Insulinooporność

Aktualizacja: 15 września 2022

Insulinooporność jest stanem zmniejszonej wrażliwości organizmu na działanie insuliny – hormonu odpowiadającego za regulację poziomu cukru we krwi. Insulinooporność to nie choroba, lecz dolegliwość przyczyniająca się do rozwoju cukrzycy typu 2. Wchodzi w skład zespołu metabolicznego.

Co to jest insulinooporność?

Insulinooporność to stan nieprawidłowej reakcji tkanek organizmu, zwłaszcza wątroby, mięśni i tkanki tłuszczowej, na działanie insuliny. Cechuje się prawidłowym bądź podwyższonym stężeniem insuliny we krwi. W medycynie wyróżnia się 2 rodzaje insulinooporności:

• wątrobową;
• obwodową.

Omawiając temat insulinooporności warto wiedzieć, jakie funkcje w organizmie człowieka pełni insulina. Insulina reguluje w organizmie szybkość zużywania glukozy przez tkanki, ponieważ umożliwia magazynowanie glikogenu w wątrobie i tkance mięśniowej. Dodatkowo bierze udział w przetwarzaniu węglowodanów w tłuszcze, wzmaga biosyntezę białek oraz przyspiesza transport aminokwasów. Brak lub niedobór tego hormonu powoduje zwiększenie się we krwi poziomu glukozy.

Insulinooporność jest niebezpiecznym stanem, ponieważ może powodować rozwój cukrzycy typu 2. Dodatkowo wiąże się z szeregiem objawów, takich jak np. nadciśnienie tętnicze, przewlekłe zmęczenie, apatia, problemy skórne oraz wzrost masy ciała i tkanki tłuszczowej.

Przyczyny insulinooporności

Do głównych przyczyn rozwoju insulinooporności zalicza się:

• nadwagę i otyłość;
• złe nawyki żywieniowe, w tym nadmierne spożywanie cukrów prostych i produktów wysokokalorycznych;
• endokrynopatie, np. zespół Cushinga;
• akromegalię;
• nadczynność tarczycy lub pierwotną nadczynność przytarczyc;
• guzy chromochłonne.

Coraz częściej sprawdza się wpływ czynników środowiska na rozwój insulinooporności. Niektóre czynniki stymulują bowiem wydzielanie insuliny, której nadmiar może indukować omawianą dolegliwość.

Do istotnych czynników ryzyka rozwoju insulinooporności zalicza się między innymi: palenie papierosów, spożywanie alkoholu, przewlekły stres, brak aktywności fizycznej czy częste spożywanie kofeiny. Z tego względu insulinooporność zalicza się do schorzeń cywilizacyjnych, czyli związanych ze współczesnym trybem życia. Można zatem podsumować, że odpowiedni styl życia jest w stanie zapobiec insulinooporności w wielu przypadkach, również u osób z predyspozycjami.

Ocena wrażliwości na insulinę

Złotym standardem oceny wrażliwości na insulinę jest obliczanie zużycia tkankowego glukozy metodą klamry metabolicznej. Badanie metodą euglikemicznej hiperinsulinemicznej klamry metabolicznej polega na wlewie insuliny, utrzymującym jej stężenie w surowicy na poziomie około 100 mj .m./l, oraz wlewie glukozy, zapewniającym określoną glikemię (np. 80 mg/dl). Dzięki egzogennej hiperinsulinemii uzyskuje się całkowite zablokowanie wytwarzania insuliny przez trzustkę i glukozy przez wątrobę. W tych warunkach podana ilość glukozy odzwierciedla jej tkankowe zużycie, czyli pośrednio wrażliwość tkanek na insulinę. Im mniejsza dawka glukozy jest potrzebna do utrzymania euglikemii, tym większa insulinooporność. Badanie to wykorzystuje się w rozpoznawaniu zespołu metabolicznego oraz do oceny udziału insulinooporności w patogenezie cukrzycy.

Uznaje się, że prawidłowe stężenie insuliny na czczo znajduje się w przedziale 3-17 mIU/l. Do badania wykorzystuje się krew pacjenta.

Insulinooporność – jak leczyć

Celem leczenia omawianego stanu jest zarówno zmniejszanie insulinooporności, jak i ochrona komórek trzustki. Uznaje się, że odpowiednia dieta oraz regularna aktywność fizyczna są w stanie zmniejszać objawy insulinooporności oraz nawet całkowicie jej zapobiegać. Zaleca się wprowadzenie diety o niskim indeksie glikemicznym oraz umiarkowaną aktywność ruchową 5 razy w tygodniu po 30 minut. Jednocześnie należy pamiętać o unikaniu wszystkich czynników ryzyka wymienionych wyżej.

W niektórych przypadkach konieczne jest wprowadzenie farmakoterapii. Leki zawsze dobierane są indywidualnie do pacjenta. Przykładem często stosowanego leku jest metformina, która nie tylko obniża insulinooporność, ale również spowalnia progresję cukrzycy typu 2.

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Matulewicz N., Karczewska-Kupczewska M., Insulinooporność a przewlekła reakcja zapalna, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 70/2016.
3. Suliburska J., Kuśnierek J., Czynniki żywieniowe i pozażywieniowe w rozwoju insulinooporności, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 3/2010.
4. Napiórkowska L., Franek E., Insulinooporność a stan przedcukrzycowy, Postępy Nauk Medycznych, 2/2017.

Spirulina + Żelazo - naturalne wsparcie krwi
Naturalny produkt Spirulina + żelazo od bioalgi jest czysto roślinnym źródłem żelaza, wyprodukowanym wyłącznie przez Matkę Naturę. Jego biodostępność jest dzięki temu na wysokim poziomie co pozwala m.in. na uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka ...
Zobacz tutaj ...