Jaskra

Aktualizacja: 4 lipca 2022

Jaskra to grupa chorób oczu obejmująca wiele różnych schorzeń, których wspólnymi cechami są: zanik nerwu wzrokowego, typowe zmiany w tarczy nerwu wzrokowego i charakterystyczne ubytki w polu widzenia. Jaskrę uznaje się za drugą co do częstości przyczyną ślepoty na świecie, przy czym zalicza się ją do grupy chorób cywilizacyjnych.

Z czego wynika jaskra?

Jaskra nabyta powstaję wskutek uszkodzenia nerwu wzrokowego, czego manifestacją są ubytki w polu widzenia oraz zmiany w obrębie tarczy nerwu wzrokowego. Przyczyną tego uszkodzenia jest utrata komórek zwojowych siatkówki w rezultacie ich apoptozy.

Za główny czynnik rozwoju choroby uznaje się zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe. Nie jest to jednak warunkiem, ponieważ w niektórych przypadkach jaskra rozwija się u osób z prawidłowymi wynikami tych badań.

Ponadto wyróżnia się jeszcze jaskrę wrodzoną. Występuje ona u dzieci od momentu urodzenia do około 2. roku życia (według niektórych źródeł nawet do 4. roku życia). Ta postać ulega jednak samoistnej, spontanicznej stabilizacji, której towarzyszy normalizacja ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Jak objawia się jaskra?

Istotą jaskry jest stopniowy, zwykle powolny zanik nerwu wzrokowego, a co się z tym wiąże – ślepota. Mimo, że jest to choroba groźna, bardzo często przez długi czas przebiega bezobjawowo, a wykrywana jest podczas regularnych badań kontrolnych. Wyróżnia się jednak objawy wskazujące na rozwój jaskry i są to między innymi:

• światłowstręt;
• łzawienie oczu bez uchwytnej przyczyny;
• trudności z przystosowaniem wzroku po przejściu z jasnego pomieszczenia do ciemnego;
• dolegliwości bólowe oka;
• uczucie ciśnienia w oku;
• nudności i wymioty;
• pogorszenie widzenia;
• pojawianie się mroczków podczas spoglądania na źródło światła;
• tak zwane widzenie tunelowe (zawężenie pola widzenia utrudniające patrzenie).

W związku z faktem, że ilość włókien nerwowych i komórek nerwowych w oku jest ogromna, jaskra często pozostaje przez długi czas niezauważona. Wszystkie wymienione wyżej objawy należy jednak szybko skonsultować z lekarzem okulistą, ponieważ wczesne rozpoznanie jaskry rokuje znacznie lepiej.

Zobacz również: Kurza ślepota.

Diagnostyka jaskry

Diagnostyka omawianej choroby obejmuje wykonanie szeregu badań, w tym:

• dna oka;
• pola widzenia;
• gonioskopii;
• ciśnienia wewnątrzgałkowego;
• pachymetrii;
• badań obrazowych.

Ze wszystkich badań diagnostycznych najistotniejsza jest ocena tarczy nerwu wzrokowego, pola widzenia oraz pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Dodatkowo, ocenę pola widzenia u pacjenta z nowo rozpoznaną jaskrą należy wykonywać regularnie 3 razy w roku przez najbliższe 2 lata.

Leczenie jaskry

Podstawą leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Im bardziej zaawansowana choroba, tym radykalniejsze podejmuje się kroki. To istotne z tego względu, że obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego o 25% w stosunku do wartości podstawowej redukuje ryzyko progresji aż o połowę. Dodatkowo ryzyko spada o 10% z każdym spadkiem ciśnienia o 1 mmHg. W związku z tym głównym elementem terapii jest odpowiednio dobrana farmakoterapia.

W związku z faktem, że do rozwoju choroby w dużej mierze przyczynia się stres oksydacyjny, coraz więcej uwagi przykłada się do leczenia dietą. Dobre rezultaty daje przyjmowanie melatoniny i aminoguanidyny. Dodatkowo warto spożywać sporą ilość związków antyoksydacyjnych – witaminy C (np. acerola), witaminy E (np. orzechy), flawonoidy (np. spirulinę), koenzym Q10.

Ponadto w ostatnim czasie na rynku pojawiły się – jako składnik farmakoterapii jaskry, obok leków obniżających ciśnienie śródgałkowe – krople do oczu zawierające citikolinę. Neuroprotekcyjny charakter tej substancji nie został jeszcze do końca poznany, jednak jej stosowanie daje bardzo dobre rezultaty nie tylko u pacjentów z jaskrą, ale również z neuropatią niedokrwienną.

Bibliografia

1. Mulak M., Podstawy diagnostyki i leczenia jaskry według czwartej edycji zaleceń Europejskiego Towarzystwa Jaskrowego, Ophtha Therapy, 3/2014.
2. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
3. Górska M., Terelak-Borys B., Pietruszyńska M., Grabska-Liberek I., Farmakoterapia jaskry na przełomie XX i XXI wieku – osiągnięcia i nowe możliwości, Postępy Nauk Medycznych, 3/2017.
4. Matusiak D., Objawy i trudności diagnostyczne jaskry pierwotnej wrodzonej, Ophtha Therapy, 3/2015.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...