Lunatykowanie to potoczna nazwa stosowana w odniesieniu do sennowłóctwa, somnambulizmu (od łac. somnus – sen i ambulus – chodzący). Manifestuje się występowaniem różnego rodzaju form aktywności ruchowej w trakcie trwania snu głębokiego, określanego snem wolnofalowym (faza NREM). Innymi słowy, osoby zmagające się z lunatyzmem w trakcie snu wstają z łóżka lub wykonują różne czynności, których nie pamiętają po przebudzeniu się.
Spis treści
Lunatykowanie – przyczyny
Szacuje się, że somnambulizm dotyczy nawet do 5% całej populacji bez względu na wiek. Najczęściej chorują dzieci (nawet co 5. dziecko przynajmniej raz w życiu doświadczyło epizodu lunatykowania), a szczyt zachorowań przypada na 11.-12. rok życia. Mimo licznych badań i realnego zaciekawienia naukowców tym tematem przyczyny somnambulizmu nie są znane.
Uważa się, że pewien wpływ na lunatykowanie mają predyspozycje genetyczne. Dzieje się tak, ponieważ zaobserwowano obecność specyficznych alleli HLA-DQB1 u osób chorych. Także zaburzenia oddychania mogą wpływać na omawianą dolegliwość. Udowodniono, że bezdech senny, przewlekłe choroby układu oddechowego czy inne problemy tej natury zwiększają ryzyko epizodów lunatykowania. Wskazuje to więc na fakt, że somnambulizm może wiązać się z niedostatecznym dotlenieniem mózgu.
Lunatykowanie – czynniki ryzyka
Wyróżniamy czynniki ryzyka, które inicjują występowanie epizodów somnambulizmu. Najczęściej wymienia się:
- hałas w nocy i narażenie na różne źródła światła, np. z ulicy;
- deprywację snu;
- nagłą zmianę otoczenia, np. spanie w podróży lub w obcym miejscu;
- przewlekły lub bardzo silny stres;
- skrajne zmęczenie;
- gorączkę;
- przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza nasennych lub przeciwdepresyjnych;
- stosowanie używek, zwłaszcza narkotyków.
Lunatyzm może występować z innymi chorobami i schorzeniami, m.in. zespołem Tourette’a czy migrenami.
Lunatykowanie – objawy
Charakterystycznymi cechami somnambulizmu są przede wszystkim:
- powtarzające się epizody wstawania z łóżka, zazwyczaj mające miejsce w trakcie pierwszej z trzech części snu nocnego;
- chodzenie w pobliżu przez kilka lub kilkadziesiąt minut (zwykle maksymalnie pół godziny);
- zastygły wyraz twarzy podczas epizodu lunatykowania;
- względny brak reakcji wobec prób wywarcia z zewnątrz wpływu na zachowanie osoby – próba wybudzenia takiej osoby nie jest łatwa i może mieć niekorzystne konsekwencje dla pacjenta;
- całkowita niepamięć wsteczna w odniesieniu do wydarzeń, które miały miejsce w czasie epizodu lunatykowania;
- brak potwierdzonego organicznego zaburzenia psychicznego, np. w postaci otępienia czy padaczki.
Powyższe objawy są jednocześnie kryteriami diagnostycznymi. Diagnozując lunatyzm należy wykonać:
- badania krwi;
- badanie moczu;
- badanie obrazowe (np. tomografię komputerową) mózgu.
Dzięki temu można wykluczyć inne możliwe przyczyny zachowań pacjenta. Epizod somnambulizmu pojawia się około 60-120 minut po zaśnięciu, przeważnie tylko 1 raz w ciągu całej nocy. Częstotliwość ich występowania jest zmienna – od kilku razy na tydzień do kilku razy na rok. Podczas lunatykowania z taką osobą można nawiązać prosty kontakt słowny, jednak jej odpowiedzi są powierzchowne lub pozbawione sensu. Dominuje wstawanie z łóżka oraz chodzenie po mieszkaniu.
Zdarzają się przypadki, że pacjenci krzyczą, przeklinają bądź wypowiadają niezrozumiałe dźwięki. Agresja związana ze snem dotyczy około 2% epizodów somnambulizmu. Bardzo często chorzy sami potrafią niezauważenie wrócić do łóżka i ponownie zasnąć, po czym śpią aż do rana bez kolejnych epizodów lunatykowania.
Sposoby na lunatykowanie
Leczenie somnambulizmu jest długotrwałe i opiera się na farmakoterapii oraz psychoterapii. W tym czasie pacjenci wraz z osobami bliskimi (z którymi mieszkają) powinni zadbać o wysoką jakość i higienę snu. Konieczne jest usunięcie niebezpiecznych przedmiotów z zasięgu ręki, zabezpieczenie ostrych krawędzi oraz posprzątanie mieszkania tak, aby nic nie znajdowało się na podłodze. W innym razie osoba lunatykująca mogłaby przewrócić się i zrobić sobie krzywdę. Należy również pamiętać, aby nigdy nie wybudzać osoby lunatykującej. Wystarczy delikatnie i bez słowa odprowadzić ją z powrotem do łóżka.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Waś A., Janowski K., Jelińska A., Somnambulizm. Obraz kliniczny i terapia, Roczniki Psychologiczne, 1/2010.
- Fliciński J., Steinborn B., Somnambulim u dzieci, Neurologia Dziecięca, 20/2011.
- Gąsior M., Wichniak A., Somnambulizm w świetle odpowiedzialności karnej, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 73/2019.
Zostaw komentarz