Infekcje dróg oddechowych u dzieci

Infekcje dróg oddechowych u dzieci zawsze powinny być uznawane za poważny problem zdrowotny. Jeśli nie będą odpowiednio leczone, mogą nawet stanowić zagrożenie życia (w zależności od czynnika sprawczego oraz zaawansowania przebiegu). Diagnostyką i leczeniem takich infekcji oddechowych młodej grupie pacjentów zajmuje się najczęściej pediatra.

Infekcje dróg oddechowych u dzieci – przyczyny i rodzaje

Do grona infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych u dziecka zaliczyć można przede wszystkim:

• ostre zapalenie gardła;
• ostre zapalenie migdałków podniebiennych;
• zapalenie ucha środkowego (które pośrednio wpływa na górne drogi oddechowe);
• ostre zapalenie krtani;
• podgłośniowe zapalenie krtani;
• zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli;
• zapalenie nagłośni;
• zapalenie płuc.

Większość z wyżej wymienionych chorób może mieć dodatkowo swoje podtypy. Przykładowo zapalenie płuc może być ostre, podostre, przewlekłe, zachłystowe bądź śródmiąższowe. Wszystkie te problemy mogą być wywołane bakteriami lub wirusami, rzadziej grzybami bądź pasożytami. W przypadku dzieci, infekcje układu oddechowego obserwuje się w praktyce lekarskiej przez cały rok, ze szczególnym nasileniem w okresie wczesnowiosennym oraz jesienno-zimowym. Ostre zapalenie błony śluzowej nosa stanowi najczęściej występującą postać zapalenia błony śluzowej górnych dróg oddechowych.

Zobacz również: Zapalenie górnych dróg oddechowych.

Ciekawostką jest, że przedszkolaki mogą chorować 8 razy rocznie, a norma infekcji dla dzieci chodzących do żłobka to według różnych źródeł nawet 12-14 w roku. Infekcje układu oddechowego (zarówno wirusowe, jak i bakteryjne) przeważnie mają tendencję do przechodzenia na inne dzieci, są więc chorobami zakaźnymi.

Do najczęstszych patogenów wirusowych należą:

• rinowirus;
• koronawirus;
• adenowirus;
• wirus paragrypy;
• wirus grypy;
• wirus syncytialny;
• enterowirus.

Z kolei w przypadku zakażeń bakteryjnych czynnikami etiologicznymi są głównie:

• Streptococcus pneumoniae (Dwoinka zapalenia płuc);
• Haemophilus influenzae (Pałeczka grypy);
• Moraxella catarrhalis;
• Streptococcus pyogenes (paciorkowiec beta-hemolizujący).

Infekcje dróg oddechowych u dzieci – objawy

Obraz kliniczny infekcji dróg oddechowych u dzieci może być różny. Najczęściej obserwuje się:

• ból gardła, chrypkę, zmianę zabarwienia głosu;
• duszności, trudności w oddychaniu;
• kaszel mokry lub suchy;
• osłabienie i senność, zmęczenie;
• katar utrudniający oddychanie i zatykający zatoki.

Infekcjom układu oddechowego może towarzyszyć gorączka. Jeśli nie przekracza ona 38,5 stopni C, zazwyczaj wskazuje na infekcję wirusową, zaś ta powyżej 39 stopni na infekcję bakteryjną.

Infekcje dróg oddechowych u dzieci – leczenie

Jednym z kluczowych aspektów terapii objawowej w przebiegu infekcji dróg oddechowych u dzieci jest usuwanie wydzieliny z ich światła. Jeśli jest ona płynna i znajduje się tylko w nosie i gardle, wystarczy ją wydmuchiwać, odkasływać lub odsysać tak często jak to konieczne, aby zapobiec spływaniu do płuc. Jednakże proces usuwania gęstej, zalegającej wydzieliny polega na rozluźnieniu jej, odklepaniu, przesunięciu do gardła i odkrztuszeniu lub odessaniu. Nierzadko wcześniej powinno się podać dziecku leki rozrzedzające wydzielinę nawet 2-3 razy dziennie, ale najpóźniej o godzinie 17, aby przybrała ona odpowiednią konsystencję, możliwą do usunięcia.

Po podaniu leku dziecko układa się w pozycji drenażowej, aby miednica znajdowała się nieco wyżej niż głowa. Przy zmianach zapalnych umiejscowionych jedynie w górnych płatach płuc najwłaściwsza jest pozycja siedząca lub półsiedząca. Dodatkowo należy zadbać o wzmacnianie odporności dziecka poprzez odpoczynek, zdrową i zbilansowaną dietę, sen i suplementację. Konieczne jest wysokie nawodnienie organizmu na poziomie co najmniej 1,5 l wody dziennie.

Przede wszystkim jednak nie należy zapominać o leczeniu przyczynowym infekcji. Jeśli jest ona wywołana bakteriami, wykonuje się posiew z dróg oddechowych i dobiera antybiotyki. Natomiast przy infekcjach wirusowych niezbędne mogą się okazać właściwe leki przeciwwirusowe.

Profilaktyka infekcji dróg oddechowych u dzieci

Poniższe działania można uznać zarówno za profilaktyczne, jak i wspomagające leczenie infekcji dróg oddechowych u dzieci:

• odpowiednia ilość snu;
• regularny, umiarkowany wysiłek fizyczny;
• karmienie piersią powyżej 6 miesięcy, co bardzo dobrze buduje odporność;
• brak ekspozycji na dym tytoniowy oraz zanieczyszczenie powietrza;
• prawidłowa dieta i związana z nią prawidłowa masa ciała;
• unikanie stresu;
• odpowiednie warunki mieszkaniowe;
• kompletny kalendarz szczepień.

Jedną z najlepiej udowodnionych metod skutecznej stymulacji swoistej odporności są szczepienia ochronne. Dodatkowo ostatnimi czasy coraz częściej podkreśla się rolę suplementacji witaminy D oraz kwasów tłuszczowych Omega 3 już u najmłodszych.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczukocka-Zych A., Makowska M., Profilaktyka i leczenie nawracających infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci, Pediatria po Dyplomie, 4/2018.
2. Woźniak M., Woźniak K., Doniec Z., Nawracające zakażenia układu oddechowego u dzieci, Lekarz POZ, 1/2015.
3. Zieliński R., Zakrzewska A., Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci — podział morfologiczny, diagnostyka i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 5, 366–371.