Legionella pneumophila

Aktualizacja: 26 sierpnia 2023

Legionella pneumophila to wewnątrzkomórkowy patogen, odpowiedzialny za wywoływanie tzw. choroby legionistów. Są bakteriami rozpowszechnionymi w otaczającym nas środowisku i choć sporadycznie, wywołują przypadki ostrego zapalenia płuc, co może przybrać formę epidemii. Co warto wiedzieć o tych bakteriach?

Legionella pneumophila – charakterystyka

Omawiane bakterie bytują w wodach słodkich, w sztucznych i naturalnych zbiornikach szczególnie w tych zawierających muł denny oraz w gorących źródłach leczniczych. Możemy je również spotkać w wilgotnej glebie, na paprociach, mchach i porostach. Często pasożytują we wnętrzu jednokomórkowych pierwotniaków. Uważa się wręcz, że dokonały udanej kolonizacji komunalnych sieci wodociągowych. Optymalna temperatura do wzrostu i rozwoju tych patogenów waha się między 25-43 stopnie C, mimo tego pałeczki te mogą przeżywać nawet w temperaturze do 60 stopni C. W obrębie gatunku Legionella pneumophila wyróżniono 15 grup serologicznych.

L. pneumophila mnożą się głównie w makrofagach pęcherzyków płucnych, monocytach krążenia obwodowego oraz w komórkach nabłonkowych pęcherzyków płucnych.

Zakażenie bakteriami Legionella pneumophila

Do zakażenia bakteriami Legionella pneumophila dochodzi wskutek spożycia zakażonej wody lub przedostania się jej przypadkowo do jamy ustnej, np. podczas pływania. Konsekwencją jest choroba zwana legionelozą. Dotychczas nie stwierdzono przypadków przekazywania legionelozy między ludźmi, dlatego działania zapobiegawcze są ukierunkowanie głównie na eliminację pałeczek Legionella ze zbiorników wodnych i systemów wodociągowych. Istnieje kilka metod dezynfekcji instalacji wodnej w budynkach. Można ją przeprowadzić metodami fizycznymi (termiczna, promieniowanie UV, filtracja) lub chemicznymi (dwutlenek chloru, chlor gazowy, podchloryna sodu, jony srebra i miedzi).

Choroba zazwyczaj przebiega w postaci ostrego zapalenia płuc, a czas inkubacji bakterii wynosi około 2-10 dni. WHO wyodrębniło kilka czynników ryzyka legionelozy, a najważniejszymi są: wiek powyżej 50 lat, palenie papierosów, alkoholizm oraz płeć męska.

Legioneloza – objawy

Charakterystycznymi objawami klinicznymi infekcji bakteriami Legionella pneumophila są:

• osłabienie;
• suchy kaszel;
• wysoka gorączka;
• bóle głowy;
• bóle mięśni;
• bóle stawów;
• zaburzenia oddychania;
• zaburzeń czynności nerek (proteinuria, azotemia, hematuria);
• zaburzenia czynności jelit (biegunka, nudności i wymioty);
• niewydolność wątroby;
• zaburzeń w ośrodkowym układzie nerwowym (zaburzenia świadomości, dezorientacja i majaczenie);
• zapalenia osierdzia.

U pacjentów z obniżoną odpornością podczas zakażenia pałeczkami L. pneumophila mogą się rozwinąć ropnie płuca, ropniaki lub przetoki oskrzelowe.

Legioneloza – diagnostyka

Bakterie można zidentyfikować w plwocinie, aspiracie z tchawicy, płynie opłucnowym, tkance płucnej lub krwi, dlatego złotym standardem diagnostyki są badania bakteriologiczne z wykorzystaniem wydzielin pacjenta. Obraz RTG jest natomiast podobny do obrazu obserwowanego w innych przypadkach zapalenia płuc.

Legioneloza – leczenie

Pacjenci z chorobą legionistów wymagają szybkiej interwencji medycznej. Obecnie antybiotykami z wyboru w leczeniu legionelozy są makrolidy nowej generacji, takie jak klarytromycyna czy azytromycyna. Skuteczność wykazują także preparaty z grupy fluorochinolonów, np. lewofloksacyna i ciprofloksacyna. Należy mieć na uwadze, że antybiotyki beta-laktamowe są nieskuteczne w leczeniu zakażeń Legionella pneumophila.

Czy bakteria Legionella pneumophila jest groźna?

Według Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) w przypadku do 10% osób chorych legioneloza może być śmiertelna. Jednak nie każda osoba narażona na kontakt z tymi patogenami zachoruje. Ponownie należy zwrócić uwagę na czynniki ryzyka wymienione wcześniej. Rokowania zależą od wielu czynników. Należy uznać, że legioneloza jest chorobą potencjalnie śmiertelną, jednak wczesne podjęcie prawidłowego leczenia daje dobre rokowania.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Stypułkowska-Misiurewicz H., Krogulska B., Pancer K., Matuszewska R., Legionella sp. – laboratoryjne rozpoznawanie zakażeń u ludzi i wykrywanie w środowisku wodnym, Roczniki PZH, 1/2001.
2. Palusińska-Szysz M., Cendrowska-Pinkosz M., Występowanie i chorobotwórczość bakterii z rodziny Legionellaceae, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 62/2008.
3. Placzyńska M., Milart J., Żylak A., Rustecka A., Jung A., Zakażenia pałeczkami Legionella pneumophila – opis przypadku, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 7/2011.
4. Rokosz N., Rastawicki W., Zasada A., Baczewska-Rej M., Mikrobiologiczna diagnostyka zakażeń układu oddechowego wywoływanych przez pałeczki Legionella pneumophila, Pneumonol. Alergol. Pol. 78/2010.
5. Kołodyński J., Jankowski S., Legionella pneumophila * epidemiologia i chorobotwórczość, Adv Clin Exp Med, 13/2004.