Hiperprolaktynemia

Hiperprolaktynemia to zaburzenie odnoszące się do stałego lub okresowego wzmożonego wydzielania hormonu o nazwie prolaktyna. Hormon ten jest produkowany przez przysadkę mózgową i odpowiada za rozwój cech płciowych u kobiet oraz produkcję mleka w okresie laktacji. Jest to najczęściej występujące zaburzenie osi podwzgórzowo-przysadkowej.

Hiperprolaktynemia – przyczyny

Hiperprolaktynemię rozpoznaje się w następujących przypadkach:

• przekroczenie stężenia prolaktyny powyżej 20 ng/ml u kobiet;
• przekroczenie stężenia prolaktyny powyżej 15 ng/ml u mężczyzn.

W warunkach fizjologicznych około 10-krotne zwiększenie stężenia prolaktyny obserwuje się u kobiet w ciąży oraz u noworodków. Czynnikami ryzyka zwiększającymi stężenie prolaktyny są ponadto:

• wysiłek fizyczny;
• laktacja;
• spożywanie posiłków bogatych w tłuszcze i białka;
• hipoglikemia indukowana insuliną;
• aktywność seksualna;
• silny stres.

Wśród przyczyn patologicznych, chorobowych, powodujących hiperprolaktynemię, znajdują się natomiast:

• niedoczynność tarczycy;
• guzy przysadki mózgowej;
• zespół pustego siodła;
• oponiaki i glejaki mózgu;
• sarkoidoza;
• zespół Cushinga;
• półpasiec;
• niewydolność nerek;
• niewydolność wątroby;
• przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza przeciwdepresyjnych, obniżających ciśnienie krwi czy neuroleptyków.

Zdecydowanie najczęściej diagnozowaną przyczyną hiperprolaktynemii jest jednak obecność guza przysadki mózgowej, co można zaobserwować podczas badania tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.

Hiperprolaktynemia – konsekwencje

Hiperprolaktynemia upośledza pulsacyjne wydzielanie podwzgórzowej gonadoliberyny, a w związku z tym również gonadotropin przysadkowych (LH i FSH). Ponadto hamuje receptory gonadotropinowe w gonadach. W konsekwencji dochodzi do:

• zahamowania dojrzewania pęcherzyka Graafa i czynności dokrewnej jajników u kobiet;
• zahamowania spermatogenezy i czynności dokrewnej jąder u mężczyzn.

Bezpośrednie oddziaływanie zwiększonego stężenia prolaktyny na gruczoły piersiowe jest przyczyną mlekotoku. Występująca u mężczyzn ginekomastia wiąże się natomiast z hipogonadyzmem i w konsekwencji – zmniejszeniem stosunku stężeń testosteronu do estrogenów.

Hiperprolaktynemia – objawy

W przypadku kobiet hiperprolaktynemia objawia się następująco:

• brak miesiączki;
• nieregularne miesiączkowanie;
• zaburzenia fazy lutealnej;
• cykle anowulacyjne z następującą niepłodnością;
• mlekotok;
• mastopatia włóknisto-torbielowata;
• zespół napięcia miesiączkowego;
• umiarkowany hirsutyzm;
• wzrost masy ciała;
• skłonność do obrzęków;
• osteopenia.

Aż u 1/3 pacjentek stan ten prowadzi do niepłodności. Ponadto obserwuje się zwiększone ryzyko depresji i reakcji lękowych. Z kolei w przypadku mężczyzn obserwuje się następujące objawy:

• obniżone libido;
• zaburzenia erekcji;
• spadek ruchliwości plemników, zmniejszenie objętości ejakulatu oraz zmniejszenie objętości jąder, co powoduje niepłodność;
• otyłość;
• depresja i stany lękowe.

Rozpoznanie hiperprolaktynemii opiera się na ocenie stężenia prolaktyny w surowicy krwi. Badania obrazowe przydają się natomiast celem ustalenia przyczyny tego stanu.

Hiperprolaktynemia – leczenie

Stosuje się leczenie farmakologiczne lub operacyjne, w zależności od przyczyny hiperprolaktynemii. Operacja znajduje zastosowanie przy nowotworach i guzach w obrębie mózgowia – zwykle należy je chirurgicznie usunąć. Lekami z wyboru w leczeniu hiperprolaktynemii są preparaty z grupy agonistów dopaminy, wśród których do najczęściej używanych należą bromokryptyna, quinagolid i kabergolina. Leczenie agonistami dopaminy jest bardzo skuteczną terapią u większości chorych z hiperprolaktynemią. Farmakoterapię stosuje się również celem zmniejszenia masy guza przysadki przed planowanym leczeniem operacyjnym

Jeśli nadmiar prolaktyny w organizmie wynika z chorób przewlekłych, np. niewydolności wątroby czy zespołu Cushinga, dąży się do uzyskania stabilizacji tych chorób i ich regularnego monitorowania. Celem leczenia jest nie tylko ustabilizowanie poziomu prolaktyny w ustroju, ale również przywrócenie prawidłowej funkcji gonad.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Karasek M., Pawlikowski M., Lewiński A., Hiperprolaktynemia: przyczyny, diagnostyka, leczenie, Endokrynologia Polska, 6/2006.
3. Tkaczuk-Włach J., Sobstyl M., Chołubek-Robak G., Jakiel G., Hiperprolaktynemia, Przegląd Menopauzalny, 2/2009.