Helicobacter pylori

Aktualizacja: 2 sierpnia 2022

Helicobacter pylori (H. Pylori) to bakteria Gram-ujemna, powszechnie powodująca zakażenia u ludzi. Szacuje się, że istnieje u około 50% populacji. Występuje pod warstwą śluzu komórek nabłonkowych w części przedodźwiernikowej żołądka.

Helicobacter pylori – charakterystyka

Omawiana bakteria jest zaliczana do pałeczek o spiralnym kształcie. Porusza się za pomocą 4-6 rzęsek. Jest względnym beztlenowcem, a do wzrostu potrzebuje dwutlenku węgla. Na jej powierzchni występuje warstwa glikokaliksu warunkująca hydrofobowość oraz ujemny ładunek. W żołądku, gdzie panuje kwaśne środowisko, warstwa ta zostaje częściowo usunięta, w wyniku czego odsłaniają się miejsca hydrofobowe umożliwiające przyleganie do komórek nabłonka żołądka. Helicobacter pylori wykazuje również zdolność do szybkiej reakcji na zmiany środowiska, co powoduje zmiany w transkrypcji określonych genów odpowiedzialnych za radzenie sobie ze stresem.

Jak dochodzi do zakażenia Helicobacter pylori?

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, najczęściej poprzez ślinę i wymioty, ale również przez inne wydzieliny człowieka, np. drogą fekalno-oralną. Na zarażenie w szczególności narażone są małe dzieci, zwykle przed ukończeniem 12. roku życia. Największym czynnikiem ryzyka jest niski status socjalno-ekonomiczny. Właśnie dlatego największy odsetek zakażeń odnotowuje się na terenach Afryki i Ameryki Południowej. Niestety, Polska mimo urbanizacji należy do krajów o wysokim współczynniku zakażenia.

Choroby wywołane Helicobacter pylori

Omawiana bakteria może wywołać różne choroby, najczęściej jednak są to:

• przewlekłe zapalenie żołądka;
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
• nowotwór żołądka;
• chłoniak MALT.

Ponadto wykazano powiązanie Helicobacter pylori z niewyjaśnioną niedokrwistością z niedoboru żelaza, idiopatyczną czerwienicą małopłytkową oraz niedoborem witaminy B12.

Przewlekłe zapalenie żołądka

To schorzenie charakteryzujące się obecnością przewlekłego nacieku zapalnego, który prowadzi do metaplazji i stopniowego zaniku błony śluzowej żołądka. Zapalenie rozwija się jako rezultat wpływu toksyn i enzymów wydzielanych przez bakterie oraz związków chemicznych uwalnianych przez aktywowane neutrofile. Choroba niejednokrotnie rozwija się bezobjawowo. Jeśli objawy wystąpią, zazwyczaj są to nudności, wymioty i uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej. Przewlekłe zapalenie żołądka wywołane Helicobacter pylori w 1-10% przypadków powoduje rozwój wrzodów żołądka lub dwunastnicy.

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

Wrzody to ubytki w błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy, sięgające poza ich blaszkę mięśniową. To jedna z najczęściej występujących chorób układu pokarmowego, przy czym aż 2-krotnie częściej dotyczy mężczyzn. Omawiana bakteria ma zdolność do wytwarzania ureazy, która rozkłada mocznik. W wyniku tej reakcji w żołądku powstają jony amonowe neutralizujące kwas solny. W efekcie dochodzi do obniżenia pH w żołądku, co aktywuje patologiczne wydzielanie gastryny – hormonu powodującego zwiększenie wydzielania kwasu solnego przez żołądek. Błona śluzowa żołądka zostaje podrażniona i w miejscach kontaktu z kwasem solnym rozwija się wrzód trawienny. Sporymi czynnikami ryzyka rozwoju schorzenia są palenie papierosów i nieodpowiednia dieta.

Nowotwór żołądka i chłoniak MALT

Przewlekłe zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka w przebiegu zakażenia Helicobacter pylori może powodować raka żołądka. Nie jest to bezpośrednia przyczyna, lecz spory czynnik ryzyka. Ciekawostką jest, że wśród członków rodzin pacjentów z rakiem żołądka częściej występuje zakażenie tą bakterią niż w populacji ogólnej, a zmiany przedrakowe w błonie śluzowej żołądka są u tych osób bardziej poważne.

Z kolei chłoniak MALT to nowotwór tkanki limfatycznej przewodu pokarmowego, najczęściej zlokalizowany w żołądku. Aż w 90% przypadków chorobowych stwierdza się zakażenie Helicobacter pylori – mają one wpływ na inicjację i progresję chłoniaka.

Leczenie zakażenia Helicobacter pylori

Konieczne jest leczenie farmakologiczne. Jako pierwszorzędowe leczenie empiryczne rekomenduje się poczwórną terapię z bizmutem. Jeżeli ten rodzaj leczenia jest nieosiągalny, poleca się terapię sekwencyjną bądź terapię poczwórną bez bizmutu. Preparaty przeciwbakteryjne to jedyne skuteczne rozwiązanie dla chorych.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gonciarz M., Pruszowski J., Krzyżowska K., Zasady diagnostyki i leczenia zakażenia bakterią Helicobacter pylori, Lekarz POZ, 3/2017.
2. Bartnik W., Celińska-Cedro D., Dzieniszewski J., Łaszewicz W., Mach T., Przytulski K., Skrzydło-Radomańska B., Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące diagnostyki i leczenia zakażenia Helicobacter pylori, Gastroenterologia Kliniczna, 2/2014.
3. Dunn B., Campbell G., Perez-Perez G., Blaser M., Purification and characterization of urease from Helicobacter pylori, Journal Article, 16/2000.
4. Fedorowicz S., Radzikowska K., Mende K., Ferenc S., Gnus J., Helicobacter pylori – dotychczasowa terapia i leczenie współczesne, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 10/2020.