Hiponatremia

Aktualizacja: 21 lipca 2021

Hiponatremia to zmniejszenie stężenia sodu w surowicy poniżej 135 mmol/l. Stanowi zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej o istotnym znaczeniu klinicznym. U pacjentów leczonych na oddziałach intensywnej terapii hiponatremię rozpoznaje się u około 30%. W grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim kobiety oraz osoby starsze.

Przyczyny hiponatremii

Najczęstszą przyczyną hiponatriemii jest podawanie płynów bezelektrolitowych lub hipotonicznych chorym ze znacznym upośledzeniem wydalania wody przez nerki (wskutek wzmożonego wydzielania wazopresyny). Uwzględniając efektywną molalność osocza, wyróżnia się hiponatremię hipermolalną, izomolalną i hipomolalną. Hiponatremia hipermolalna może być spowodowana:

• dużą hiperglikemią – wzrost glikemii o każde 5,5 mmol/l zmniejsza natriemię o 1,5 mmol/l;
• przetoczeniem mannitolu.

Hiponatremia izomolalna może być spowodowana:

• obecnością kationów innych niż sód;
• znaczną hiperkaliemią, hipermagnezemią lub hiperkalcemią;
• dużym stężeniem aminokwasów kationowych;
• hiponatremią rzekomą;
• przenikaniem do krwi izotonicznego roztworu mannitolu, sorbitolu lub glicyny stosowanego przy przezcewkowej resekcji gruczolaka stercza.

Z kolei hiponatremia hipomolalna może być spowodowana:

• nadmierną retencją wody u chorych z SIADH (zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny);
• podażą płynów bezelektrolitowych u chorych z upośledzoną czynnością wydalniczą nerek.

Oczywiście nie należy zapominać o pozostałych czynnikach ryzyka, w tym przyjmowaniu niektórych leków, niedoczynności tarczycy lub kory nadnerczy, przewlekłych biegunkach i wymiotach bądź nadmiernej potliwości ciała.

Jak objawia się hiponatremia?

Objawy hiponatremii zależą od nasilenia i szybkości zmniejszania się stężenia sodu w osoczu, obrzęku mózgu oraz od kierunku i wielkości zmian wolemii. W efekcie, jeżeli stężenie sodu wynosi poniżej 120 mmol/l, to najczęściej występują:

• ból głowy;
• ogólne złe samopoczucie;
• splątanie;
• nudności i wymioty;
• zaburzenia orientacji, którym mogą towarzyszyć drgawki, i śpiączka.

Hiponatremię powstałą w czasie krótszym niż 48 godzin definiuje się jako ostrą, dłuższym niż 48 godzin – jako przewlekłą. Hiponatremia przebiegająca bezobjawowo jest hiponatremią przewlekłą.

Hiponatremia – leczenie

Postępowanie zależy od:

• nasilenia hiponatremii;
• czasu trwania hiponatremii;
• obrazu klinicznego – występowania objawów hipowolemii lub neurologicznych;
• zagrożenia powikłaniami neurologicznymi.

Każda hiponatremia objawowa (czyli przebiegająca z obrzękiem mózgu) wymaga intensywnego leczenia nawet wtedy, kiedy stężenie sodu jest tylko umiarkowanie zmniejszone (125-130 mmol/l). Hiponatremia bez objawów klinicznych wymaga powolnego zwiększania stężenia sodu do 125 mmol/l, a jeżeli wynosi ono 125-130 mmol/l – leczenie należy rozpocząć od ograniczenia podaży wody.

Przede wszystkim należy dążyć do usunięcia przyczyny hiponatremii (jeśli jest to możliwe) i korygować współwystępujące zaburzenia gospodarki potasowej, magnezowej, wapniowo-fosforanowej oraz równowagi kwasowo-zasadowej. Jednakże hiponatremia bezobjawowa nie wymaga agresywnego postępowania. Dodatkowo, im dłuższy jest okres powstawania hiponatremii, tym dłuższy powinien być czas jej korygowania. Przewlekłą hiponatremię, której towarzyszą tylko dyskretne objawy neurologiczne, należy korygować bardzo wolno.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Chojnacka M., Święcicki Ł., Zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny spowodowany przez wenlafaksynę – opis przypadku, Psychiatria Polska, 6/2011.
3. Ciechanowski K., Hipo- i hipernatremia – przyczyny i zasady terapii, Forum Nefrologiczne, 4/2011.
4. Czerwieńska B., Bartmańska M., Hiponatremia u pacjentów dializowanych otrzewnowo w kontekście nowych zaleceń w zakresie diagnostyki i terapii, Forum Nefrologiczne, 2/2016.