Hiperkapnia

Aktualizacja: 11 lipca 2023

Hiperkapnia to sytuacja, w której ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla krwi ulega zwiększeniu powyżej 45 mmHg, co daje wartość powyżej 6,0 kPa. Sytuacja może mieć miejsce wówczas, gdy we wdychanym powietrzu znajduje się duża ilość dwutlenku węgla, może jednak także stanowić konsekwencję chorób ogólnoustrojowych, w przebiegu których dochodzi do produkcji nadmiernych ilości dwutlenku węgla podczas przemian metabolicznych.

Hiperkapnia – przyczyny

Możliwymi przyczynami hiperkapnii są między innymi:

• zespół Pickwickian;
• zespół bezdechu sennego;
• niedrożność dróg oddechowych uniemożliwiająca prawidłowe oddychanie (również mechaniczna);
• upośledzenie pracy mięśni oddechowych, choroby przebiegające z zajęciem mięśni oddechowych, np. stwardnienie zanikowe boczne lub uszkodzenia rdzenia kręgowego;
• astma oskrzelowa;
• ostra niewydolność oddechowa;
• zapalenie płuc;
• zatrucie dwutlenkiem węgla (czadem);
• odma opłucnowa;
• obrzęk płuc;
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).

Częstą przyczyną hiperkapnii jest też niedostateczna wydolność mięśni oddechowych wskutek przyjmowania narkotyków bądź leków opioidowych. Substancje te wpływają bezpośrednio na ośrodek oddechowy w mózgu, w pewnym stopniu blokując go.

Objawy hiperkapnii

Gdy hiperkapnia nie jest zbyt zaawansowana pojawiają się łagodne objawy, takie jak:

• senność, trudności z koncentracją i skupieniem się na wykonywanej czynności;
• zmęczenie;
• uczucie duszności;
• szumy uszne;
• zawroty głowy;
• przyspieszenie oddechu;
• ból głowy;
• zaczerwienienie skóry i przekrwienie spojówek;
• uczucie łagodnej dezorientacji.

Zmienia się także czynność serca, którego częstotliwość wynosi powyżej 100 uderzeń na minutę. Powyższe objawy utrzymujące się przez dłuższy czas zawsze powinny zostać skonsultowane z lekarzem. Jeśli łagodna hiperkapnia nie będzie leczona, przekształci się w hiperkapnię zaawansowaną (ostrą). Wówczas pojawiają się poważne objawy związane z niewydolnością oddechową i niedotlenieniem ważnych narządów wewnętrznych. Są nimi między innymi:

• kwasica oddechowa;
• rozszerzenie naczyń mózgowych;
• silna dezorientacja;
• drgawki;
• zaburzenia świadomości;
• drżenia mięśniowe;
• arytmie;
• uczucie paranoi bądź depresja;
• omdlenia.

Najbardziej poważną konsekwencją hiperkapnii jest zatrzymanie krążenia, co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia pacjenta. Jednocześnie nie należy mylić hiperkapnii z niewydolnością oddechową (niewydolność oddechowa stanowi przyczynę hiperkapnii).

Hiperkapnia – diagnostyka

W diagnostyce hiperkapnii podstawą jest badanie gazometryczne, czyli ocena wysycenia krwi dwutlenkiem węgla. Lekarz może tym samym ocenić ile % gazów we krwi stanowi dwutlenek węgla, a ile tlen. Badanie jest proste i szybkie, wystarczy pobrać od pacjenta krew tętniczą. Do badania nie jest wymagane wcześniejsze przygotowanie. Jedynym wyjątkiem są pacjenci poddawani terapii tlenowej. W ich przypadku należy zrezygnować z podaży tlenu na około 20 minut przed gazometrią. Uzupełnieniem diagnostyki jest szczegółowy wywiad, na podstawie którego lekarz ustala przyczynę hiperkapnii. Zwykle jest to choroba przewlekła.

Hiperkapnia – leczenie

Aby unormować wysycenie krwi dwutlenkiem węgla należy rozpocząć leczenie choroby przyczynowej, a jeśli nie jest to możliwe – dążyć do jej wyrównania lub ustabilizowania. Pacjent przyjmuje określone leki i bardzo często zostaje poddany tlenoterapii. Ciężka niewydolność oddechowa powstała wskutek hiperkapnii wymaga intubacji i wentylacji mechanicznej. Jeśli natomiast w przebiegu hiperkapnii doszło do nadkażenia bakteryjnego, pacjent otrzymuje antybiotyki.

Pewne jest, że tego stanu nie można lekceważyć i bagatelizować. Powikłania hiperkapnii są zazwyczaj bardzo ciężkie i wiążą się z nieodwracalnymi zmianami w określonych strukturach organizmu. Jeśli jednak stan pacjenta zostanie dobrze zdiagnozowany, a lekarz wdroży odpowiednie leczenie, rokowania są na ogół dobre.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Nicolini A., Lemyze M., Esquinas A., Barlascini C., Cavalleri A., Predyktory niepowodzenia wentylacji nieinwazyjnej u krytycznie chorych i otyłych pacjentów — krótki przegląd piśmiennictwa, Advances in Respiratory Medicine, 85/2017.
3. Antczak A., Wielka interna – pulmonologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2020.