatce piersiowej duże skupiska gazów oraz tomografia komputerowa, jako badanie znacznie bardziej czułe niż RTG klatki piersiowej. Pomocniczo warto wykonać gazometrię i pulsoksymetrię.

Odma opłucnowa – leczenie

Leczenie zależy od stopnia zaawansowania i rozległości odmy opłucnowej. Jeśli jest ona niewielka, terapia polega na leżeniu i odpoczywaniu, przyjmowaniu leków przeciwbólowych oraz indywidualnie dobranych ćwiczeniach oddechowych, prowadzonych przez doświadczonego fizjoterapeutę. Znacznie groźniejszą sytuacją są wszelkie odmy otwarte, wymagające zaopatrzenia rany. Lekarz musi zmienić ją w odmę zamkniętą, zwykle za pomocą specjalnego opatrunku Ashermana. W zależności od rozległości odmy można wykorzystać również następujące metody:

• drenaż jamy opłucnowej – dren ma na celu utrzymywanie stałego ciśnienia wewnątrz ciała;
• leczenie chirurgiczne, najczęściej torakotomię – istnieje możliwość usunięcia opłucnej ściennej wraz ze zrostami;
• nakłucie z aspiracją powietrza – do tej metody istnieje jednak wiele przeciwwskazań, m.in. krwiaki i wysięki.

Rokowania pacjenta zależą od stanu zdrowia pacjenta i rodzaju odmy. Mimo przywrócenia pacjenta do zdrowia w przyszłości należy ponadto zrezygnować z bardzo wysiłkowych aktywności czy przebywania w wysokich górach. Warto także ograniczyć podróże samolotem.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Głowacki J., Pakosiewicz W., Kucewicz E., Miszalski-Jamka K., Karolak W., Przybylski R., Kluczewska E., Diagnostyka odmy opłucnowej jako powikłania u chorych po zabiegach kardiochirurgicznych, Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska, 2/2011.
2. Rokicki M., Rokicki W., Sieroń-Rokicka B., O sposobach leczenia samoistnej pierwotnej (idiopatycznej) odmy opłucnowej, Pneumonologia i Alergologia Polska, 73/2005.
3. Sapierzyński R., Jońska I., Wybrane zagadnienia z patologii płuc i jamy opłucnej: niedodma, rozedma i odma, Życie Weterynaryjne, 10/2014.