Narkolepsja

Aktualizacja: 12 marca 2023

Narkolepsja to rodzaj zaburzenia snu, polegający na nadmiernej senności w ciągu dnia oraz występowaniem objawów dodatkowych, takich jak paraliż przysenny czy omamy. Jest jednym z typów hipersomni i może w znacznym stopniu utrudnić codzienne funkcjonowanie. Przekłada się negatywnie na jakość życia, jednak zawsze warto podjąć się leczenia tego problemu.

Narkolepsja – przyczyny

Na narkolepsję mogą chorować zarówno kobiety, jak i mężczyźni bez względu na wiek. Najczęściej jednak rozpoznaje się ją u osób między 15. a 20. rokiem życia. Problem może występować rodzinnie, a jego przyczyny wciąż pozostają nieznane. Przypuszcza się, że cały mechanizm narkolepsji może mieć podłoże w mutacji genowej, a dokładniej w mutacji genu odpowiadającego za kodowanie antygenu HLA, znajdującego się na chromosomie 6. Czynnikiem inicjującym narkolepsję jest natomiast błędna reakcja układu immunologicznego, np. wskutek reakcji autoimmunologicznej czy toczącej się w ustroju infekcji wirusowej.

Objawy narkolepsji

Podstawowym i najbardziej charakterystycznym objawem narkolepsji jest nadmierna senność, tzw. senność narkoleptyczna. Pacjenci odczuwają ją przez większość czasu w ciągu doby. W związku z tym zasypiają przymusowo nawet kilka lub kilkanaście razy, w różnych okolicznościach. Do zaśnięcia może dojść nawet podczas sytuacji, które w przypadku zdrowych osób nie spowodowałyby takiego stanu, np. podczas rozmowy, kierowania samochodem czy spaceru. Innymi typowymi objawami w przebiegu narkolepsji są:

• katapleksja – napadowe, nagłe zwiotczenie mięśni przy jednoczesnym zachowaniu przytomności i pełnej świadomości. Występuje z różną częstotliwością, najczęściej jednak pod wpływem silnych emocji, np. strachu czy śmiechu;
• paraliż przysenny – nagłe porażenie mięśni;
• omamy przysenne – inaczej halucynacje, które mogą mieć charakter wzrokowy lub słuchowy. Pacjent może myśleć, że śni;
• automatyzmy ruchowe, nieświadome wykonywanie różnych czynności;
• paradoksalne upośledzenie snu nocnego, innego rodzaju zaburzenia snu.

Obraz kliniczny narkolepsji może być różny. Niekiedy obserwuje się impotencję, stany depresyjne, wahania nastroju czy przemijające dwojenie, innym razem zaś pacjent zmaga się z pieczeniem oczu, mroczkami przed oczami, migrenami oraz zaburzeniami odżywiania.

Narkolepsja – diagnostyka

Nie należy mylić narkolepsji z nadmierną sennością w przebiegu chorób ogólnoustrojowych lub ich leczenia. Przykładowo, pacjenci zmagający się z nowotworem w trakcie radioterapii i chemioterapii również będą odczuwać senność i przymusową konieczność zapadnięcia w sen, nie jest to jednak narkolepsja. Jeśli podejrzewamy narkolepsję należy wykonać badania obrazowe oraz badanie moczu i krwi, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny. Następnie wskazane jest badanie rezonansem magnetycznym mózgowia oraz polisomnografia. Diagnostyką i leczeniem narkolepsji najczęściej zajmuje się lekarz neurolog.

Narkolepsję należy zróżnicować z depresją, hipersomnią idiopatyczną, bezdechem śródsennym, przewlekłym zmęczeniem oraz przedawkowaniem lub odstawieniem niektórych leków.

Narkolepsja – leczenie

Podstawą leczenia narkolepsji jest farmakoterapia. W przypadku nadmiernej senności pacjentowi podaje się leki takie jak selegilina czy modafinil, zaś w przebiegu katapleksji – trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, GHB lub fluoksetynę. Terapię farmakologiczną wspomaga się również leczeniem psychoterapeutycznym, a najwyższą skuteczność obserwuje się przy zastosowaniu terapii behawioralnej. Pacjenci z narkolepsją muszą zmodyfikować styl życia, szczególnie związany z higieną snu. Zaleca się między innymi:

• unikanie wykonywania monotonnych czynności, które mogą nasilać senność;
• ograniczanie sytuacji odczuwania bardzo silnych emocji, które mogą wywoływać katapleksję;
• planowanie 2-3 krótkich drzemek w ciągu dnia, w momentach, w których jest to możliwe (aby sen nie zaskoczył pacjenta w innych, mniej sprzyjających okolicznościach);
• regularną aktywność fizyczną, najlepiej na świeżym powietrzu i o dynamicznym charakterze.

O swoim problemie warto poinformować najbliższą rodzinę oraz nauczycieli (w przypadku dzieci i młodzieży) lub pracodawców (w przypadku osób dorosłych).

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szelenberger W., Hipersomnie pochodzenia ośrodkowego, Pneumonologia i Alergologia Polska, 1/2007.
2. Nowak W., Nowak P., Nowak E., Szmatoła S., Narkolepsja a migrena, Studia Medyczne Akademii Świętokrzyskiej, 3/2006.
3. Skalski M., Zaburzenia snu i czuwania, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2022.